Instrukcja obsêugi programu komputerowego Znachor v. 7.20
Wst⌐p
"Znachor" jest programem, peêniÑcym funkcj⌐ rejestratora danych oraz
"inteligentnego", podr⌐cznego archiwum. Zostaê on opracowany gêównie
dla prywatnych gabinetów lekarskich lub niewielkich przychodni.
Program jest aplikacja,która mo╛e, pracowaå np. w sieciach Novell Netware,
lecz wymaga to jej odr⌐bnej instalacji.
Sêówko o mo╛liwoÿciach
Bardzo cz⌐sto si⌐ zdarza, ╛e u╛ytkownik oczekuje od programu komputerowego
rzeczy niemo╛liwych, np. pragnÑc, aby ten wyr⌐czyê go w wi⌐kszoÿci
biurokratycznych zadaΣ lub te╛ uwolniê od myÿlenia. Innymi sêowy, uwa╛a,
╛e program powinien byå "idealnym sêu╛Ñcym", który odgaduje i interpretuje
natychmiast polecenia swojego Pana.
Niestety tak si⌐ nieszcz⌐ÿliwie skêada, ╛e wi⌐kszoÿå obecnie dziaêajÑcych
aplikacji wykonuje tylko to, do czego zostaêy stworzone i nie troszczy si⌐
specjalnie o jakikolwiek sens swojej pracy.
Wynika z prostego faktu - nadanie znaczenia jakimkolwiek informacjom zale╛y
caêkowicie od czêowieka.
Warto o tym pami⌐taå, gdy╛ medycyna jest szczególnie uwra╛liwiona na treÿå
i jednoznacznoÿå informacji. O wartoÿci programu komputerowego opisujÑcego
pacjentów w znacznym stopniu musi wi⌐c decydowaå wiedza lekarza,
potrafiÑcego dokêadnie sparametryzowaå przypadki chorobowe i
okreÿliå ich cechy charakterystyczne.
W tym ÿwietle "Znachor" mo╛e byå wi⌐c traktowany jedynie jako "sprytne"
narz⌐dzie, które dostarcza jednoznacznej informacji o pacjencie.
Jego mo╛liwoÿci to: zapis, aktualizacja i przetwarzanie usystematyzowanych
danych oraz wyr⌐czanie lekarza w prowadzeniu kartoteki pacjentów, a w
poêaczeniu z innymi programami tak╛e ewidencja chorych. Nie przyda si⌐ jednak
nikomu jako system ekspercki i nie nale╛y tego od niego oczekiwaå.
Tak wi⌐c istotnÑ cechÑ "Znachora" jest jedynie to, ╛e posêuguje si⌐ on
wielkoÿciami, które przyjmujÑ skoΣczone zbiory wartoÿci i zostaêy opisane za
pomocÑ tablic kodowych. Ich u╛ywanie mo╛e bowiem uêatwiå usystematyzowanie
wiedzy medycznej i niesie w sobie spore walory dydaktyczne.
Nie jest to jednak system o sztucznej inteligencji, gdy╛ nie potrafi
sprawdzaå powiÑzaΣ mi⌐dzy parametrami. Oznacza to, ╛e nie jest w stanie ani
zweryfikowaå czyjekolwiek decyzji, ani te╛ wyciÑgaå wniosku.
Co to jest baza danych?
Wyobra½my sobie kartotek⌐, w której ka╛da wizyta zapisywana jest na osobnej kartce. Kartki takie noszÑ w terminologii komputerowej nazw⌐ rekordów (zapisów jednostkowych). W skêad rekordu wchodzÑ tzw. pola informacyjne, a ka╛de pole mo╛e zawieraå informacje ÿciÿle okreÿlonego typu.
Rozwa╛my to na przykêadzie:Zaêó╛my, ╛e rekord o nazwie "DANE EWIDENCYJNE" zawiera pola:
MIEJSCE ZAMIESZKANIA
MIEJSCE URODZENIA itd.
Ka╛de z tych pól mo╛e przyjmowaå z góry ustalone wartoÿci (tzw. kody).Np. pole MIEJSCE ZAMIESZKANIA mo╛e byå okreÿlone jako:
Miasto.
Wieÿ.
Rekordy zapisane w pami⌐ci komputera noszÑ numery: 1, 2, 3 itd.
Ka╛dy typ rekordu tworzy odr⌐bnÑ kartotek⌐. W ten sposób, w zale╛noÿci od
typu gabinetu, mo╛emy mówiå o pewnych kartotekach - dziaêach. Np.:
DANE EWIDENCYJNE, BADANIE PODMIOTOWE,
BADANIE LABORATORYJNE, LECZENIE, itd.
Zauwa╛my jednak, ╛e wszystkie wymienione kartoteki powiÑzane sÑ mi⌐dzy sobÑ
przez nazwisko, dat⌐ urodzenia i numer ewidencyjny pacjenta.
Jest to tzw. klucz, unikalna informacja, która w jednoznaczny sposób
identyfikuje chorego w naszej kartotece.
"Tajniki obsêugi" - kawisze
W czasie pracy z programem najcz⌐ÿciej u╛ywa si⌐ podstawowych klawiszy
wprowadzajÑcych tekst oraz tzw. klawiszy sterujÑcych, które znajdujÑ si⌐,
z reguêy po prawej stronie klawiatury. Gdy wprowadzamy informacj⌐,
na ekranie ukazuje si⌐ kursor - migajÑca plamka, która pokazuje miejsce
wpisywania danych.
Do zmiany pozycji kursora sêu╛Ñ nast⌐pujÑce klawisze:
Strzaêka w lewo - kursor w lewo.
Strzaêka w prawo - kursor w prawo.
Tab - nast⌐pne pole.
Shift + Tab - poprzednie pole.
PgDN, PgUp - przejÿcie na nast⌐pnÑ stron⌐.
Przejÿcie na nast⌐pnÑ stron⌐ mo╛liwe jest gdy w prawym, dolnym rogu ekranu
pojawia si⌐ napis z numerem strony.
ENTER - akceptacja treÿci pola lub jego edycja.
U╛ywane sÑ równie╛ klawisze funkcyjne (u góry klawiatury) sêu╛Ñce do
realizacji makropoleceΣ.
Do wprowadzanie danych w pola edycji oraz realizacji makropoleceΣ sêu╛Ñ
nast⌐pujÑce klawisze funkcyjne:
F1 - edycja bazy sêownikowej.
F2 - wprowadzanie nowego pacjenta.
F3 - drukowanie.
F4 - edycja dodatkowego pola opisowego w badaniu
(pole typu memo).
F6 - przejÿcie do terminarza.
Esc - koniec poprawek (wyjÿcie bez zapisu)
F10 - wyjÿcie z zapisem zmienionych parametrów.
Do wprowadzanie danych w pola edycji w bazach konfiguracyjnych
U╛ytkownik czytajÑcy t⌐ instrukcj⌐ wie ju╛, ╛e program Znachor wymaga
komputera z procesorem 386SX lub lepszym i 4MB pami⌐ci RAM.
Pojemnoÿå dysku twardego dowolna nale╛y jednak pami⌐taå,
╛e pojedynczy rekord pacjenta zajmuje ok. 2kB zalecamy wi⌐c dysk min 200MB
Polska klawiatura nie jest standartowo zabudowana.
Nale╛y wykorzystaå polecenia DOS dla strony kodowej 852 (LATIN II) lub
jeden z umo╛liwiajÑcych zainstalowanie polskiej klawiatury programów
np. keybp i egapl.
W skêad pelnego pakietu wchodzi edytor tekstów MiniTag i program DOSC.
Aby zainstalowaå programu nale╛y:
Wêo╛yå dyskietk⌐ dystrybucyjnÑ do nap⌐du.
Wpisaå po ukazaniu si⌐ okna instalatora nap⌐d i katalog instalacji.
Po zainstalowaniu program przeprowadzi reindeksacj⌐ baz.
MENU G¥αWNE PROGRAMU
I. Okno gêówne.
Prosz⌐ przedstawiå si⌐ po uruchomieniu programu.
Uruchomienie programu wywoêuje okno, w którym nale╛y wpisaå nazwisko i imi⌐
u╛ytkownika oraz hasêo dost⌐pu.
Parametry te zabezpieczajÑ dane zawarte w programie przed dost⌐pem
niepowoêanych osób.
Nazwisko i imi⌐ oraz hasêo nale╛y wpisaå w sposób identyczny jak w bazie
U╜YTKOWNICY (maêe i du╛e litery).
Pierwsze uruchomienie programu nast⌐puje po wpisaniu odpowiednio w polach:
"nazwisko i imi⌐" - ZNACHOR
"hasêo" - ZNACHOR.
Sposób zmiany danych osobowych u╛ytkownika podany jest w cz⌐ÿci opisujÑcej
zmiany konfiguracji programu.
Gêówne okno programu zawiera system górnego i dolnego menu.
Górne menu to :
Plik
Wizyta
Narz⌐dzia
Terminarz
Wybieranie nast⌐puje bÑd½ przez wskazanie kursorem i
naciÿni⌐cie klawisza ENTER lub wybranie podÿwietlonych
liter z klawiszem Alt. Mo╛na równie╛ korzystaå z myszki.
Menu dolne to zestaw klawiszy funkcyjnych omówiony w cz⌐ÿci dotyczÑcej
klawiatury.
II. Menu PLIK
Otwarcie menu plik umo╛liwia wybranie nast⌐pujÑcych mo╛liwoÿci:
Import
-opcja dopisujÑca dane do istniejÑcej bazy pacjentów. Aby jÑ uruchomiå podaj nazw⌐ pliku do zaimportowania i naciÿnij
Enter.
Eksport
-opcja zapisujÑca dane wybranego pacjenta do pliku dyskowego. Aby z niej skorzystaå powinieneÿ najpierw wybraå pacjenta.
Archiwizuj
- uruchomienie programu do sporzÑdzania kopii zapasowych o ile wywoêanie go zostaêo zdefiniowane w Administratorze.
Mo╛esz równie╛ w chwilach wolnych uruchamiaå niÑ ulubione gry, a nast⌐pnie szybko wracaå do pracy.
Wybór gabinetu
-opcja sieciowa.
Koniec
- zakoΣczenie pracy
III. Menu WIZYTA
Gêówna cz⌐ÿå programu Znachor umo╛liwiajÑce rejestracj⌐ pacjenta i
wprowadzenie danych o nim i jego chorobie do bazy.
Zawiera nazwy badaΣ przypisanych do konkretnego gabinetu.
IV. Menu NARZ¿DZIA
Pole Narz⌐dzia menu zawiera programy narz⌐dziowe dostarczane wraz z
programem Znachor oraz zwiÑzane jest z dostosowaniem programu do potrzeb
u╛ytkownika. Zawiera bowiem takie pola wyboru jak:
Terminarz
Edytor tekstów
Statystyka
UrzÑdzenia zewn⌐trzne
Opcje.
Poÿwi⌐åmy nieco czasu temu menu, gdy╛ po instalacji programu nale╛y
niezwêocznie z niego skorzystaå.
PODMENU OPCJEPORZñDKOWANIE ZBIORαW.PAMI¿TAJ:
PorzÑdkuj zbiory.Uchroni Ci⌐ to przed wieloma kêopotamiProgram zapyta:Indeksowanie zbiorów T/NJe╛eli chcesz uporzÑdkowaå zbiory naciÿnij "T"Opcja ta porzÑdkuje (indeksuje) bazy w sposób konieczny dla poprawnego
korzystania z nich i program wykonuje jÑ natychmiast po pierwszym
uruchomieniu automatycznie.
Powtarzaj porzÑdkowanie zbiorów co pewien czas np. co miesiÑc.
U╜YTKOWNICY
Aby mo╛liwe byêo pierwsze uruchomienie programu w OPCJI - U╛ytkownicy
wprowadzono lekarza o nazwisku ZNACHOR i hasêo dost⌐pu ZNACHOR.
Nalezy wprowadziå wêasne nazwisko i imi⌐, nr statystyczny, hasêo i prawa
dost⌐pu.
Wybierz kursorem z menu NARZ¿DZIA opcj⌐ U╛ytkownicy i naciÿnij ENTER.
Podÿwietl (wybierz kursorem) Nowy uzytkownik i naciÿnij ENTER.
Zobaczysz okno w którym wprowadza si⌐ prawa dost⌐pu dla konkretnego
gainetu i badaΣ.
Zabezpiecz swój program wprowadzajÑc swoje hasêo i nie zapomnij
usunÑå praw u╛ytkownika ZNACHOR.
Zabezpieczysz w ten sposób swój program przed dost⌐pem niepowoêanych osób.
KONFIGURACJA SYSTEMU.
Konfiguracja programu sêu╛y ustawieniu parametrów zgodnie z posiadanym
sprz⌐tem i oprogramowaniem.
Dost⌐pne sÑ nast⌐pujÑce mo╛liwoÿci:
Rodzj monitora.
Sygnaêy d½wi⌐kowe.
Wywoêanie FAX/MODEM.
Wywoêanie archiwizacji.
Wywoêanie edytora.
Obsêuga urzÑdzeΣ zewn⌐trznych.
Typ drukarki.
Czas wizyty (terminarz).
Pewne cechy programu mo╛emy zmieniå przez modyfikacj⌐ wartoÿci jego
parametrów pracy. Parametr ustawiamy przez naciÿni⌐cie klawisza ENTER.
Objaÿnienia:
1. Rodzaj monitora.
W zale╛noÿci od posiadanego sprzetu wybieramy mono lub kolor VGA
typu EKG lub innych i zapis ich danych do Znachora
(konieczny sterownik).
7. Drukarka
Sêu╛y do wyboru drukarki zainstalowanej w gabinecie.
Wybór dokonywany jest z listy dost⌐pnych sterowników.
8. Czas zapisu w terminarzu.
Pozwala na ustawienie czasu na kolejne wizyty w przedziale od 1min.
do 59min.
Wyjÿcie do Gêównego Menu realizowane jest klawiszem:
1. F10 - zapis zmienionych parametrów,
2. Esc - wyjÿcie bez zapisu.
INFORMACJA O SYSTEMIE.
Z opcji tej mo╛emy uzyskaå informacje na temat stanu systemu sprz⌐tu:
zaj⌐toÿci dysku, pami⌐ci itp.
EDYTOR KODαW.
Opcja ta ma zwiÑzek z bezpoÿrednim wykorzystaniem programu zostanie
wi⌐c omówiona w cz⌐ÿci dotyczÑcej korzystania z programu.
POZOSTA¥E ELEMENTY MENU NARZ¿DZIA.
EDYTOR TEKSTαW.
Jest to mo╛liwoÿå przejÿcia do zainstalowanego edytora tekstów dla zapisania
potrzebnych informacji.
Do programu doêÑczany jest edytor MiniTag.
Ze wzgl⌐du fakt, ╛e ÿrodowisko pracy Znachora to DOS mo╛na wykorzystywaå
dowolny edytor pracujÑcy w tym ÿrodowisku.
TERMINARZ
Jest to przydatne uzupeênieniem systemu WIZYTY. Dostep do niego mo╛liwy jest
bÑd½ z podanej opcji menu NARZ¿DZIA lub klawiszem F6 w czasie
przeprowadzanych badaΣ.
Jest to rodzaj kalendarza sêu╛Ñcy do zapisu wizyt pacjentów.
Poruszanie po nim polega na wybieraniu klawiszami:
Ctrl + <kursor w prawo> - nast⌐pna data,
Ctrl + <kursor w lewo> - poprzednia data,
F2 - nowa data,
ENTER - wprowad½,
F10 - zapis.
Dni w terminarzu sÑ uaktywnione jedynie wtedy, jeÿli zapisano pod danÑ datÑ
wizyt⌐ pacjenta.
Uruchamianie terminarza w czasie badania nastepiuje klawiszem F6.
Uruchomienie w momencie zapisu pola Nast⌐pna wizyta w badaniu DIAGNOZA
i zapis pacjenta w terminarzu powoduje automatyczny zapis pola w DIAGNOZIE.
V. Menu POMOC
Pomoc umo╛liwia bez pracochêonnego przeglÑdania instrukcji odszukanie
podstawowych informacji o korzystaniu z programu.
KORZYSTANIE Z PROGRAMU.
W tym miejscu nale╛aêoby rozpoczÑå od "Przychodzi baba do lekarza..."
i rzeczywiÿcie program Znachor slu╛y do ewidencji wizyt pacjentów nawet
je╛eli przychodzÑ cz⌐ÿciej ni╛ przykêadowa baba.
I. Rejestracja pacjenta.
Wprowadzenie pacjenta do rejestru rozpoczyna si⌐ wciÿni⌐ciem klawisza
F2 - Nowa wizyta. Wówczas pojawi si⌐ formatka
z zapytaniem o imi⌐ i nazwisko, dat⌐ urodzenia oraz numer ewidencyjny
pacjenta.
Po wprowadzeniu danych program przyst⌐puje do przeszukania rejestru pacjentów
Mo╛liwe sÑ 2 przypadki:
Pacjenta nie ma w rejestrze.
Program pyta:
"Czy wprowadziå pacjenta do ewidencji (t/n) ?"
Naciÿni⌐cie "t" (tak) spowoduje dopisanie pacjenta do kartoteki.
2. Pacjent zostaê wczeÿniej zarejestrowany. Zapisywana b⌐dzie kolejna jego
wizyta.
II. Kolejna wizyta pacjenta.
Je╛eli pacjent zostaê odszukany przez program, u doêu ekraniu pojawi si⌐
jego nazwisko i data urodzenia a w ÿrodku ekranu pytanie
"Nowa historia choroby (T/N)".
Odpowied½ "T" uruchamia procedur⌐ nowej historii a "N" umo╛liwia podglÑd
badaΣ ostatniej wizyty.
III. Badania
Z gêównego menu, z opcji WIZYTY nale╛y wybraå nazw⌐ rodzaju badaΣ, którym
poddawany jest pacjent np.:
Badanie podmiotowe
Badanie fizykalne
Badanie dodatkowe
Wywiady
Pierwszy dziaê z listy zostanie podÿwietlony. Klawiszami "strzaêka w gór⌐"
i "strzaêka w dóê" wybieramy dziaê do którego chcemy wpisaå dane, a
nast⌐pnie akceptujemy nasz wybór klawiszem Enter. Program przeszukuje kartotek⌐ i je╛eli nie znalazê pacjenta w wybranym dziale,
odpowiada:
"Brak danych dziaêu... Dokonaå wpisu ? (t/n)"
Odpowied½ "t" (tak) powoduje utworzenie karty, do której wpisujemy dane.
Podstawowe informacje o pacjencie (nr historii choroby, data urodzenia,
nazwisko i imi⌐) sÑ przenoszone z karty ewidencyjnej. Natomiast je╛eli
pacjent zostaê znaleziony przez program, wyÿwietlane sÑ informacje dotyczÑce
jego ostatniej wizyty.
Pola kodowe mo╛emy przejrzeå u╛ywajÑc klawisza F5.Pojawi si⌐ wówczas okno z rozwini⌐tymi kodami danego badania.Wypeêniamy je otwierajÑc klawiszem F1 sêownik, z którego klawiszami
kierunkowymi wybieramy odpowiedne hasêo. Jego akceptacja i wprowadzenie
nast⌐puje klawiszem ENTER.
Wprowadzanie nowego wiersza nast⌐puje po naciÿni⌐ciu klawisz F2 bÑd½ w opcji
EDYTOR KODαW.
Niektóre kody np. leki zostajÑ choå dane w postaci kodowej (sêownikowej)
wpisane zostajÑ do formatek w formie sêownej.
Ma to na celu êatwiejsze wykorzystanie tego typu danych w wydrukach i
