Το αποκορύφωμα αυτής της απαράδεκτης κατάστασης εμφανίζεται στο επίπεδο του Λυκείου και ιδιαίτερα στην Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση. Οι συνεχείς και πρόχειροι πειραματισμοί, οι τραγικές ελλείψεις στην υποδομή και το προσωπικό, η ανυπαρξία μελετημένων και σύγχρονων προγραμμάτων και σπουδών και, συνολικά, η απουσία ενός συνολικού οράματος για την ανάπτυξη της παιδείας και της κοινωνίας μας δίνουν το στίγμα τους σε αυτή την αλλοπρόσαλλη εκπαιδευτική πολιτική.

Οι αλλαγές που προτείνει η Κυβέρνηση έγιναν χωρίς μελέτη βασικών στοιχείων, όπως είναι οι ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας, οι προοπτικές ανάπτυξής της, η αποτελεσματικότητα των τύπων λυκείου και των σχολών της ΤΕΕ που προϋπήρχαν, η υλικοτεχνική υποδομή και ο εξοπλισμός των σχολείων, και η εκπαίδευση και επιμόρφωση του εκπαιδευτικού προσωπικού. Η προχειρότητα του σχεδιασμού αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι ακόμη δεν έχει γίνει καμία από τις ρυθμίσεις που προβλέπει ο ν. 2525 και ιδιαίτερα το άρθρο 9. Ουσιαστικά, ακόμη δεν έχουν ιδρυθεί τα ΤΕΕ.

Πέρα από τις αδυναμίες στο σχεδιασμό, η εφαρμογή αυτών των αλλαγών οδηγεί την εκπαίδευση σε ένα απερίγραπτο χάος.

• Οι απόφοιτοι του Γυμνασίου καλούνται να επιλέξουν μεταξύ του Ενιαίου Λυκείου και των ΤΕΕ, τη στιγμή που κανείς δε γνωρίζει ποιες ειδικότητες και ποια προγράμματα σπουδών θα παρέχονται, ποια σχολεία και ΤΕΕ και που θα λειτουργήσουν, και ποιο είναι το εκπαιδευτικό προσωπικό που θα τα στελεχώσει. Στα μεγάλα συγκροτήματα, όπου λειτουργούσαν ΕΠΛ και περισσότερες από μία σχολικές μονάδες ΤΕΛ και ΤΕΣ, δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί που θα λειτουργήσουν τελικά Ενιαία Λύκεια με τεχνολογική κατεύθυνση, που θα λειτουργήσουν ΤΕΕ και με ποιες τάξεις και ειδικότητες. Έτσι εντείνεται η σύγχυση και υποθάλπονται αντιπαραθέσεις μεταξύ των σχολικών μονάδων και μεταξύ των εκπαιδευτικών διαφόρων ειδικοτήτων.

• Προγράμματα σπουδών και βιβλία δεν έχουν φτάσει ακόμη στα σχολεία. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο έχει έτοιμα μόνο προσωρινά (!) προγράμματα σπουδών για την Α' τάξη των ΤΕΕ, που κατά βάση στηρίζονται στα παλιά προγράμματα των ΤΕΛ και ΤΕΣ και φυσικά στα παλιά βιβλία. Παλιά και νέα βιβλία του Ενιαίου Λυκείου και των ΤΕΕ παρέχουν ένα συνονθύλευμα γνώσεων χωρίς συνοχή και ειρμό.

• Δεν έχουν εκπονηθεί για καμία ειδικότητα επαγγελματικά προφίλ, ώστε με βάση αυτά να συνταχθούν τα προγράμματα σπουδών, να γραφούν τα αντίστοιχα βιβλία για τον εκπαιδευτικό και το μαθητή, να καθοριστούν και να οργανωθούν αντίστοιχα εργαστήρια και εξοπλισμός και, τέλος, να οργανωθεί η κατάλληλη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.

• Παρατηρείται το φαινόμενο να οδηγούνται οι μαθητές που πέρυσι αποφοίτησαν από την Α' τάξη των ΤΕΛ στη Β' τάξη των ΤΕΕ. Αυτό είναι αντιδεοντολογικό και απαράδεκτο, γιατί ουσιαστικά ζητείται από τους μαθητές σε μία χρονιά να καλύψουν γνώσεις και δεξιότητες δύο διδακτικών ετών. Πέρα από αυτά όμως, το Υπ. Παιδείας σχεδιάζει να εργαστούν αυτές οι τάξεις με τα παλιά προγράμματα των ΤΕΣ, οι οποίες βέβαια δεν είχαν όλες τις ειδικότητες που παρέχονταν στα ΤΕΛ (π.χ. επαγγέλματα υγείας).

• Από την όλη αυτή κατάσταση δημιουργούνται υπεραριθμίες εκπαιδευτικών όλων των ειδικοτήτων - και ιδιαίτερα εκείνων της τεχνικής - επαγελματικής εκπαίδευσης - κυρίως λόγω της μετατροπής των ΕΠΛ σε ΤΕΛ (τα οποία, ας σημειωθεί εδώ, δεν έχουν αντίστοιχο γυμνάσιο στήριξης). Υπεραριθμίες, επίσης δημιουργούνται και από τις αλλαγές στον τρόπο ανάθεσης των μαθημάτων. Έτσι, κάποια μαθήματα που διδάσκονταν με πρώτη ανάθεση από κάποιες ειδικότητες τώρα διδάσκονται με Τρίτη ανάθεση, όπως π.χ. συμβαίνει με την Τεχνολογία του κλάδου ΠΕ17.
  Συνολικά, επικρατεί τέτοια σύγχυση και τέτοιο χάος, ώστε δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξει κανείς ότι ξεκινάει μία σχολική χρονιά σε μεγάλο βαθμό χαμένη για τους μαθητές.

ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΡΕΨΟΥΜΕ ΤΗ ΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ

Αυτή η πολιτική μπορεί και πρέπει να την ανατρέψουμε. Βασικός μας στόχος είναι η θεσμοθέτηση ενός εκπαιδευτικού συστήματος που θα συνδέει αρμονικά, μέσω της μόρφωσης που θα παρέχει, τις ανάγκες και επιδιώξεις του ατόμου με εκείνες της κοινωνίας. Θεωρούμε τη γενική μόρφωση και την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση ως αδιάσπαστη ενότητα, που υπερβαίνει τον τεχνητό διαχωρισμό της γνώσης σε καθαρά θεωρητικού χαρακτήρα από τη μια και σε τεχνικού - πρακτικού χαρακτήρα από την άλλη. Πιστεύουμε, συνεπώς, ότι ο σχεδιασμός της Τεχνικής - Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης πρέπει να γίνεται ενιαία και σε αλληλοσύνδεση με τη γενική μεταϋποχρεωτική εκπαίδευση.

Στο πλαίσιο αυτό, προτείνουμε καταρχήν την άμεση επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στα 10 χρόνια, με την προοπτική της διεύρυνσής της σύντομα, ώστε να συμπεριλαμβάνει μέρος της προσχολικής, το σημερινό εννιάχρονο (Δημοτικό - Γυμνάσιο) και το Λύκειο. Έτσι θα εξασφαλιστεί για όλους τους μαθητές και μαθήτριες μία ευρεία μορφωτική βάση, που θα τους επιτρέπει να παρακολουθούν τις ταχύτατα μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της κοινωνίας και της παραγωγικής διαδικασίας, αξιοποιώντας και τις δυνατότητες της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και κατάρτισης. Παράλληλα, οι νέοι θα μπορούν να κάνουν κρίσιμες επιλογές για το μέλλον τους σε πιο ώριμη ηλικία, στα 16 τους χρόνια αντί των 15. Επίσης, η επαγγελματική εκπαίδευση παρέχεται ενιαία σε ένα κύκλο σπουδών με πιστοποίηση για το επίπεδο 3.

Η άμεση επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στα 10 χρόνια είναι σήμερα περισσότερο εφικτή, καθώς η Α' τάξη του Ενιαίου Λυκείου έχει ενιαίο πρόγραμμα και απομένει μία ρύθμιση μόνο, ώστε στα ΤΕΕ να εγγράφονται απόφοιτοι της Α' Λυκείου.

Το Ενιαίο Λύκειο που προτείνουμε πρέπει να έχει ένα βασικό κορμό μαθημάτων και επιλογές (όχι κατευθύνσεις), να παρέχει σε όλους τους μαθητές και μαθήτριες ενιαία τη θεωρητική και πρακτική γνώση, ενώ οι επιλεγόμενες ώρες του προγράμματος θα δίνουν τη δυνατότητα να καλύπτονται τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και ανάγκες των μαθητών.

Με βάση αυτές τις κατευθύνσεις διαμορφώνονται οι βραχυπρόθεσμες και μακπροπρόθεσμες προτάσεις μας για την Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση και τα προτεινόμενα Τεχνολογικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση πρέπει να καταξιωθεί και να αποκτήσει κύρος και ως προς την ποιότητα των σπουδών και ως προς τις δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης των αποφοίτων της.

Η ΤΕΕ πρέπει να αποτελέσει μία αξιόπιστη και έγκυρη μορφωτική δυνατότητα. Για το λόγο αυτόν, πέρα από τον αναγκαίο εκσυγχρονισμό της υποδομής, του εξοπλισμού, των προγραμμάτων σπουδών και βιβλίων, την επιμόρφωση του εκπαιδευτικού προσωπικού κ.λ.π., πρέπει να ληφθούν και κάποια άλλα πρακτικά μέτρα, όπως:

• Μία κάποια προσωρινή λύση σε αυτό το χάος θα μπορούσε να δώσει η λειτουργία, για εφέτος μόνο, της Β' τάξης ΤΕΛ και όχι Β' τάξης ΤΕΕ. Πρόκειται για ένα αίτημα που πρέπει να διεκδικήσουμε άμεσα.
• Λόγω των ιδιαίτερων απαιτήσεων της ΤΕΕ (εργαστήρια, πρακτική άσκηση κ.λ.π.), ο αριθμός μαθητών ανά τμήμα πρέπει άμεσα να γίνει 25.
• Πρέπει από εφέτος να λειτουργήσουν πολλά ΤΕΕ με όλες τις ειδικότητες, ώστε να καλύπτουν επαρκώς τη ζήτηση και να μην οδηγούνται οι μαθητές στην ιδιωτική εκπαίδευση - κατάρτιση.
• Οι πτυχιούχοι της ΤΕΕ θα δίνουν εφεξής εξετάσεις (σε νομαρχιακό ή πανελλαδικό επίπεδο) για την απόκτηση άδειας άσκησης επαγγέλματος. Επειδή σήμερα, άλλα παραγωγικά υπουργεία παρέχουν την άδεια αυτή μαζί με το πτυχίο, ενώ άλλα απαιτούν ιδιαίτερες εξετάσεις, πρέπει όλοι όσοι επιτυγχάνουν στις εξετάσεις αυτές να παίρνουν ταυτόχρονα και άδεια άσκησης επαγγέλματος από το αρμόδιο υπουργείο.
• Εξασφάλιση πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με βάση τη βαθμολογία των μαθητών στις γενικές (πανελλαδικές) εξετάσεις που θα δίνουν για το πτυχίο τους.
• Επαγγελματικά δικαιώματα και αλλαγή στο σύστημα πρόσληψης μέσω του ΑΣΕΠ, ώστε οι πτυχιούχοι των ΤΕΕ να έχουν σαφές προβάδισμα έναντι των αποφοίτων του Ενιαίου Λυκείου για θέσεις της ειδικότητάς τους, τόσο όσον αφορά τις προσλήψεις στο δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα.
  Πρόταση: Όλοι οι κλάδοι που είχαν μαθήματα με πρώτη ανάθεση, να συνεχίσουν να έχουν τα μαθήματα αυτά με πρώτη ανάθεση, είτε αυτά διατηρούν την αρχική τους ονομασία, είτε μετονομάζονται.
• Τυχόν υπεραριθμίες εκπαιδευτικών της ΤΕΕ πρέπει να δώσουν την ευκαιρία για την ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη επιμορφωτικών προγραμμάτων και ως προς την παιδαγωγική και ψυχολογική κατάρτιση των εκπαιδευτικών και ως προς τον εκσυγχρονισμό και εμπλουτισμό των γνώσεών τους με βάση τις σύγχρονες εξελίξεις.