Tvrdost [H] je mechanická vlastnost, která je velmi důležitá v technické praxi především pro kovové materiály. Tvrdost lze zjistit velmi snadno pomocí řady mechanických zkoušek. Používané metody měření tvrdosti prakticky neporušují měřenou součást.
Podle hodnoty tvrdosti lze odhadnout také další vlastnosti materiálu. V hojné míře se pro tyto účely používají empirické koeficienty.
Definice tvrdosti
Tvrdost je definována jako odpor, který klade materiál proti vnikání cizího tělesa.
Hodnoty tvrdosti se uvádějí bezrozměrně, nebo jednotkou N.mm-2. Použití jednotky N.mm-2 může vést k záměně za pevnost. Proto se často tvrdost uvádí bezrozměrně s udáním způsobu měření nebo stupnice.
Zkoušky tvrdosti
Zkoušky tvrdosti rozdělujeme na:
- statické (podle Brinella, Rockwella, Vickerse)
- dynamické (Poldi kladívko, Baumanovo kladívko, Shoreho skleroskop, duroskop)
Další dělení:
Zdroj: [16], Pavel Kryštůfek (zkráceno, upraveno)
Tvrdost podle různých metod
Rockwell | Brinell | Vickers | Shore | |||
---|---|---|---|---|---|---|
HRA | HRB | HRC | 30000 kg | 500 kg | 136 | |
600 N kužel | 1500 N 1/16" kulička | 1500 N kužel | 10mm ocel. kulička | 10mm ocel. kulička | diam. jehlan | sklerospkop |
86,5 | 70 | 1076 | 101 | |||
86,0 | 69 | 1044 | 99 | |||
85,6 | 68 | 940 | 97 | |||
85,0 | 67 | 900 | 95 | |||
84,5 | 66 | 865 | 92 | |||
83,9 | 65 | 739 | 832 | 91 | ||
83,4 | 64 | 722 | 800 | 88 | ||
82,8 | 63 | 705 | 772 | 87 | ||
82,3 | 62 | 688 | 746 | 85 | ||
81,8 | 61 | 670 | 720 | 83 | ||
81,2 | 60 | 654 | 697 | 81 | ||
80,7 | 59 | 634 | 674 | 80 | ||
80,1 | 58 | 615 | 653 | 78 | ||
79,6 | 57 | 595 | 633 | 76 | ||
79,0 | 56 | 577 | 613 | 75 | ||
78,5 | 120 | 55 | 560 | 595 | 74 | |
78,0 | 120 | 54 | 543 | 577 | 72 | |
77,4 | 119 | 53 | 525 | 560 | 71 | |
76,8 | 119 | 52 | 500 | 544 | 69 | |
76,3 | 118 | 51 | 487 | 528 | 68 | |
75,9 | 117 | 50 | 475 | 513 | 67 | |
75,2 | 117 | 49 | 464 | 498 | 66 | |
74,7 | 116 | 48 | 451 | 484 | 64 | |
74,1 | 116 | 47 | 442 | 471 | 63 | |
73,6 | 115 | 46 | 432 | 458 | 62 | |
73,1 | 115 | 45 | 421 | 446 | 60 | |
72,5 | 114 | 44 | 409 | 434 | 58 | |
72,0 | 113 | 43 | 400 | 423 | 57 | |
71,5 | 113 | 42 | 390 | 412 | 56 | |
70,9 | 112 | 41 | 381 | 402 | 55 | |
70,4 | 112 | 40 | 371 | 392 | 54 | |
69,9 | 111 | 39 | 362 | 382 | 52 | |
69,4 | 110 | 38 | 353 | 372 | 51 | |
68,9 | 110 | 37 | 344 | 363 | 50 | |
68,4 | 109 | 36 | 336 | 354 | 49 | |
67,9 | 109 | 35 | 327 | 345 | 48 | |
67,4 | 108 | 34 | 319 | 336 | 47 | |
66,8 | 108 | 33 | 311 | 327 | 46 | |
66,3 | 107 | 32 | 301 | 318 | 44 | |
65,8 | 106 | 31 | 294 | 310 | 43 | |
65,3 | 105 | 30 | 286 | 302 | 42 | |
64,7 | 104 | 29 | 279 | 294 | 41 | |
64,3 | 104 | 28 | 271 | 286 | 41 | |
63,8 | 103 | 27 | 264 | 279 | 40 | |
63,3 | 103 | 26 | 258 | 272 | 39 | |
62,8 | 102 | 25 | 253 | 266 | 38 | |
62,4 | 121 | 24 | 247 | 260 | 37 | |
62,0 | 100 | 23 | 240 | 201 | 254 | 36 |
61,5 | 99 | 22 | 234 | 195 | 248 | 35 |
61,0 | 98 | 21 | 228 | 189 | 243 | 35 |
60,5 | 97 | 20 | 222 | 184 | 238 | 34 |
59,0 | 96 | 18 | 216 | 179 | 230 | 33 |
58,0 | 95 | 16 | 210 | 175 | 222 | 32 |
57,5 | 94 | 15 | 205 | 171 | 213 | 31 |
57,0 | 93 | 13 | 200 | 167 | 208 | 30 |
56,5 | 92 | 12 | 195 | 163 | 204 | 29 |
56,0 | 91 | 10 | 190 | 160 | 196 | 28 |
55,5 | 90 | 9 | 185 | 157 | 192 | 27 |
55,0 | 89 | 8 | 180 | 154 | 188 | 26 |
54,0 | 88 | 7 | 176 | 151 | 184 | 26 |
53,5 | 87 | 6 | 172 | 148 | 180 | 26 |
53,0 | 86 | 5 | 169 | 145 | 176 | 25 |
52,5 | 85 | 4 | 165 | 142 | 173 | 25 |
52,0 | 84 | 3 | 162 | 140 | 170 | 25 |
51,0 | 83 | 2 | 159 | 137 | 166 | 24 |
50,5 | 82 | 1 | 156 | 135 | 163 | 24 |
50,0 | 81 | 0 | 153 | 133 | 160 | 24 |
49,5 | 80 | 150 | 130 | |||
49,0 | 79 | 147 | 128 | |||
48,5 | 78 | 144 | 126 | |||
48,0 | 77 | 141 | 124 | |||
47,0 | 76 | 139 | 122 | |||
46,5 | 75 | 137 | 120 | |||
46,0 | 74 | 135 | 118 | |||
45,5 | 73 | 132 | 116 | |||
45,0 | 72 | 130 | 114 | |||
44,5 | 71 | 127 | 112 | |||
44,0 | 70 | 125 | 110 | |||
43,5 | 69 | 123 | 109 | |||
43,0 | 68 | 121 | 107 | |||
42,5 | 67 | 119 | 106 | |||
42,0 | 66 | 117 | 104 | |||
41,8 | 65 | 116 | 102 | |||
41,5 | 64 | 114 | 101 | |||
41,0 | 63 | 112 | 99 | |||
40,5 | 62 | 110 | 98 | |||
40,0 | 61 | 108 | 96 | |||
39,5 | 60 | 107 | 95 | |||
39,0 | 59 | 106 | 94 | |||
38,5 | 58 | 104 | 92 | |||
38,0 | 57 | 102 | 91 | |||
37,8 | 56 | 101 | 90 | |||
37,5 | 55 | 99 | 89 | |||
37,0 | 54 | 87 | ||||
36,5 | 53 | 86 | ||||
36,0 | 52 | 85 | ||||
35,5 | 51 | 84 | ||||
35,0 | 50 | 83 | ||||
34,8 | 49 | 82 | ||||
34,5 | 48 | 81 | ||||
34,0 | 47 | 80 | ||||
33,5 | 46 | 79 | ||||
33,0 | 45 | 79 | ||||
32,5 | 44 | 78 | ||||
32,0 | 43 | 77 | ||||
31,5 | 42 | 76 | ||||
31,0 | 41 | 75 | ||||
30,8 | 40 | 74 | ||||
30,5 | 39 | 74 | ||||
30,0 | 38 | 73 | ||||
29,5 | 37 | 72 | ||||
29,0 | 36 | 71 | ||||
28,5 | 35 | 71 | ||||
28,0 | 34 | 70 | ||||
27,8 | 33 | 69 | ||||
27,5 | 32 | 68 | ||||
27,0 | 31 | 68 | ||||
26,5 | 30 | 67 | ||||
26,0 | 29 | 66 | ||||
25,5 | 28 | 66 | ||||
25,0 | 27 | 65 | ||||
24,5 | 26 | 65 | ||||
24,2 | 25 | 64 | ||||
24,0 | 24 | 64 | ||||
23,5 | 23 | 63 | ||||
23,0 | 22 | 63 | ||||
22,5 | 21 | 62 | ||||
22,0 | 20 | 62 | ||||
21,5 | 19 | 61 | ||||
21,2 | 18 | 61 | ||||
21,0 | 17 | 60 | ||||
20,5 | 16 | 60 | ||||
20,0 | 15 | 59 | ||||
14 | 59 | |||||
13 | 58 | |||||
12 | 58 | |||||
11 | 57 | |||||
10 | 57 | |||||
9 | 56 | |||||
8 | 56 | |||||
7 | 56 | |||||
6 | 55 | |||||
5 | 55 | |||||
4 | 55 | |||||
3 | 54 | |||||
2 | 54 | |||||
1 | 53 | |||||
0 | 53 |
Zdroj: Corrosionsource.com