Het staat onomstotelijk vast dat regelmatig bewegen een positief effect heeft op de conditie en gezondheid van mensen en het is nog leuk ook. Dit geldt zeer zeker ook voor mensen met epilepsie! De verschillende mogelijkheden voor deelname aan bewegings- en sportactiviteiten voor mensen met epilepsie leggen we in deze folder uit. Mensen die regelmatig lichamelijk actief zijn, kunnen op latere leeftijd vaak langer zelfstandig en mobiel blijven. Ouderdomsklachten hebben minder grip op de actieve 55-plusser!
Epilepsie is vooral bekend door de epileptische aanvallen. Deze ontstaan wanneer een teveel aan zenuwcellen in de hersenen gelijktijdig overactief wordt. Epileptische aanvallen kunnen er verschillend uitzien. De meeste mensen met epilepsie hebben overigens gelijke of gelijksoortige aanvallen. U weet dit zelf waarschijnlijk het best. Met behulp van medicijnen kunnen deze aanvallen bij 70 tot 80% van de mensen met epilepsie worden behandeld. Genezen kunnen deze medicijnen echter niet. Bij de meeste mensen openbaart epilepsie zich al voor het 20e levensjaar. Na de 50 neemt het aantal mensen met epilepsie weer toe. Ongeveer 1% van de 55-plussers heeft epilepsie. Bij het ontstaan van epilepsie kunnen risicofactoren als een herseninfarct, de ziekte van Alzheimer en hersentumoren een rol spelen. Epilepsie is soms voor een deel erfelijk bepaald.
Regelmatig bewegen met een matige intensiteit (u hoeft niet buiten adem te raken) leidt al tot een verbetering van uithoudingsvermogen, spierkracht, lichaamsgewicht en algeheel welbevinden. De kans op andere aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, overgewicht en osteoporose (botontkalking) neemt hierdoor af. Meer bewegen is daarom ook voor mensen met epilepsie een goed idee. U bevordert niet alleen uw algehele gezondheid, u vermindert ook de kans op botbreuken bij een epileptische aanval. U zult zien dat u zich ook een stuk prettiger voelt als u (meer) in beweging komt!
Tijdens een bewegingsactiviteit bent u vaak geconcentreerd bezig. De kans op een aanval tijdens inspanning neemt daardoor af. De meeste aanvallen treden echter op na afloop van een activiteit. Het is daarom belangrijk dat u nooit abrupt met een activiteit stopt maar dit langzaam afbouwt. Dit wordt ook wel 'cooling-down' genoemd. Het totale aantal epilepsie aanvallen wordt echter niet beïnvloed door lichamelijke activiteit. Ook de werking van medicijnen tegen epilepsie wordt er niet door beïnvloed. Deelname aan bewegingsactiviteiten werkt veelal ontspannend. Mensen bij wie aanvallen opgeroepen worden door spanning, zouden door sportbeoefening mogelijk wel minder aanvallen kunnen krijgen.
Bewegingsactiviteiten die uw uithoudingsvermogen verbeteren en die uw botten stevig houden zijn zeer geschikt voor mensen met epilepsie. U kunt hierbij denken aan stevig wandelen, tuinieren, boodschappen doen op de fiets of volleybal. Maar heeft u al eens aan golf, badminton, yoga of fitness gedacht?
Als u al wat ouder bent, zijn mogelijk ook de activiteiten van Meer Bewegen voor Ouderen (MBvO) een goed idee. Ga gerust eens kijken en probeer het uit. Er is veel meer mogelijk dan u misschien denkt! Bewegen in een groep heeft als voordeel dat u samen beweegt met anderen die ongeveer net zo fit zijn als u. Veel mensen vinden dit stimulerend om door te gaan. De deskundige begeleiding zorgt ervoor dat u zich niet te veel belast, maar ook niet te weinig. Als u onverhoopt toch een aanval krijgt, kan de begeleider de benodigde hulp bieden. Tijdens het drinken van een kopje koffie na afloop kunt u nieuwe sociale contacten opdoen en oude contacten verstevigen. Dit kan heel gezellig zijn!
Met de juiste voorzorgsmaatregelen zijn ook vele verschillende sporten goed mogelijk voor mensen met epilepsie. U kunt zelf al een aardige risico-inschatting maken. Let hierbij op de soort aanvallen die u krijgt en hoe vaak deze optreden. Ook als u al een paar jaar geen aanval meer heeft gehad doet u er verstandig aan om toch de benodigde voorzorgsmaatregelen te nemen. Denkt u bijvoorbeeld aan een helm bij toerfietsen, schaatsen en paardrijden. De belangrijkste voorzorgsmaatregel is echter het voorlichten van de begeleider bij groepsactiviteiten. Deze weet dan hoe te reageren als u een epileptische aanval krijgt tijdens of na de activiteit. In overleg met de begeleider kunt u bepalen of u ook de overige deelnemers wilt inlichten. U kunt tenslotte ook een aanval krijgen in de kleedruimte na afloop van de activiteit. Zo voorkomt u paniekreacties.
Afhankelijk van de soort en frequentie van de aanvallen zijn activiteiten in en op het water ook mogelijk. Wel is het slim om onder deskundige begeleiding te zwemmen en liefst samen met iemand die de techniek van het reddend zwemmen machtig is. Een reddingsvest bij activiteiten op het water kan van levensbelang zijn. U doet er verstandig aan om niet in open water te zwemmen, omdat dit het redden bemoeilijkt. Ga bij activiteiten in het water na afloop niet dicht bij de rand uitrusten. Meteen na afloop is de kans op een aanval namelijk het grootst.
Als u niet precies weet wat wel en niet voor u geschikt is, kan een arts u adviseren. Op basis van uw interesses, de soort aanvallen en de frequentie ervan kunt u advies krijgen over de activiteiten die voor u het meest geschikt zijn. Ook als u nog niet eerder aan bewegingsactiviteiten heeft deelgenomen, als u veel medicijnen gebruikt of als u intensiever wilt gaan sporten, wordt overleg met een arts aangeraden.
Voor iedereen, dus ook voor u, geldt dat bewegingsactiviteiten rustig opgebouwd moeten worden. Dat betekent dat u bijvoorbeeld begint met 10 minuten wandelen per dag. Elke week kunt u daar een aantal minuten aan toevoegen. Het beste resultaat bereikt u als u per dag minimaal 30 minuten actief bent. Dit mag verspreid worden over de hele dag. Een actieve dag begint bijvoorbeeld met 10 minuten ochtendgymnastiek. Vervolgens 's middags een kwartier grasmaaien en vervolgens nog 5 minuten op de fiets om boodschappen te doen. Af en toe een rustdag is zeker in het begin niet verkeerd.
Hier volgen nog een paar tips om op verantwoorde wijze in beweging te komen en te blijven: