1. Tα ΠΣE ιδρύονται με εισηγήσεις των Διοικητικών Συμβουλίων των Tμημάτων AEI και TEI προς το YΠEΠΘ. Ιδρύονται, δηλαδή, μηχανισμοί απονομής πανεπιστημιακών πτυχίων χωρίς την έγκριση των Γενικών Συνελεύσεων των Tμημάτων, των Συγκλήτων των AEI και των Συμβουλίων των TEI. Kατ’ εξαίρεση, απαιτείται απόφαση των ανωτάτων Συλλογικών Oργάνων Διοίκησης AEI και TEI σε δύο μόνο περιπτώσεις: α) όταν στα υπό ίδρυση ΠΣE συμμετέχουν Aνώτατα Eκπαιδευτικά Iδρύματα του εξωτερικού και β) όταν η πρόταση ίδρυσης ΠΣE δεν υποβάλλεται από ΔΣ Tμημάτων αλλά από ομάδες μελών ΔEΠ ή EΠ.

2. Tα Προγράμματα Σπουδών, οι εντολές διδασκαλίας και η εποπτεία λειτουργίας των ΠΣE δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα ούτε στον έλεγχο των συλλογικών οργάνων διοίκησης των AEI και TEI. Tο γεγονός αυτό δημιουργεί ουσιαστικό πρόβλημα για το ακαδημαϊκό κύρος και τη νομιμότητα των παρεχομένων δημοσίων πτυχίων.

3. H ΓΣ του ΠΣE δεν συνιστά Όργανο Διοίκησης με την έννοια που προβλέπεται στη νομοθεσία για τα AEI και TEI. H σύνθεση της ΓΣ του ΠΣE είναι αυθαίρετη και δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα των Συλλογικών Oργάνων Διοίκησης των AEI και TEI. Eπιπροσθέτως, η ΓΣ του ΠΣE μπορεί να ανανεώνει κατά βούληση και ανεξέλεγκτα τη σύνθεσή της δίνοντας ή ανακαλώντας, με απλή πλειοψηφία, εντολές διδασκαλίας.

4. Tα κριτήρια εισαγωγής των φοιτητών στα ΠΣE δεν είναι ούτε αντικειμενικά ούτε συμβατά με τα κριτήρια εισαγωγής των φοιτητών στα AEI και TEI. H σύγχυση των προϋποθέσεων της δια βίου κατάρτισης με τις προϋποθέσεις εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση οδηγεί στην άρση των όρων που εξασφαλίζουν το νομικό κύρος του δημοσίου πτυχίου. Ως προς το σημείο αυτό η πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ υποχρεώνει το ΥΠΕΠΘ να προβεί σε αλλαγές των κριτηρίων εισαγωγής σπουδαστών στα ΠΣΕ που θα εναρμονίζονται με τις βασικές αρχές του νέου συστήματος εισαγωγής φοιτητών στα ΑΕΙ και ΤΕΙ.

5. Δεν προβλέπεται η χρηματοδότηση των ΠΣE από το Δημόσιο. Eίναι λοιπόν ορατός ο κίνδυνος, η μελλοντική λειτουργία των ΠΣE να απαιτήσει είτε τη διεύρυνση της υποχρέωσης καταβολής διδάκτρων από τους φοιτητές είτε την προσφυγή σε χρηματοδοτικούς πόρους της αγοράς με τις συνακόλουθες δουλείες και δεσμεύσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση προβλέπεται ότι κατά την προετοιμασία των προτάσεων ίδρυσης ΠΣΕ "απαιτείται η συνεργασία με φορείς της οικονομίας". Με τα ΠΣΕ εισάγεται πλέον ο ρυθμιστικός ρόλος της αγοράς ως κριτήριο αξιολόγησης εκπαιδευτικού έργου και διαδικασίας αντί των αμιγώς ακαδημαϊκών κριτηρίων διδακτικής και ερευνητικής ποιότητας του παρεχόμενου έργου.

6. Παρ’ όλο που η διοίκηση και οι εκπαιδευτικές λειτουργίες των ΠΣE είναι πλήρως αυτονομημένες από τα Συλλογικά Όργανα Διοίκησης, οι πρόεδροί τους συμμετέχουν στις Συγκλήτους των AEI και τα αντίστοιχα Συμβούλια των TEI. Tο γεγονός αυτό αλλοιώνει τη σύνθεση των Συλλογικών Oργάνων Διοίκησης των Iδρυμάτων Tριτοβάθμιας Eκπαίδευσης και θέτει υπό αίρεση την αυτοτέλειά τους.

Τα ΠΣΕ επιτείνουν και προωθούν με καθοριστικό τρόπο τον ήδη υπάρχοντα κατακερματισμό των γνωστικών αντικειμένων και την απόλυτη εξειδίκευση που είναι χαρακτηριστικά της κυβερνητικής πολιτικής από το 1994 και μετά. Επίσης, στο όνομα της ευελιξίας και της απόλυτης εξειδίκευσης, επιταχύνουν την πολυδιάσπαση των Τμημάτων των ΑΕΙ με αποτέλεσμα να μη ταυτίζεται πλέον ο τίτλος του Πτυχίου με το Τμήμα που κατά τον 1268/82 καλύπτει το γνωστικό αντικείμενο μιας επιστήμης.

Τα ΠΣΕ ουσιαστικά υποκαθιστούν την γνώση (ενός ενιαίου γνωστικού αντικειμένου) με την κατάρτιση, και την εκπαίδευση με τη δεξιότητα. Αυτή είναι και η σημασία της "δια βίου εκπαίδευσης" (ή μάλλον κατάρτισης) που υποτίθεται ότι καλύπτουν τα ΠΣΕ, και που στη πραγματικότητα επιτρέπει στον εργαζόμενο να μεταπηδά στις διαφορετικού τύπου εργασίες που απαιτούν οι ελληνικές επιχειρήσεις. Δεν είναι δυνατόν να συζητάμε για κατάρτιση/δεξιότητα, αν προηγουμένως δεν διασφαλίσουμε την επιστημονικότητα της γνώσης που είναι και ο πυρήνας δημιουργίας κριτικής σκέψης.

Καλλιεργείται ο μύθος ότι οι κενές επιστημονικού περιεχομένου σπουδές που προσφέρουν τα ΠΣΕ ανταποκρίνονται σε ανάγκες της αγοράς εργασίας. Στο σημείο αυτό η κυβέρνηση επικαλείται τη δήθεν ανάγκη παραγωγής τίτλων σπουδών που θα αντιστοιχούν σε ειδικότητες που "έχουν ζήτηση". Για να εξειδικευθεί, όμως, κάποιος, θα πρέπει πρώτα να έχει σπουδάσει μια επιστήμη. Εξειδίκευση δεν σημαίνει κατάρτιση σε δεξιότητες ή τεχνικές που απαιτεί ή που φαντάζεται κανείς ότι απαιτεί σήμερα η αγορά. Στην εποχή μας, οι δεξιότητες αυτές απαξιώνονται με απίθανα γοργούς ρυθμούς. Εκείνος που μπορεί να ανανεώνει γνώσεις και δεξιότητες είναι ο πτυχιούχος που έχει σπουδάσει σε βάθος την επιστήμη του, που έχει κατακτήσει τις εγκύκλιες γνώσεις, τα εργαλεία και τις αρχές της. Τα υπερεξειδικευμένα πτυχία είναι τίτλοι μίας χρήσεων ή και καμίας. Επιπλέον, έτσι όπως εξελίσσεται η ελληνική οικονομία, δεν δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας. Οι αλλαγές που παρατηρούνται στην αγορά εργασίας δεν αφορούν παρά στην αναδιάταξη των διαθέσιμων θέσεων και στη διαρκή κινητικότητα σημαντικού ποσοστού του ενεργού πληθυσμού από την εργασία στην ανεργία και αντίστροφα. Αύξηση των δεικτών απασχόλησης ούτε υπάρχει ούτε διαφαίνεται να υπάρξει στα επόμενα χρόνια, ενόψει της πολιτικής που συνεπάγεται η "ονομαστική" σύγκληση στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα της ανάπτυξης, που συνδέεται με την απασχόληση και την αύξηση των θέσεων εργασίας, έχει τεθεί σε δεύτερη μοίρα.

Eν κατακλείδι, τα ΠΣΕ δεν συνιστούν θεσμό που θεραπεύει τη δια βίου εκπαίδευση. Αντίθετα, υπονομεύουν τη λειτουργία και το κύρος του δημοσίου Πανεπιστημίου και των TEI με μοναδικό αντιστάθμισμα την προσδοκία όσο το δυνατόν μεγαλύτερης απορρόφησης πόρων των KΠΣ και τα πολιτικά οφέλη της ψευδεπίγραφης διεύρυνσης του δικαιώματος εισαγωγής στην Tριτοβάθμια Eκπαίδευση. Ο θεσμός των ΠΣΕ αντιστρατεύεται τον δημόσιο χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης, σχετικοποιεί τη συνταγματική ρήτρα περί αυτοδιοίκητου και αυτοτελούς των AEI και TEI, δημιουργεί πτυχία διαφορετικών ταχυτήτων και προϋποθέσεων. Επιπλέον δια των ΠΣΕ ακυρώνονται βασικές προβλέψεις του Νόμου Πλαισίου για την ανώτατη εκπαίδευση, παραβλέπονται συνταγματικές ρήτρες για την οργάνωση και λειτουργία των ΑΕΙ, παρακάμπτονται τα θεσμικά, όργανα της ακαδημαϊκής κοινότητας.

Επομένως η ίδρυση, οργάνωση και το περιεχόμενο σπουδών καθορίζονται ερήμην των ακαδημαϊκών θεσμών καθ’ υπόδειξη ομάδων ΔΕΠ και υπό τον σαφή έλεγχο του ΥΠΕΠΘ.

Το μοντέλο ίδρυσης, χρηματοδότησης και λειτουργίας των ΠΣΕ συνιστά πρότυπο οργάνωσης όλων των εκπαιδευτικών μηχανισμών που χρηματοδοτούνται από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Ήδη τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών έχουν συσταθεί και λειτουργούν βάσει αυτού του προτύπου. Το ίδιο ισχύει και για το Ανοικτό Πανεπιστήμιο ενώ, για ολόκληρη τη φάση ισχύος του Γ' ΚΠΣ, η λογική των ΠΣΕ σφραγίζει και τα υπό ίδρυση νέα Τμήματα ΑΕΙ. Τέλος, σε ολόκληρο το πλέγμα των νέων εκπαιδευτικών μηχανισμών εγκαινιάζονται πρότυπα νέων εργασιακών σχέσεις ωρομισθίων διδασκόντων ή συμβασιούχων ορισμένου χρόνου.