ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
του 2ου ΤΑΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

14-17 Μαρτίου 1996

Μέσα στη ρευστότητα και τις αδιάκοπες αλλαγές του μεταψυχροπολεμικού κόσμου η Ελλάδα δυσκολεύεται να βρει το δρόμο της. Η εξωτερική πολιτική της, όπως διαμορφώθηκε ως τώρα από τις κυβερνήσεις της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, βρίσκεται σε πολλαπλή αναντιστοιχία με το διεθνές περιβάλλον. Δεν ανταποκρίνεται στις νέες δυνατότητες για μια αναβαθμισμένη παρουσία της χώρας στην Ευρώπη, τα Βαλκάνια, το Μεσογειακό χώρο.

Η χάραξη μιας σύγχρονης, αποτελεσματικής και σταθερής εξωτερικής πολιτικής αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Πολιτική που θα στηρίζεται σε αυτόνομες πρωτοβουλίες ενεργού συμμετοχής της Ελλάδας στις διεργασίες για την ενοποίηση της Ευρώπης με όρους δημοκρατίας, κοινωνικής αλληλεγγύης, πραγματικής συνοχής και σύγκλισης, ειρήνης και ασφάλειας για όλους στις διεργασίες για την ειρήνη, τη συνεργασία, την πολυπολιτισμική και φυλετική συμβίωση στα Βαλκάνια, για τη σταθερότητα των συνόρων και την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων.

Στην κρίσιμη, μεταβατική φάση που διέρχονται τα Βαλκάνια μετά το τέρμα του διπολισμού, συσσωρεύονται οξύτατα προβλήματα που δημιουργούν επικίνδυνη κατάσταση. Οι εκρήξεις του εθνικισμού και οι επιχειρήσεις εθνοκάθαρσης για τη δημιουργία “καθαρών” εθνικών κρατών, η δύσκολη πορεία του εκδημοκρατισμού στις χώρες του Βαλκανικού Βορρά, η επεκτατική πολιτική της Τουρκίας, συμπλέκονται με την επιδίωξη των ΗΠΑ και άλλων εξωβαλκανικών κέντρων για τη διαμόρφωση σφαιρών πολιτικής και οικονομικής επιρροής.

Η συμφωνία για τη Βοσνία, που τερματίζει τον πόλεμο, επιτρέπει την εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στις πρώην Γιουγκοσλαβικές Δημοκρατίες και δημιουργεί δυνατότητες για ειρήνη και σταθερότητα στη Βαλκανική, παρουσιάζει και αρνητικές πλευρές: Tη μερική επισφράγιση των εθνικών εκκαθαρίσεων, που μόνο η διασφάλιση του δικαιώματος επιστροφής των προσφύγων στις εστίες τους μπορεί να αντισταθμίσει την επιβεβαίωση του κυρίαρχου στην περιοχή ρόλου μιας εξωβαλκανικής, ατλαντικής δύναμης -των ΗΠΑ. Η συμφωνία αυτή χρειάζεται να ολοκληρωθεί με την αποστρατικοποίηση των ζωνών όπου ενεδρεύουν κίνδυνοι επανάληψης των εχθροπραξιών με τη δημιουργία των προϋποθέσεων για την επιστροφή των προσφύγων στις εστίες τους. Ο ΟΗΕ πρέπει να μην παραιτηθεί από τις ευθύνες του και να μην αποξενωθεί από το ρόλο του για την παγίωση της ειρήνης. Είναι ανάγκη να διασφαλίσει τον πλήρη και ουσιαστικό έλεγχο των δυνάμεων που θα έχουν αποστολή να συμβάλουν στην εφαρμογή της συμφωνίας και στη διατήρηση της ειρήνης.

Χρέος της Ελλάδας είναι να συντελέσει, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που έχει, στη σταθεροποίηση της περιοχής, με πολιτικές πρωτοβουλίες που θα προωθούν τις ιδέες για ένα "Βαλκανικό Ελσίνκι" και για τη δημιουργία δομών πολιτικής, οικονομικής και πολιτισμικής περιφερειακής συνεργασίας,στην προοπτική της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Ο ΣΥΝ ζητά να ολοκληρωθεί η συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, ώστε να συμπεριλάβει, χωρίς καθυστέρηση, την επίλυση του προβλήματος του ονόματος, με την αναζήτηση και εξεύρεση σύνθετης ονομασίας κοινής αποδοχής, από την οποία δεν θα αποκλείεται ο γεωγραφικός όρος Μακεδονία ή παράγωγό του. Προτείνει να ληφθούν άμεσα πρακτικά μέτρα εφαρμογής της συμφωνίας, που θα προωθήσουν την πολύπλευρη διμερή συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες, στα πλαίσια ενός μόνιμου απ’ ευθείας διαλόγου.

Το πρόβλημα της Κύπρου βρίσκεται σε μια κρίσιμη φάση. Η διαιώνισή του, για την οποία ευθύνεται η Τουρκία με την αδιαλλαξία της, αλλά και χώρες -μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΒΡΕΤΑΝΙΑ - ΗΠΑ) με την παθητική στάση τους απέναντι σ’ αυτή, φέρνει όλο και πιό κοντά τον κίνδυνο της διχοτόμησης με τη μια ή την άλλη μορφή.

Ο ΣΥΝ παραμένει σταθερά προσηλωμένος στην επιδίωξη λύσης του Κυπριακού, που θα βασίζεται στα ψηφίσματα και τις αποφάσεις του ΟΗΕ για ενότητα, ανεξαρτησία και κυριαρχία μιας Κύπρου αποστρατικοποιημένης, για μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία, με πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θεωρούμε, από τη σκοπιά αυτή, χρήσιμη και εποικοδομητική για το μέλλον, την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, προς όφελος ολόκληρου του πληθυσμού της, ελληνοκυπριακού και τουρκοκυπριακού. Κρίνουμε ότι το “ενιαίο αμυντικό δόγμα” δεν εναρμονίζεται με την ανάγκη αναβάθμισης της διεθνούς υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας και ότι εγκυμονεί τον κίνδυνο μετατόπισης του Κυπριακού προβλήματος, από ζήτημα διεθνούς νομιμότητας σε υπόθεση ελληνοτουρκικής διαφοράς.

Πιστεύουμε ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν είναι δυνατό να παραμένουν μόνιμα εγκλωβισμένες στο τέλμα της ακινησίας. Η έξοδος από την ακινησία αυτή δεν μπορεί να επαφίεται στην αμερικανική “επιδιαιτησία”, που θέλει να διατηρεί τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε κατάσταση ελεγχόμενων κρίσεων. Ο ΣΥΝ τάσσεται υπέρ του διαλόγου ανάμεσα στις δύο χώρες, ενός διαλόγου που θα στηρίζεται και θα εξαρτάται από τη σαφή πολιτική βούληση των δύο πλευρών για τη βελτίωση του κλίματος, τη διαδικασία εκδημοκρατισμού της Τουρκίας, την καλή προετοιμασία των συνομιλιών και την ειλικρινή προσπάθεια επίλυσης των προβλημάτων που υπάρχουν: Ενα νέο Νταβός θα είναι άχρηστο και περιττό. Χωρίς ουσιαστική, εξάλλου, πρόοδο στο Κυπριακό, καμμιά προσπάθεια βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων δεν μπορεί να φέρει αποτελέσματα.

Ο ΣΥΝ αντιστρατεύεται την τάση μιας ή περισσότερων χωρών για παγκόσμια κυριαρχία στο όνομα της “νέας τάξης πραγμάτων”. Υποστηρίζει την ανάγκη για ένα νέο, ενισχυμένο δημοκρατικό ρόλο του ΟΗΕ και του ΟΑΣΕ, ικανό να εξασφαλίζει την παγκόσμια ειρήνη μέσα από την ισότιμη συνεργασία. Η Ευρώπη της ειρήνης και της ανάπτυξης με οικολογική προστασία για την οποία αγωνιζόμαστε, έχει ανάγκη από ένα πανευρωπαϊκό, πολυδιάστατο σύστημα ασφάλειας που μπορεί να οικοδομηθεί μέσα από την αναβάθμιση και την ενίσχυση του ΟΑΣΕ. Στην προοπτική αυτή τασσόμαστε κατά της διεύρυνσης των ορίων δράσης του ΝΑΤΟ και υπέρ του στρατηγικού στόχου της κατάργησής του.

Ο ΣΥΝ είναι μια δύναμη εθνικής ευθύνης. Υποστηρίζει την ανάγκη εθνικής εγρήγορσης και γ'ιαυτόν τον λόγο είναι ριζικά αντίθετος στον εθνικισμό και την πατριδοκαπηλεία. Ολοι οι εθνικισμοί και οι ρατσισμοί που τις συνοδεύουν είναι ασυμβίβαστοι με τη Δημοκρατία. Η Δημοκρατία σέβεται τις μειονότητες, ενθαρρύνει τις ιδιαιτερότητες και βοηθά να αναπτυχθεί ελεύθερα η προσωπικότητα.