home *** CD-ROM | disk | FTP | other *** search
/ PC World Komputer 1996 February / PCWK0296.iso / pcwtekst / na-dysku / spss.txt < prev    next >
Text File  |  1996-01-02  |  12KB  |  276 lines
  1. @NA-DYSKU\SPSS1.PCX
  2. @NA-DYSKU\SPSS2.PCX
  3. @END
  4. @@Zobaczyì statystykæ
  5.  
  6. LesÆaw Wawrzonek
  7.  
  8. Istnieje  caÆa  klasa  programów  sÆuºåcych  do  tworzenia i
  9. uaktualniania  baz  danych  (np.  Oracle,  Ingres, Informix,
  10. dBase, FoxPro,  Access). Wiækszo₧ì funkcji  jakimi dysponujå
  11. te programy, to podstawowe operacje na rekordach czy grupach
  12. rekordów, takie jak: wprowadzanie, usuwanie, sortowanie oraz
  13. zapytania.  Gdy  pojawi  siæ  problem profesjonalnej analizy
  14. ilo₧ciowej takiej bazy,  moºliwo₧ci "bazodanowych" programów
  15. siæ koñczå. Tu pojawiajå siæ wÆa₧nie specjalizowane programy
  16. zwane  statystycznymi. Jest  ich kilkadziesiåt,  a jednym  z
  17. bardziej popularnych i cenionych jest SPSS.
  18.  
  19. @@Trochæ historii
  20.  
  21. Program  SPSS  ma  bardzo  dÆugå  historiæ,  jak  na produkt
  22. komputerowy,  bowiem powstaÆ  juº w  1968 roku  i poczåtkowo
  23. pracowaÆ  na duºych  maszynach -  maÆych i  tak wówczas  nie
  24. byÆo. Jego obecna nazwa  SPSS pochodzi od skrótu Statistical
  25. Package  for Social  Sciences (Pakiet  statystyczny dla nauk
  26. spoÆecznych).  Od poczåtku  zaprojektowano go,  aby zapewniì
  27. niespecjalistom od  technik komputerowych i  statystyki, jak
  28. najlepsze  warunki  do  analizy  danych.  Po  bardzo krótkim
  29. przeszkoleniu biolog, lekarz, socjolog, analityk rynku, mógÆ
  30. przeprowadzaì proste analizy ilo₧ciowe i statystyczne duºych
  31. baz  danych  w  badaniach  spoÆecznych,  epidemiologicznych,
  32. medycznych  i   naukach  ₧cisÆych.  Gdy   zachodzi  potrzeba
  33. zastosowania  zaawansowanych technik  statystycznych, trzeba
  34. jednak zatrudniì dobrego specjalistæ  od tych zagadnieñ, ale
  35. program byÆ nadal ten sam.
  36.  
  37. Pierwszymi  polskimi uºytkownikami  programów statystycznych
  38. byli  naukowcy  róºnych  dziedzin  oraz  pracownicy GÆównego
  39. Urzædu Statystycznego. W latach 70-tych SPSS byÆ instalowany
  40. w Polsce na uczelnianych  i instytutowych mainframe'ach. Gdy
  41. naståpiÆa  era  PC,  jego  upowszechnieniu "szkodziÆo" nieco
  42. zabezpieczenie  przed  nielegalnym   kopiowaniem  w  postaci
  43. specjalnej  zakodowanej   dyskietki  (kod  mógÆ   byì  Æatwo
  44. zÆamany, za pomocå innego, równieº amerykañskiego programu).
  45. Bardzo  obszerna  dokumentacja  do  SPSS  kråºyÆa wówczas po
  46. o₧rodkach    naukowych   w    kopiach   kserograficznych   o
  47. niewyobraºalnie niskiej jako₧ci.
  48.  
  49. @@Krótka charakterystyka
  50.  
  51. SPSS  produkcji SPSS  Inc. jest  sprzedawany praktycznie dla
  52. wszystkich  platform  sprzætowo-systemowych.  Jednå  z  jego
  53. wersji jest przeznaczony dla  PC i ₧rodowiska Windows pakiet
  54. SPSS  6.1. Jest  to pakiet  wielomoduÆowy, z  czæ₧ciå bazowå
  55. Base i  moduÆami kupowanymi zaleºnie  od potrzeb uºytkownika
  56. (Professional   Statistics,  Advanced   Statistics,  Tables,
  57. Categories, Chaid, Lisrel, Mapinfo,  QI Analyst, Exac Tests,
  58. Teleform). Jest takºe moduÆ Development Kit, który umoºliwia
  59. pisanie   wÆasnych   programów   wykorzystujåcych  procedury
  60. programu SPSS.
  61.  
  62. @@(rys.1)
  63.  
  64. Kod  SPSS 6.1  jest  32-bitowy.  Do programu  doÆåczone jest
  65. rozszerzenie Win32s, dziæki któremu  moºna pracowaì w trybie
  66. 32-  bitowym,  wykorzystujåc  w  peÆni moºliwo₧ci procesorów
  67. Intela  - poczåwszy  od 386.  Jest to  szczególnie waºne dla
  68. szybko₧ci  operowania na  duºych bazach  danych. Na przykÆad
  69. wedÆug amerykañskiego czasopisma  Infoworld, wczytanie przez
  70. SPSS bazy danych skÆadajåcej siæ z 5000 przypadków (wierszy)
  71. i 12  zmiennych  (kolumny)  oraz  sortowanie  ich w porzådku
  72. alfabetycznym trwa krócej, niº minutæ (konkurenci: SigmaStat
  73. - 12,5 min, Statgraphics Plus - 4,5 min.).
  74.  
  75. @@Procedury statystyczne
  76.  
  77. W module  Base  znajdujå   siæ  narzædzia  do  przygotowania
  78. danych, podstawowe procedury  statystyczne oraz narzædzia do
  79. przygotowania  raportów i  wykresów. W  czæ₧ci Base znajdujå
  80. siæ  m.in. statystyki  kumulacyjne, obliczenia  podstawowych
  81. parametrów  statystycznych,  histogramy,  tablice  krzyºowe,
  82. analiza    wariancji    i     regresji    oraz    statystyki
  83. nieparametryczne. Sama tylko  lista procedur statystycznych,
  84. dostæpnych w  dodatkowych moduÆach, z  trudem mie₧ci siæ  na
  85. ulotkach  reklamowych.  Wystarczy   powiedzieì,  ºe  nie  ma
  86. techniki statystycznej,  której by w SPSS  nie byÆo. Problem
  87. polega   "tylko"   na   tym,   aby   odpowiednio  zaplanowaì
  88. eksperyment  (zebraì  dane)  i  wiedzieì,  którå  z  technik
  89. wykorzystaì i w jaki sposób.
  90.  
  91. @@(rys.2)
  92.  
  93. @@Formaty danych
  94.  
  95. Moºliwo₧ci   importu   danych,   zapisanych   w  okre₧lonych
  96. formatach,   så   jednå   z   waºniejszych   cech  programów
  97. statystycznych. Bogactwo filtrów  importowych i eksportowych
  98. naleºy  do  mocnych  stron  SPSS.  Dane  moºna przygotowaì w
  99. dowolnym  programie, a  SPSS na  pewno sobie  z tym poradzi.
  100. Odczytuje  on  pliki  zapisane  w  formacie ASCII, Excell'a,
  101. Quattro, Lotusa, dBbase i ODBC 2.0 dla baz Oracle'a.
  102.  
  103. @@Wymagania sprzætowe
  104.  
  105. Program  SPSS  wymaga  przynajmniej  procesora  386  i  8 MB
  106. pamiæci  RAM.  Przy  takim  tylko  wyposaºeniu, wiele analiz
  107. wykonuje  bardzo  szybko.  Oczywi₧cie,  gdy  bazy  danych så
  108. bardzo duºe (tysiåce przypadków), to trzeba zaopatrzyì siæ w
  109. lepszy   sprzæt  lub   cierpliwo₧ì.  Ta   wyróºniajåca  SPSS
  110. szybko₧ì,    wynika   z    zastosowania   wspomnianego   juº
  111. przetwarzania 32-bitowego.
  112.  
  113. @@DokÆadno₧ì obliczeñ
  114.  
  115. W przypadku    programów    statystycznych,    nie   caÆkiem
  116. pozbawionym sensu jest pytanie "czy on aby nie robi bÆædów w
  117. rachunkach?" Tu wÆa₧nie leºy  siÆa programów, które majå jak
  118. SPSS,  BMDP czy  SAS dÆugoletniå  tradycjæ. Uºytkownicy SPSS
  119. wykonujåcy  obliczenia od  wielu lat,  "zamæczajå" go róºnej
  120. wielko₧ci  bazami  z  danymi   o  skrajnych  dla  moºliwo₧ci
  121. komputera warto₧ciach.  Gdy pojawiå siæ  bÆædy, ci mimowolni
  122. testerzy, interweniujå u producenta, który dziæki tym uwagom
  123. ciågle  poprawia  i  optymalizuje  swoje  algorytmy.  W  tej
  124. dziedzinie  nie da  siæ zrobiì  dobrego programu  od razu. W
  125. duºym  stopniu uznanie  uºytkowników zawdziæcza  SPSS bardzo
  126. dobrym algorytmom obliczeñ.
  127.  
  128. @@Grafika
  129.  
  130. Przetwarzanie danych  ma na celu  wyciågniæcie ogólniejszych
  131. wniosków o zbiorowo₧ci. Wnioski  te zapisane w postaci liczb
  132. nie  zawsze   przemawiajå  do  odbiorcy   wyników.  Obrazowe
  133. przedstawienie  wyników  analiz   uÆatwia,  a  czasem  wræcz
  134. umoºliwia  wyciågniæcie  wniosków.  Z  tego powodu procedury
  135. graficzne   så   bardzo    waºnymi   skÆadnikami   programów
  136. statystycznych.  Choì  ostatnio  naståpiÆ  w  tej dziedzinie
  137. znaczny postæp,  to SPSS nie  ma nadzwyczajnych narzædzi  do
  138. prezentacji  graficznych. Do  wiækszo₧ci zastosowañ  powinny
  139. one wystarczyì, ale gdy trzeba  zrobiì co₧ ekstra, to wyniki
  140. koñcowe w postaci tabel  czy rysunków warto wyeksportowaì do
  141. innych programów. Program moºe eksportowaì pliki graficzne w
  142. formatach bitmapowych  i wektorowych. Czæsto  siæ zdarza, ºe
  143. marnå  jako₧ì  danych  i  pÆytko₧ì  analiz  trzeba  przykryì
  144. piæknymi   obrazkami  przedstawiajåcymi   wyniki.  W  takich
  145. przypadkach    lepiej   uºyì    specjalnych   programów   do
  146. przygotowywania    estetycznych    prezentacji,    jak   np.
  147. Presentations Novell'a czy PowerPoint Microsoftu.
  148.  
  149. @@Podræczniki
  150.  
  151. W oprogramowaniu statystycznym jako₧ì dokumentacji stanowi w
  152. duºym stopniu o jako₧ci programu. Dokumentacja SPSS, tak jak
  153. wielu innych  programów statystycznych, nie  jest typowa. Så
  154. to  grube wielotomowe  opracowania. W  jednych znajduje  siæ
  155. opis poleceñ  i sposobów korzystania z  programu, a w innych
  156. wiele   przykÆadów  zastosowañ   oraz  elementy  podræcznika
  157. statystyki.  Dziæki  temu  kaºdy  uºytkownik  moºe  stosowaì
  158. statystykæ  bez  konieczno₧ci  siægania  do  róºnego  typu i
  159. poziomu  podræczników,  w  których  czæsto  te  same pojæcia
  160. opisywane   så  róºnymi   symbolami.  Dystrybutor  zapowiada
  161. przygotowanie podræczników po polsku,  zdajåc sobie sprawæ z
  162. tego,  ºe  problemy   jæzykowe,  zwÆaszcza  w  trudniejszych
  163. zastosowaniach,  powaºnie  ograniczajå  liczbæ potencjalnych
  164. uºytkowników.
  165.  
  166. @@Zastosowania
  167.  
  168. Omówienie  typowego  tematu  opracowywanego  za pomocå SPSS,
  169. wymagaÆby przynajmniej jednego  oddzielnego opracowania. Nie
  170. wdajåc siæ  wiæc w szczegóÆy,  dla lepszego zorientowania  w
  171. obszarach zastosowañ SPSS, przytoczmy  kilka pytañ z róºnych
  172. dziedzin, na jakie pomógÆ daì odpowiedª.
  173.  
  174. Ekologia  - które  ro₧liny majå  szczególnie dobre wÆasno₧ci
  175. oczyszczania gleby z toksycznych pierwiastków?
  176.  
  177. Medycyna   -  jakie   czynniki  majå   najwiækszy  wpÆyw  na
  178. odrzucanie przeszczepu nerki?
  179.  
  180. Fizyka   jådrowa  -   zawarto₧ì  których   izotopów  okre₧la
  181. pochodzenie, warunki i czas wypalania paliwa jådrowego?
  182.  
  183. Archeologia  - gdzie  zostaÆy wykonane  odnalezione w  danej
  184. osadzie gliniane naczynia?
  185.  
  186. Marketing - jakie czynniki  så najistotniejsze dla wielko₧ci
  187. sprzedaºy produktu?
  188.  
  189. Kryminalistyka   -   wybierz   grupæ   podejrzanych  o  dane
  190. przestæpstwo, ze zbiorowo₧ci notowanych w kartotekach.
  191.  
  192. O zakresie zastosowañ mówi teº lista niektórych uºytkowników
  193. programu SPSS. Naleºå do  nich: GUS, Uniwersytet Warszawski,
  194. Instytut  Kardiologii,  Instytut  Psychoneurologii, Instytut
  195. Ochrony ÿrodowiska, GETAS (badania rynku), US-WEST (katalogi
  196. firm), STATIS (analizy statystyczne).
  197.  
  198. @@Uºytkownicy SPSS - Æåczcie siæ
  199.  
  200. SPSS   ma  na   caÆym  ₧wiecie   okoÆo  2,5   mln  legalnych
  201. uºytkowników. Tak duºa grupa  stanowi juº spoÆeczno₧ì, którå
  202. warto zorganizowaì. Producent  (SPSS Inc.) wydaje kwartalnik
  203. Keywords   dla  uºytkowników   programu  i  zainteresowanych
  204. statystykå. Istnieje  takºe internetowa skrzynka  pocztowa o
  205. adresie   SPSSX-L@VGA.BITNET,   bædåca   forum   dyskusyjnym
  206. uºytkowników i specjalistów  producenta programu. Moºliwo₧ci
  207. wymiany do₧wiadczeñ så szczególnie waºne, gdy dana dziedzina
  208. caÆy  czas  siæ  rozwija,  a  statystyka  do takich dziedzin
  209. naleºy.
  210.  
  211. Pomocå dla  entuzjastów SPSS w  Polsce jest ksiåºka  Janusza
  212. WywiaÆa  "PrzykÆady  wnioskowania  statystycznego  za pomocå
  213. komputerowego pakietu SPSS" wydana w 1994 r. przez PLJ.
  214.  
  215. @@Zanim kupisz
  216.  
  217. Przed  podjæciem  decyzji  zakupu  pakietu,  naleºy  zwróciì
  218. szczególnå uwagæ na nastæpujåce czynniki:
  219.  
  220. * program jest na tyle drogi, ºe wybierajåc tañszego dealera
  221. moºna sporo zaoszczædziì;
  222.  
  223. * cena pakietu  zaleºy od osoby  lub firmy, która  go kupuje
  224. (np. instytuty, naukowcy i studenci majå upusty cenowe) oraz
  225. od liczby licencji i formy umowy;
  226.  
  227. * wybierz na  poczåtek tylko te  moduÆy, z których  na pewno
  228. bædziesz korzystaì (to co jest zawarte w czæ₧ci Base powinno
  229. w wielu zastosowaniach wystarczyì);
  230.  
  231. * nie naleºy przejmowaì siæ zbytnio prasowymi rankingami tej
  232. grupy   programów,   gdyº   dla   naszego  zastosowania  lub
  233. moºliwo₧ci finansowych, kolejno₧ì moºe akurat byì odwrotna;
  234.  
  235. * czy  firma   sprzedajåca  program  ma   lub  moºe  wskazaì
  236. konsultanta  nie  tylko  do   obsÆugi  programu,  ale  takºe
  237. potrafiåcego  poradziì, jak  wykorzystaì program  do analizy
  238. okre₧lonego problemu;
  239.  
  240. * na kupowanie SPSS "z póÆki" moºe sobie w zasadzie pozwoliì
  241. tylko osoba dobrze orientujåca siæ w statystyce;
  242.  
  243. * firmy  kupujåce wiækszå  liczbæ pakietów  powinny zapewniì
  244. sobie uprzednio szkolenie;
  245.  
  246. * zwróciì uwagæ na wymagania sprzætowe - najlepiej wyposaºyì
  247. siæ  w  dobry  sprzæt,  gdyº  analizy  baz danych (zwÆaszcza
  248. duºych) takiego wÆa₧nie komputera wymagajå;
  249.  
  250. * sprawdª,  jaki jest  poºytek  z  programu w  dziedzinie na
  251. której siæ  znasz najlepiej - w  innych, których jeszcze nie
  252. poznaÆe₧ jako₧ì programu bædzie podobna;
  253.  
  254. * koniecznie  porozmawiaj  z   pracownikiem  firmy  z  listy
  255. referencyjnej;
  256.  
  257. * najbardziej wygodnå  dla nowych klientów  formå sprzedaºy,
  258. zwÆaszcza   przy  tego   typu  programach,   jest  moºliwo₧ì
  259. wypoºyczenie  go  na  jaki₧  czas  (np.  miesiåc) i zwrotu w
  260. przypadku, gdyby nie odpowiadaÆ on aktualnym potrzebom - gdy
  261. nie jeste₧my pewni czy program bædzie wÆa₧ciwie wykorzystany
  262. warto wynegocjowaì takå formæ sprzedaºy.
  263.  
  264. Program: SPSS for Windows
  265.  
  266. Rodzaj: statystyczny
  267.  
  268. Wymagania: PC 386, 8 MB RAM, twardy dysk, Windows
  269.  
  270. Producent: SPSS Inc.
  271.  
  272. Dystrybucja:  Companion,  30-081  Kraków,  ul. Królewska 57,
  273. tel. (0- 12) 369680, tel./fax (0-12) 360791
  274.  
  275. Cena:  moduÆ Base  SPSS Win  6.1 kosztuje  (w przeliczeniu):
  276. 1600 zÆ (USA), 2850 zÆ (Francja), 2280 zÆ (Companion).