VAZ 1.5 Potęga analogowej syntezy ================================= Vurtual Analogue Synth Emulator 1.5 for Windows 95 (VAZ) to dla "musicmanów" gratka nie lada. Profesjonalny, software'owy emulator analogowego syntezatora dźwięków pracujący w czasie rzeczywistym w naszym pececie! Wersja, którą opisujemy i zamieszczamy na naszej płycie CD-ROM różni się od wersji komercyjnej jedynie ograniczeniem co do włączania i dystrybucji kompozycji zawierających wygenerowane syntezatorem dźwięki. Ten zajmujący niewiele ponad 500KB program oferuje więcej niż amatorskie, ministudyjne możliwości generacji i obróbki dźwięku, wykorzystując do tego dwa systemy audio: 300-milisekundowy standardowy MME Wave Output oraz DirectSound (z biblioteki DirectX), charakteryzujący ekstremalnie krótkimi (20-40ms) czasami utajenia dźwięku. Co "siedzi" na głównym panelu syntezatora VAZ? Oscylatory ---------- Dwa sterowane cyfrowo generatory DCO służące do generacji prostego przebiegu fali piłokształtnej/prostokątnej o zmiennej częstotliwości (33Hz-10kHz) lub przebiegu impulsowego, z różną (Sample & Hold, DCO1 Pitch oraz Noise) modulacją częstotliwości (2 wejścia z zakresem 1 oktawy) i szerokością modulacji impulsu od 50% do aż 94 %. Wysokość generowanego tonu jest kontrolowana graną właśnie nutą i/lub przez dwa modulatory. Ton podstawowy oscylatora można zmieniać w zakresie 32 do 2 co odpowiada długościom piszczałek, które ten dźwięk by wytworzyły. W modulacji S&H generuje się liczbę przypadkową wpływającą na poziom odcięcia filtru dla każdej granej nuty, DCO1 Pitch polega na kontroli filtru przez ton aktualnie generowany przez oscylator I, a Noise nakłada warstwę szumu białego. Wszystkie te rodzaje modulacji pozwalają uzyskać bardzo ciekawe brzmienia. Drugi, synchroniczny do pierwszego oscylator "odpala" gdy przebieg fali generowanej przez pierwszy oscylator osiąga amplitudę. Pozwala on też na zgrubne strojenie półtonowe w zakresie <-12 +12> oraz precyzyjne "lekkie" odstrajanie <-1 +1>. Przebieg z ich wyjścia jest poddawany obróbce w następnych stopniach. Filtr cyfrowy (DCF) ------------------- Dolnoprzepustowy filtr rezonansowy (12dB/oktawę) z regulacją częstotliwości odcięcia (nic co poniżej nie będzie podlegało filtracji) ma własny mikser wejściowy do ustawiania balansu obu oscylatorów i kontrolę rezonansu (wszystko suwakami). Częstotliwość odcięcia może tu być kontrolowana bezpośrednio sygnałem z generatora obwiedni A-D-S-R. To samo dotyczy "przestawiania" częstotliwości rezonansowej. Filtr ten potrafi się jednak czasem "rozjechać" - zwłaszcza przy zbyt silnej modulacji z tylko jednego oscylatora. Ale od tego są właśnie suwaki balansu aby temu zapobiegać. Wzmacniacz sterowany cyfrowo (DCA) ---------------------------------- Odpowiada za głośność. Poziom wyjściowy (modulacja amplitudy) może być kontrolowany za pomocą siedmiu źródeł, m.in. poprzez obwiednie zwykłe A-D-S-R i odwrotne (od maksimum do zera), szum oraz oba oscylatory. Wbudowany suwak kontroli przesterowania umożliwia dalsze "oryginalne" efekty dźwiękowe. LFO - generator niskich częstotliwości -------------------------------------- Popularne źródło modulacyjne do generacji przebiegów o częstotliwościach od 0,02Hz do 200Hz pozwalające tworzyć efekt wibrata przez "lekką" modulację częstotliwości dźwięku podstawowego falą trójkątna lub prostokątną niskiej częstotliwości z w/w zakresu. Dwa generatory obwiedni A-D-S-R ------------------------------- Po naciśnięciu klawisza, dźwięk jest kontrolowany parametrami czasowymi obwiedni w następujacy sposób: A(attack)-narastanie od zera do amplitudy (minimalny czas 4 ms), D(Decay)-zanikanie od amplitudy do trwania, S(Sustain)-trwanie aż do momentu zwolnienia klawisza skąd zaczyna R(Release)-wybrzmienie do zera. Obwiednia odwrotna robi to samo, ale "startuje" od amplitudy i spada do zera. Sekwencer --------- Wbudowany 16 ścieżkowy sekwenser to programowy, zgodny z urządzeniem Roland TB303 rejestrator i system obróbki dźwięku zapisanego w standardzie MIDI. Sygnał na jego wyjściu może być modulowany z dwóch źródeł i kontrolowany w sposobie akcentowania i w tempie (w zakresie 0-255) za pomocą suwakowych paneli Control 1 i 2. Sekwenser ma 8 wybieralnych schematów rytmicznych (patterns), a każda ścieżka 5 parametrów: jeden wyboru tonu (nuty) w 8,5-oktawowym zakresie od C1 do G9 oraz cztery do kontroli odgrywania wybranej nuty D-R-S-A (nie mylić z obwiedniami!): D(Double)-odtwarzanie w czasie 2x dłuższym, R(Rest)-wstawianie ciszy (pauzy); S(Slide)-bezprzerwowe przełączanie ścieżek, w którym, w drugiej połowie czasu trwania nuty z danej ścieżki pojawia się już wysokość dżwięku zapisana na ścieżce, do której jest przełączanie oraz A(Accent)- dołączanie akcentu z poziomem (0-255) nastawianym w panelu Master Controls. VAZ umożliwia zapis całej kompozycji do pliku *.WAV, przy czym zapis przy jednoczesnym odtwarzaniu ma priorytet. Oznacza to, że ewentualne zniekształcenia odtwarzania skomplikownaych schematów rytmicznych spowodowanych nadmiernym obciążeniem procesora nie zostaną zapisane. Gdy jeszcze nie mamy klawiatury MIDI można "grać" na pececie. Przypisania są wtedy następujące: dolny rząd klawiatury PC od Z do M, to białe klawisze MIDI od C3 do B3, dla których czarne mają swoje odpowiedniki w drugim rzędzie (od S do J). Trzeci rząd od Q do P pokrywa zakres od C4 do E5 z czarnymi przypisanymi od 2 do 0. Pełna polifonia! I jeszcze końcowa uwaga! Przy pierwszym uruchomieniu VAZ sam automatycznie "ustawia" parametry odgrywania, więc jest niemal pewne, że na niektórych kartach dźwiękowych odtwarzanie będzie zniekształcone. Do przeprowadzenia ręcznej konfiguracji należy użyć opcji {Options/Preferences/Audio Devices lub MIDI}.