home *** CD-ROM | disk | FTP | other *** search
/ PC World Komputer 1996 May / PCW596.iso / polskie / eduk / genfast / genfast.lzh / DEMO_02.PAK / ZABEZP.DA_ < prev    next >
INI File  |  1996-02-08  |  19KB  |  504 lines

  1. [1!]
  2. @ShowScreen;
  3. @ClrScr;
  4. @Reset;
  5. @SetPosition(40,15);
  6.          ~Stabilizacja termiczna ukÆadów wzmacniaczy mocy~
  7.  
  8. Zapewnienie stabilno₧ci wzmacniacza mocy naleºy do pierwszoplanowych
  9. zadañ w toku projektu.  Wzmacniacze mocy majå zazwyczaj dobrze
  10. stabilizowane statyczne punkty pracy przez zastosowanie silnego
  11. ujemnego sprzæºenia zwrotnego, które wymusza istnienie zaÆoºonych
  12. potencjaÆów w poszczególnych punktach ukÆadu. Nie jest to jednak
  13. wystarczajåce, aby ukÆad byÆ w peÆni stabilny.  
  14.  
  15.  
  16. @SetColors(4,4);
  17. Na czoÆo zagadnieñ wysuwajå siæ dwie sprawy, które nie så objæte
  18. dziaÆaniem sprzæºenia zwrotnego:
  19. @SetColors(0,15);
  20.  
  21. ~-~ odprowadzanie ciepÆa od tranzystorów stopnia koñcowego, z czym
  22.   zwiåzane jest zastosowanie radiatorów,
  23.   
  24. ~-~ stabilizacja termiczna prådu spoczynkowego koñcowego stopnia
  25.   wzmacniacza.
  26.  
  27.  
  28. Pråd spoczynkowy, bædåc niezbædny do zlikwidowania znieksztaÆceñ
  29. skro₧nych, moºe jednak w przypadku braku odpowiedniego
  30. przeciwdziaÆania wzrosnåì do rozmiarów groºåcych zniszczeniem
  31. tranzystorów wyj₧ciowych.
  32.  
  33. @CheckEvents;
  34. [2!]
  35. @ClrScr;
  36. @Reset;
  37. @SetPosition(40,15);
  38.      ~Stabilizacja prådu spoczynkowego tranzystorów mocy~
  39.  
  40. Przyczynå wzrostu prådu spoczynkowego w przypadku braku jego
  41. stabilizacji jest dodatnie cieplne sprzæºenie zwrotne.  Podstawowym
  42. parametrem ulegajåcym zmianie w tym przypadku jest napiæcie
  43. baza-emiter, które ze wzrostem temperatury maleje zgodnie z
  44. zaleºno₧ciå:
  45.  
  46.                ~Ube(T) = Ube(To) - c(T-To)~
  47.  
  48.         gdzie   ~c = 2,3 mV/°C~
  49.  
  50. Zaleºno₧ì ta obowiåzuje zarówno dla tranzystorów germanowych, jak i
  51. dla krzemowych.
  52.  
  53. @SetPosition(50,185);
  54. @Picture('3_27.CGV');
  55. @SetPosition(40,390);
  56. @SetColors(4,4);
  57. RYS. Stopieñ komplementarny z polaryzacjå wstæpnå oraz przebieg
  58. Ic=f(Ube) dla dwóch róºnych temperatur
  59. @CheckEvents;
  60.  
  61. [3!]
  62. @ClrScr;
  63. @Reset;
  64. @SetPosition(40,15);
  65. W przypadku przedstawionym na poprzedniej stronie, zmiana napiæcia Ube
  66. pod wpÆywem temperatury spowoduje wzrost prådu spoczynkowego Io na
  67. skutek stalego napiæcia wymuszenia U.  Rosnåcy pråd nagrzewa
  68. tranzystor, pociågajåc za sobå dalszå zmianæ napiæcia Ube, co jest
  69. przyczynå dalszego wzrostu prådu kolektora.
  70.  
  71. @SetColors(4,4);
  72. Niezbædne jest w tym przypadku przeciwdziaÆanie polegajåce na:
  73. @SetColors(0,15);
  74.  
  75. ~-~ umieszczeniu w miejscu rezystora R elementu o ujemnym wspóÆczynniku
  76.   termicznym,
  77.  
  78. ~-~ umieszczeniu tranzystorów mocy na radiatorach o odpowiedniej
  79.   powierzchni.
  80.  
  81. Zastosowanie w tym przypadku metody stosowanej przy projektowaniu
  82. stopni napiæciowych nie wchodzi w rachubæ z uwagi na stratæ mocy,
  83. jaka wyståpiÆaby na zbyt duºych rezystancjach emiterowych.
  84.  
  85. PrzykÆadowo, przy prådzie spoczynkowym wynoszåcym 100 mA rezystancja
  86. Re musiaÆaby wynosiì co najmniej 5 Ω, czyli mieì warto₧ì tego samego
  87. rzædu co rezystancja obciåºenia. Z tego wzglædu do stabilizacji
  88. punktu pracy oprócz odpowiednich radiatorów stosowane så prawie
  89. wyÆåcznie elementy nieliniowe o ujemnym wspóÆczynniku termicznym.
  90.  
  91. WÆåczane w obwody emiterowe tranzystorów mocy niewielkie rezystory Re
  92. o warto₧ci nie przekraczajåcej na ogóÆ 1 Ω nie zapewniajå
  93. odpowiedniej stabilno₧ci prådu spoczynkowego.  Do najczæ₧ciej
  94. stosowanych elementów w ukÆadach kompensacji cieplnej naleºå
  95. tranzystory, diody oraz termistory.
  96. @CheckEvents;
  97.  
  98. [4!]
  99. @ClrScr;
  100. @Reset;
  101. @SetPosition(40,15);
  102.  
  103. W celu uzyskania dokÆadnej stabilizacji prådu spoczynkowego niezbædne
  104. jest zapewnienie zmian napiæcia wymuszenia U (na rysunku powyºej) w
  105. funkcji temperatury dokÆadnie takich, jak Æåczna zmiana napiæcia
  106. miædzy bazami koñcowego stopnia.  W tym celu stosowane bywajå
  107. dodatkowe elementy , których rezystancja w maÆym stopniu zaleºy od
  108. temperatury.
  109. @Picture('3_28a.cgv');
  110. @CheckEvents;
  111.  
  112. [5!]
  113. @ClrScr;
  114. @Reset;
  115. @SetPosition(90,10);
  116. @Picture('3_28a.cgv');
  117. @SetPosition(40,250);
  118. w tym przypadku zastosowano do stabilizacji termistor z równolegle
  119. poÆåczonym rezystorem liniowym, wykorzystywanym równocze₧nie do
  120. ustawienia wymaganej warto₧ci prådu spoczynkowego w tranzystorach
  121. mocy.
  122.  
  123. Lepszå kompensacjæ uzyskuje siæ przy zastosowaniu szeregowo
  124. poÆåczonych diod, dla których wspóÆczynnik temperaturowy napiæcia
  125. jest podobny do wspóÆczynnika zmian Ube.
  126. @CheckEvents;
  127.  
  128. [6!]
  129. @ClrScr;
  130. @Reset;
  131. @SetPosition(40,15);
  132. W ukÆadach wiækszej mocy stosowane så z reguÆy bardziej zÆoºone,
  133. diodowo-termistorowe systemy kompensacji termicznej lub kompensacji
  134. za pomocå dodatkowych tranzystorów. Szczególnie rozpowszechniony jest
  135. ukÆad na rysunku poniºej.
  136. @SetPosition(40,50);
  137. @Picture('3_28d.cgv');
  138. @CheckEvents;
  139.  
  140. [7!]
  141. @Reset;
  142. @ClrScr;
  143. @SetPosition(40,15);
  144. Zmiana napiæcia Ube tranzystora T pod wpÆywem temperatury rzutuje
  145. bezpo₧rednio na zmianæ napiæcia polaryzacji miædzy bazami stopnia
  146. mocy.
  147.  
  148. Na zakoñczenie naleºy stwierdziì, ºe jako₧ì stabilizacji zaleºy w
  149. bardzo duºej mierze od miejsca umieszczenia elementu stabilizujåcego.
  150. Poniewaº najbardziej nagrzewajå siæ tranzystory mocy, element
  151. stabilizujåcy powinien byì umieszczony w ich pobliºu, jednak przy
  152. zwieraniu termicznym z radiatorem, które daje najlepsze rezultaty,
  153. naleºy zachowaì ostroºno₧ì z uwagi na moºliwo₧ì przekompensowania
  154. ukÆadu.
  155.  
  156. W przypadku wzmacniaczy bardzo duºej mocy lub ukÆadów, w których
  157. stosowane jest poÆåczenie równolegle wielu tranzystorów, moºe okazaì
  158. siæ, ºe ze wzglædów konstrukcyjnych celowe bædzie umieszczenie
  159. tranzystorów mocy na dwóch oddzielnych radiatorach. Poniewaº nie ma
  160. pewno₧ci co do tego, ºe nagrzewanie obu czæ₧ci bædzie identyczne,
  161. ukÆad kompensacji z pojedyñczym tranzystorem moºe nie speÆniì
  162. oczekiwañ.
  163. @CheckEvents;
  164.  
  165. [8!]
  166. @ClrScr;
  167. @Reset;
  168. @SetPosition(40,15);
  169.       ~UkÆady zabezpieczenia stosowane we wzmacniaczach mocy~
  170.  
  171.                           ~Uwagi ogólne~
  172.  
  173. Wzmacniacze mocy, ze wzglædu na swoje przeznaczenie, warunki
  174. eksploatacji oraz stosowane elementy, pracujåce czasem w warunkach
  175. zbliºonych do granicznych, så naraºone na uszkodzenia czæ₧ciej niº
  176. inne urzådzenia toru elektroakustycznego. Moºe to wyståpiì w stanach
  177. przeciåºenia, w przypadku niektórych stanów nieustalonych oraz
  178. wskutek zbyt wysokiej temperatury.  Czæsto nastæpuje kumulacja tych
  179. czynników, dziaÆanie jednych czynników wywoÆuje w ich nastæpstwie
  180. pojawienie siæ innych, przyczyniajåc siæ wspólnie do uszkodzenia
  181. wzmacniacza.
  182.  
  183. We wzmacniaczach mocy, w przewaºajåcej liczbie przypadkach
  184. uszkodzeniu ulegajå tranzystory stopnia koñcowego.
  185.  
  186. ÿrodki zaradcze, podejmowane w celu zapewnienia niezawodnej pracy
  187. tranzystorów mocy, moºna podzieliì na dwie grupy. Do pierwszej
  188. zalicza siæ , te które så brane pod uwagæ przy projektowaniu
  189. wzmacniacza, jest to wybór odpowiednich elementów, zastosowanie
  190. wymaganych radiatorów, prawidÆowe rozwiåzanie stabilizacji termicznej
  191. prådu spoczynkowego koñcowego stopnia.  Do grupy drugiej wchodzå te,
  192. ktore zabezpieczajå urzådzenie przed nieprawidÆowymi warunkami
  193. eksploatacji. 
  194. @CheckEvents;
  195.  
  196. [9!]
  197. @ClrScr;
  198. @Reset;
  199. @SetPosition(40,15);
  200.   ~Naleºå tu:~
  201.  
  202. ~-~ zabezpieczenie przed zwarciem wyj₧cia wzmacniacza,
  203.  
  204. ~-~ zabezpieczenie przed nadmiernym wzrostem temperatury,
  205.  
  206. ~-~ zabezpieczenie przed obciåºeniami o charakterze reaktancyjnym,
  207.  
  208. ~-~ zabezpieczenie wzmacniacza i zestawów gÆo₧nikowych przed staÆym
  209.   potencjaÆem mogåcym pojawiì siæ na wyj₧ciu wzmacniacza mocy.
  210. @CheckEvents;
  211.  
  212. [10!]
  213. @ClrScr;
  214. @Reset;
  215. @Picture('3_34.cgv');
  216. @SetPosition(40,300);
  217. Obszar bezpieczej pracy tranzystorów mocy przedstawiono ogólnie na
  218. rysunku powyºej.  Maksymalny pråd tranzystora jest ograniczony przez
  219. poÆåczenia zÆåcza z wyprowadzeniami elementu, natomiast dopuszczalna
  220. moc strat jest ograniczona przedziaÆem czasu odpowiadajåcym stanowi
  221. wÆåczenia tranzystora. Linia ciågÆa (DC) wyznacza granicæ mocy, która
  222. moºe wydzieliì siæ na tranzystorze przez dÆuºszy czas, oczywi₧cie pod
  223. warunkiem nieprzekroczenia dopuszczalnej temperatury zÆåcza. Ten
  224. obszar charakterystyk jest wykorzystywany we wzmacniaczach m.cz.
  225. @CheckEvents;
  226.  
  227. [11!]
  228. @ClrScr;
  229. @Reset;
  230. @SetPosition(40,15);
  231. Innym istotnym ograniczeniem jest dopuszczalne napiæcie
  232. kolektor-emiter. zmniejszenie rezystancji miædzy bazå a emiterem
  233. zwiæksza zakres bezpiecznej pracy tranzystora. Tak wiæc rezystory Rb
  234. poprawiajåc wÆasno₧ci czæstotliwo₧ciowe stopnia koncowego
  235. przyczyniajå siæ takºe do zwiækszenia warto₧ci napiæcia przebicia
  236. tranzystorów pracujåcych w tym stopniu.
  237.  
  238. W zasadzie istniejå dwa parametry ograniczajåce moc wydzielanå w
  239. elemencie:
  240. ~      maksymalna temperatura zÆåcza i drugie przebicie.
  241.  
  242. ~Maksymalna temperatura zÆåcza~ jest granicå, po której przekroczeniu
  243. nie moºe byì zapewniona ciågÆa praca elementu bez zmiany jego
  244. parametrów lub trwaÆego uszkodzenia.
  245.  
  246. ~Drugie przebicie termiczne~ wystæpuje w pewnych ekstremalnych
  247. warunkach pracy tranzystora, zarówno przy polaryzacji w kierunku
  248. przewodzenia zÆåcza, jak równieº przy polaryzacji w kierunku
  249. zaporowym. Ten rodzaj przebicia wystæpuje wskutek niekontrolowanego
  250. wzrostu temperatury w pewnych miejscach struktury zÆåcza. W efekcie
  251. powoduje to wzrost prådu kolektora ponad dopuszczalnå warto₧ì i w
  252. konsekwencji zniszczenie elementu.  Te tzw. goråce punkty så zwiåzane
  253. z zanieczyszczeniami istniejåcymi w kaºdym póÆprzewodniku, z którego
  254. wykonany jest element i dotyczå nie tylko tranzystorów.
  255. @CheckEvents;
  256.  
  257. [12!]
  258. @ClrScr;
  259. @Reset;
  260. @SetPosition(40,15);
  261. Niebezpieczeñstwo zwiåzane z wej₧ciem tranzystora w zakres drugiego
  262. przebicia ro₧nie w miaræ zmniejszania siæ szeroko₧ci bazy,
  263. zwiækszania napiæcia kolektor-emiter oraz wzrostu czæstotliwo₧ci
  264. granicznej ft.  W przypadku gdy element pracuje w sposób impulsowy,
  265. wzrasta poziom mocy chwilowej, przy którym moºe wyståpiì drugie
  266. przebicie.
  267.  
  268. @CheckEvents;
  269. [13!]
  270. @ClrScr;
  271. @Reset;
  272. @SetPosition(40,15);
  273.        ~Zabezpieczenie wyj₧cia wzmacniacza przed zwarciem~
  274.  
  275. Najczæ₧ciej stosowane jest zabezpieczenie wzmacniacza przed zwarciem
  276. wyj₧cia, które moºe naståpiì przy uszkodzeniu gÆo₧ników lub przewodów
  277. gÆo₧nikowych.  Jeºeli w takim przypadku wysterowany wzmacniacz nie ma
  278. odpowiedniego zabezpieczenia, mogå ulec uszkodzeniu tranzystory
  279. wyj₧ciowe, które na skutek dziaÆania ujemengo sprzæºenia zwrotnego så
  280. bardzo silnie wysterowywane. Stosowanie tylko bezpieczników
  281. topikowych moºe byì niewystarczajåce, gdyº dziaÆajå one stosunkowo
  282. wolno.
  283.  
  284.  
  285. Najprostszym, jakkolwiek bardzo skutecznym ukÆadem zabezpieczajåcym
  286. wzmacniacz przed zwarciem wj₧cia jest doÆåczony w szereg z
  287. obciåºeniem dodatkowy rezystor o warto₧ci 50-100 % warto₧ci
  288. impedancji obciåºenia Rl. Wadå tego typu zabezpieczenia jest strata
  289. mocy wyj₧ciowej podczas normalnej eksploatacji.
  290.  
  291. Podstawowym ukÆadem elektronicznego zabezpieczania przed zwarciem
  292. jest ukÆad ogranicznika prådowego, wykorzystujåcego spadek napiæcia
  293. na rezystancji Re proporcjonalny do prådu wyj₧ciowego.
  294. @CheckEvents;
  295.  
  296. [14!]
  297. @Reset;
  298. @ClrScr;
  299. @SetPosition(40,15);
  300. Zasada dziaÆania ukÆadu zostaÆa przedstawiona na rysunku poniºej.
  301. @GetParam;
  302. @SetPosition(5,%D);
  303. @Picture('3_36.cgv');
  304. @SetPosition(40,300);
  305. Spadek napiæcia na rezystancji Re wyznacza potencjaÆ bazy tranzystora
  306. T1. W normalnych warunkach jest on znacznie mniejszy od napiæcia Ube
  307. tranzystora przewodzåcego i tranzystor T1 jest zatkany; gdy jednak
  308. pråd obciåºenia przekroczy dopuszczalnå warto₧ì, tranzystor T1
  309. wchodzi w obszar nasycenia przytykajåc tranzystor wyj₧ciowy T2.
  310. @CheckEvents;
  311.  
  312. [15!]
  313. @ClrScr;
  314. @Reset;
  315. @SetPosition(40,15);
  316. UkÆad przeksztaÆca siæ wówczas w ~stabilizator prådu~.  DziaÆanie
  317. ogranicznika przy sygnale sinusoidalnym objawi siæ obcinaniem
  318. wierzchoÆków sinusoidy.
  319.  
  320. Wadå tego ukÆadu jest stosunkowo duºa moc wydzielajåca siæ na
  321. tranzystorach stopnia koñcowego przy zwarciu wyj₧cia do masy.  Wynika
  322. to z zasady dziaÆania ogranicznika, dla którego niezbædny jest
  323. przepÆyw maksymalnego prådu przez rezystancjæ Re.  UkÆad wprowadza
  324. poza tym znieksztaÆcenia nieliniowe przy zbliºaniu siæ do progu
  325. zadziaÆania bezpiecznika. Do zalet ukÆadu naleºy rzeczywista kontrola
  326. przepÆywajåcego prådu bez wzglædu na stosowane wysterowanie
  327. wzmacniacza.
  328. @CheckEvents;
  329.  
  330. [16!]
  331. @ClrScr;
  332. @Reset;
  333. @SetPosition(40,15);
  334.   ~Zabezpieczenie wzmacniacza przed obciåºeniami o charakterze
  335.       ~reaktancyjnym oraz przed szkodliwymi oscylacjami
  336.  
  337. Oprócz ukÆadów zabezpieczajåcych wzmcniacz przed zwarciem wyj₧cia,
  338. stosowane så takºe pewne dodatkowe elementy ograniczajåce moºliwo₧ì
  339. wzbudzeñ wzmacniacza na czæstotliwo₧ciach ponadakustycznych.
  340. Tego typu wzbudzenia så bardzo niebezpieczne zarówno dla tranzystorów
  341. koñcowych, jak i dla gÆo₧ników wysokotonowych w zestawie gÆo₧nikowym.
  342.  
  343. Jednå z przyczyn samowzbudzania siæ wzmacniacza jest wzrost
  344. impedancji obciåºenia dla wielkich czæstotliwo₧ci. Aby wyeliminowaì
  345. to zjawisko, wÆåcza siæ równolegle do obciåºenia dwójnik RC jak
  346. pokazano na rysunku poniºej.
  347. @Picture('3_44.cgv');
  348. @CheckEvents;
  349.  
  350. [17!]
  351. @ClrScr;
  352. @Reset;
  353. @SetPosition(40,15);
  354. Przyczynå wzbudzeñ wzmacniacza moºe byì takºe pojemno₧ciowy charakter
  355. obciåºenia, które móºe wyståpiì w przypadku stosowania kolumn
  356. gÆo₧nikowych o rozbudowanych filtrach rozdzielajåcych.
  357.  
  358. PrzeciwdziaÆanie temu zjawisku polega na wÆåczeniu szeregowo z
  359. obciåºeniem niewielkiej indukcyjno₧ci, jak pokazano na rysunku.
  360. @Picture('3_45.cgv');
  361. @CheckEvents;
  362.  
  363. [18!]
  364. @ClrScr;
  365. @Reset;
  366. @SetPosition(40,15);
  367. Jakkolwiek zastosowanie indukcyjno₧ci obniºa nieco górnå
  368. czæstotliwo₧ì granicznå wzmacniacza, nie naleºy zbytnio zmniejszaì
  369. jej warto₧ci, poniewaº mogå wyståpiì niepoºådane zjawiska.
  370. @Picture('3_48.cgv');
  371. @SetPosition(40,350);
  372. Na rysunku powyºszym przedstawiono wyj₧cie wzmacniacza zabezpieczone
  373. za pomocå wynmienionych elementów.  Zastosowane dodatkowo diody,
  374. doÆåczone równolegle do tranzystorów mocy, zabezpieczajå zÆåcza
  375. baza-emiter tych tranzystorów przed przepiæciami, mogåcymi wystæpowaì
  376. przy obciåºeniach o charakterze czynno-indukcyjnym.
  377. @CheckEvents;
  378.  
  379. [19!]
  380. @ClrScr;
  381. @Reset;
  382. @SetPosition(40,15);
  383. Te szkodliwe przepiæcia odprowadzane så przez diody do ªródeÆ zasila-
  384. jåcych, co zabezpiecza stopieñ wyj₧ciowy przed niepoºådanym wzrostem
  385. potencjaÆu na wyj₧ciu.
  386.  
  387. Jeºeli, mimo zastosowania tych ₧rodków, wzmacniacz wykazuje tendencje
  388. do oscylacji, przyczyn naleºy szukaì w szkodliwych przesuniæciach
  389. fazowych wewnåtrz samego ukÆadu wzmacniacza oraz w pasoºytniczych
  390. sprzæºeniach na doprowadzeniach zasilania oraz masy.
  391.  
  392. Naleºy jednak zaznaczyì, ºe zastosowanie pojemno₧ci kompensacujåcych
  393. spowoduje zawæºenie pasma przenoszenia wzmacniacza, dlatego powinny
  394. byì one stosowane tylko w razie niezbædnej konieczno₧ci, gdyº zbyt
  395. maÆa korekcja moºe byì równie szkodliwa jak zbyt duºa.
  396.  
  397. Przewody doprowadzajåce zasilanie oraz masæ powinny byì moºliwie
  398. krótkie i o duºych przekrojach.
  399. @CheckEvents;
  400.  
  401. [20!]
  402. @ClrScr;
  403. @Reset;
  404. @SetPosition(40,15);
  405.       ~PrzeciwdziaÆanie nadmiernemu wzrostowi temperatury~
  406.  
  407. W warunkach rzeczywistych moºe zdarzyì siæ sytuacja, ze wzmacniacz
  408. bædzie naraºony na nadmierne nagrzewanie siæ, co moºe byì przyczynå
  409. uszkadzania elementów. Sytuacja taka moze wyståpiì np. w przypadku
  410. nakrycia radiatorów grubå tkaninå.  Zabezpieczenie wzmacniacza polega
  411. na umieszczeniu w odpowiednich miejscach ukÆadu wyÆåczników
  412. termicznych.
  413. @Picture('3_50.cgv');
  414. @CheckEvents;
  415.  
  416. [21!]
  417. @ClrScr;
  418. @Reset;
  419. @SetPosition(40,15);
  420. W przypadku tym zastosowano klucz tranzystorowy dla sygnaÆu
  421. sterujåcego. W warunkach normalnych tranzystor T jest zablokowany i
  422. sygnaÆ dociera bezpo₧rednio do wzmacniaca mocy, natomiast gdy
  423. temperatura wzro₧nie ponad dopuszczalnå warto₧ì rezystancja
  424. termistora Th silnie zmaleje, w wyniku czego tranzystor T ulega
  425. nasyceniu, przerywajåc wysterowanie wzmacniacza mocy.
  426. @Picture('3_50bc.cgv');
  427. @SetPosition(40,350);
  428. W ukÆadach powyºszych natomiast wykorzystano wyÆåczniki bimetaliczne;
  429. w pierwszym przypadku przy nadmiernym wzro₧cie temperatury odÆåczone
  430. zostaje obciåºenie, w przypadku drugim - zasilanie.
  431. @CheckEvents;
  432.  
  433. [22!]
  434. @ClrScr;
  435. @Reset;
  436. @SetPosition(40,15);
  437.        ~Inne zabezpieczenia stosowane we wzmacniaczach mocy~
  438.  
  439. Opisane zabezpieczenia dotyczyÆy gÆownie stopnia wyj₧ciowego
  440. wzmacniacza mocy. Naleºy jednak zwróciì uwagæ równieº na kosztowny
  441. zestaw gÆo₧nikowy, mogåcy ulec uszkodzeniu w stanach przej₧ciowych,
  442. przy wÆåczeniu wzmacniacza do sieci oraz w razie jego awarii.  Z tego
  443. wzglædu wzmacniacze mocy coraz czæ₧ciej bywajå wyposaºane w ukÆady
  444. opóªnionego doÆåczania gÆo₧ników przy wÆåczaniu wzmacniacza do sieci,
  445. a takºe szybkiego ich odÆåczania w przypadku wyÆåczania zasilania.
  446. Eliminowany jest w tym przypadku stuk w gÆo₧nikach wywoÆywany
  447. równowaºeniem siæ wzmacniacza przy zmianach napiæcia zasilania. UkÆad
  448. taki jest niezbædny w sytuacjach, gdy do wzmacniacza duºej mocy mogå
  449. byì doÆåczone gÆo₧niki o mocy znamionowej znacznie mniejszej.
  450. @GetParam;
  451. Realizacja praktyczna ukÆadu opóªnienia przedstawiona zostaÆa na
  452. rysunku poniºej.
  453. @SetPosition(90,%D);
  454. @Picture('3_51.cgv');
  455. @CheckEvents;
  456.  
  457. [23!]
  458. @ClrScr;
  459. @Reset;
  460. @SetPosition(90,5);
  461. @Picture('3_51.cgv');
  462. @SetPosition(40,300);
  463. Wykorzystano tutaj ukÆad dwustopniowego wzmacniacza z dodatnim
  464. sprzæºeniem zwrotnym. UkÆad pracuje jako komparator, porównujåc
  465. napiæcie zadane przez dzielnik rezystancyjny na emiterze T1 z
  466. napiæciem na bazie tego tranzystora, zmieniajåcym siæ na skutek
  467. Æadowania kondensatora C1. Kondensator ten wraz z rezystorem R1
  468. dostarcza wymaganego opóªnienia przy zaÆåczaniu przekaªnika PK.
  469. @CheckEvents;
  470.  
  471. [24!]
  472. @ClrScr;
  473. @Reset;
  474. @SetPosition(40,15);
  475. Zasada dziaÆania jest nastæpujåca: w momencie wÆåczania zasilania
  476. kondensator C1 jest rozÆadowywany i tranzystory T1 i T2 så
  477. zablokowane. Kotwica przekaªnika PK jest w stanie spoczynku, na
  478. skutek czego gÆo₧niki så odÆåczone od wzmacniacza.
  479. Po okresie t zwiåzanym ze staÆå czasowå R1C1 napiæcie na
  480. kondensatorze przekracza warto₧ì progowå ukÆadu, wprowadzajåc
  481. tranzystory T1 i T2 w stan nasycenia; spowoduje to zadziaÆanie
  482. przekaªnika i doÆåczenie gÆo₧ników do wzmacniacza.
  483.  
  484. W przypadku wyÆåczenia wzmacniacza mechanicznie zwiåzany z
  485. wyÆåcznikiem "SIEò" zestyk zwiera kondensator C1 przez maÆy rezystor,
  486. co powoduje odÆåczenie gÆo₧ników zanim napiæcie zasilajåce wzmacniacz
  487. w istotny sposób zmaleje (czas rozÆadowania duºych pojemno₧ci w
  488. zasilaczu). Zastosowany w ukÆadzie typ przekaªnika bædzie zaleºaÆ od
  489. mocy wyj₧ciowej wzmacniacza. Styki przekaªnika powinny byì
  490. przewidziane na maksymalny szczytowy pråd obciåºenia. W celu
  491. zabezpieczenia stykow przed iskrzeniem w przypadku wyÆåczenia
  492. wysterowanego wzmacniacza zastosowano prosty ukÆad tÆumiåcy, zÆoºony
  493. z elementów R, C.
  494.  
  495. ~Zabezpieczenie zestawów gÆo₧nikowych przy awarii wzmacniacza mocy
  496. ~jest realizowane dwoma sposobami:
  497.  
  498. ~-~ przez odÆåczenie zestawów gÆo₧nikowych,
  499.  
  500. ~-~ przez odÆåczenie zasilania wzmacniacza.
  501.  
  502. W obu przypadkach zadziaÆanie ukÆadu zabezpieczenia nastæpuje w
  503. chwili pojawienia siæ staÆego potencjaÆu na wyj₧ciu wzmacniacza.
  504. @CheckEvents;