ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ
ΝΙΚΟΥ Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΣΤΟ ΡΑΔΙΟΣΤΑΘΜΟ "Flash" (Μ.Πυργιώτη)

Θέματα:
Εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας
Πολιτική γραμμή πλεύσης του ΣΥΝ
Ολυμπιακοί Αγώνες 2004
Φορολογική μεταρρύθμιση
Εξωτερική πολιτική | Βέτο στα χρηματοδοτικά πρωτόκολλα | Κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο | Ελληνοτουρκικά | Πρόταση ΣΥΝ για την αμοιβαία μείωση εξοπλισμών Ελλάδας-Τουρκίας

Αθήνα, 1 Σεπτεμβρίου 1999

Για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας

Η Προεδρολογία ξεκίνησε πρώιμα, την ξεκίνησε η κυβέρνηση ηθελημένα. Είναι φανερό, άλλωστε διάφοροι διερμηνευτές των κυβερνητικών απόψεων το εξηγούν σε όλους τους τόνους, ότι η κυβέρνηση θέλει να πάει με την εκλογή του Προέδρου στις εκλογές ως σημαία με εκλογικό χαρτί τον Πρόεδρο. Αυτό βλάπτει και τον θεσμό, βλάπτει και το πρόσωπο. Η κυβέρνηση έχει την ευθύνη. Θέλει να σκηνοθετήσει ένα σκηνικό προεκλογικό, στο οποίο να πει, ότι την ευθύνη για τις εκλογές τον Μάρτη την έχουν όλοι οι άλλοι εκτός από την ίδια την κυβέρνηση. Αυτό είναι λάθος. Δραματοποιεί τις εκλογές. Εκλογές ίσον καταστροφή. Είναι αντιδημοκρατικό αυτό το πράγμα. Προβλέπονται εκλογές από το Σύνταγμα. Και σε τελευταία ανάλυση το πρόβλημα πια δεν είναι αν θα γίνουν εκλογές 4 μήνες πριν ή 4 μήνες μετά, αλλά πώς λειτουργεί αυτό το έρμο το πολιτικό σύστημα της χώρας.

Η κυβέρνηση έχει μία περίεργη νοοτροπία. Είναι η κυβέρνηση των μονοδρόμων και η κυβέρνηση του "ή εγώ ή το χάος". Δεν είναι έτσι. Υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που έχουν οντότητα, που έχουν αναφορά στην κοινωνία, που εκφράζουν στρώματα του ελληνικού λαού, που εκφράζουν ιδέες, απόψεις, έχουν διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές τοποθετήσεις απ' αυτές που πρεσβεύει η κυβέρνηση. Πουθενά δεν λειτουργεί το πολιτικό σύστημα "ή θα προσχωρήσετε στη δική μου άποψη ή εγώ θα σας εκβιάζω πολιτικά και κομματικά με τις οποιεσδήποτε επιλογές". Στην πολιτική ζωή του τόπου ποτέ δεν λειτούργησε η εκλογή του Προέδρου αυτόνομα και ανεξάρτητα από πολιτικές παρενέργειες και από πολιτικές εξελίξεις. Με διάφορες θεσμικές επιφάσεις, με διάφορα θεσμικά προσχήματα δεν κρύβεται ο μικροκομματικός στόχος τον οποίο αυτή τη στιγμή και η κυβέρνηση προωθεί. Η κομματικοποίηση της εκλογής του Προέδρου, η δραματοποίηση των εκλογών και η έναρξη μιας πρόωρης προεκλογικής περιόδου έγινε με ευθύνη της κυβέρνησης, δεν έγινε με ευθύνη των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Η πραγματική θέληση της κυβέρνησης είναι να κρατήσει αναλλοίωτη τη δομή του πολιτικού συστήματος, ενός δικομματικού συστήματος, ενός πλειοψηφικού κοινοβουλευτισμού δικομματικού τύπου. Και εδώ είναι η έλλειψη πολιτικής ειλικρίνειας.

Για τις προτάσεις του ΣΥΝ

Εμείς από την πλευρά του ΣΥΝ εγκαίρως είχαμε ζητήσει σε πέντε τομείς θεσμικές μεταρρυθμίσεις: - Εξωτερική Πολιτική: Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής, εθνική στρατηγική, μηχανισμοί πολιτικής συνεννόησης των κομμάτων. Συσκέψεις πολιτικών αρχηγών.

• Διαχείριση των πόρων, εθνικών και κοινοτικών. Προγράμματα, προμήθειες, έργα, συμβάσεις. Αλλά να αλλάξει το πολιτικό και νομικό καθεστώς, έτσι ώστε να υπάρξει ορθολογική αξιοποίηση αυτών των πόρων, με αναπτυξιακά και κοινωνικά κριτήρια.
• Η διεύρυνση της κοινωνικής πολιτικής. Πολιτική δηλαδή η οποία να μικραίνει την εισοδηματική ανισότητα, τη φορολογική αδικία, να στηρίζει τους χαμηλόμισθους και τους χαμηλοσυνταξιούχους, να εξασφαλίζει ένα σύστημα εγγυήσεων κοινωνικής προστασίας, να αντιμετωπίζει τις μεγάλες πληγές της ανεργίας, τις μεγάλες πληγές της ερήμωσης της υπαίθρου, τις μεγάλες πληγές της έλλειψης υποδομών ανάπτυξης στην περιφέρεια και κοινωνικής προστασίας.
• Οι αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του κυβερνητικού συστήματος. Κράτος, δημόσια διοίκηση, περιφερειακή αποκέντρωση, νόμος για το Υπουργικό Συμβούλιο, γιατί έχουμε μια μετατόπιση του κέντρου βάρους στον Πρωθυπουργό και το γραφείο του, στον εκάστοτε Πρωθυπουργό και στο γραφείο του, σε βάρος των αντιπροσωπευτικών θεσμών, νόμος για τον έλεγχο των ΜΜΕ, νέοι θεσμοί διευρυμένης δημοκρατίας για τον έλεγχο και τη διαφάνεια, γιατί πολύ μαύρο χρήμα κυκλοφορεί και μεγάλη διαφθορά καταπλακώνει και διαβρώνει τα πάντα και αλλαγή του εκλογικού νόμου.
• Είχαμε επισημάνει αλλαγή εκλογικού νόμου, αναβάθμιση της Βουλής και διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της έτσι ώστε να έχει στοιχεία κυβερνώσας Βουλής, ελεγκτικής αρμοδιότητας ευρύτερα.

΄Όλα αυτά παραμερίστηκαν από πλευράς κυβέρνησης. Και φτάνουμε στο 2000 μ' ένα πολιτικό σύστημα το οποίο είναι ξεπερασμένο. Και είναι ξεπερασμένο, γιατί είναι αναποτελεσματικό. Και επειδή είναι αναποτελεσματικό, είναι αναξιόπιστο. Στο όριο του 2000 πάμε για την πολιτική ζωή του τόπου στον 21ο αιώνα με μία αναθεώρηση του Συντάγματος που προτείνεται άνευρη, άχρωμη, άγευστη, χωρίς καμία τομή, διεκπεραιωτική, με μικρομπαλώματα και ισορροπίες. Κι εδώ είναι η ευθύνη των δύο μεγάλων κομμάτων. Θεσμικά έχουν την ευθύνη λειτουργίας του πολιτικού συστήματος. Συμφώνησαν σε μία αναθεώρηση του Συντάγματος η οποία διαιωνίζει τις δομές μιας εναλλασσόμενης αυτοδυναμίας στα πλαίσια αυτού που αποκαλείται τυπικά, πλειοψηφικός κοινοβουλευτισμός δικομματικού τύπου. Βασική δομή η αυτοδυναμία. Η αυτοδυναμία η οποία δεν είναι γνήσια βάση του εκλογικού νόμου. Και η αυτοδυναμία η οποία πριμοδοτείται διαρκώς στο όνομα του να υπάρχουν στη χώρα ισχυρές κυβερνήσεις.

Νομίζω ότι αυτό το μοντέλο ότι είχε να δώσει έδωσε και πρέπει ν' αλλάξει. Η κυβέρνηση δεν είναι ειλικρινής. Τη δική της ατολμία να προχωρήσει σε θεσμικές μεταρρυθμίσεις, θέλει να την μετασχηματίσει σε πολιτικό εκβιασμό σε βάρος των άλλων και σε βάρος του ελληνικού λαού. Δεν μπορεί διαρκώς ο ελληνικός λαός να καλείται να ψηφίζει κάτω από το κλίμα μιας κινδυνολογίας.

Για τον σημερινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την εκτίμηση του ΣΥΝ

Το πρόβλημα δεν είναι πρόβλημα προσώπων. Την εκτίμηση στο πρόσωπο του Προέδρου της Δημοκρατίας, με θετικό και ειλικρινή τρόπο, την έχω κάνει κι εγώ, την έχουν κάνει κι άλλοι. Το πρόβλημα δεν είναι το πρόσωπο. Το αν είναι καλό ή κακό το πρόσωπο. Το πρόβλημα είναι ότι έρχεται η κυβέρνηση και λέει, θα χρησιμοποιήσω αυτή την πρόταση, για να βάλω τα κόμματα με την πλάτη στον τοίχο και για να τα εκθέσω στον ελληνικό λαό ότι αυτά έχουν την ευθύνη να πάνε σε εκλογές. Αυτό πρώτα και κύρια είναι προσβολή εναντίον του θεσμού του Προέδρου της Δημοκρατίας. Εντάσσει τον θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας στο πακέτο των κομματικών χειρισμών. Και ζητάει απ' όλα τα άλλα κόμματα η κυβέρνηση μ' αυτόν τον τρόπο να αποδεχτούν αυτή τη δραστηριότητα.

Μεταξύ της δημιουργίας πολιτικών τεχνασμάτων επικοινωνιακής σκοπιμότητας και της ουσιαστικής παραγωγής πολιτικής υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση. Κι εδώ είναι ο μεταρρυθμιστής πολιτικός. Ο μεταρρυθμιστής πολιτικός δεν είναι αυτός που διεκπεραιώνει και φτιάχνει εξισώσεις και λέει δεν γίνεται αλλιώς παρά μονάχα σ' αυτόν τον μονόδρομο και εάν παρεκκλίνετε θα υπάρξει καταστροφή. Ο μεταρρυθμιστής πολιτικός είναι αυτός ο οποίος αλλάζει τις δομές και τις λειτουργίες του πολιτικού συστήματος.

- Εκτιμάτε ότι υπάρχει περίπτωση τελικά η κυβέρνηση με πρόσχημα όλο αυτό το προεκλογικό κλίμα που έχει αρχίσει και σχηματίζεται έντονα σε σχέση με την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, να προχωρήσει σε εκλογικό αιφνιδιασμό και πριν τον Μάρτιο.

Η θέση μου είναι ότι η κυβέρνηση θέλει εκλογές τον Μάρτιο. Γι αυτό κι έχει αρχίσει από τώρα μία σκυταλοδρομία εξαγγελιών, παροχών και κατασκευής εντυπώσεων. Θέλει εκλογές τον Μάρτη. Απλώς ψάχνει να βρει τον τρόπο να μετατοπίσει την ευθύνη ή την αιτία της δήθεν απόφασης για εκλογές σε άλλους. Κι αυτό είναι και μια πολιτική υστεροβουλία πολύ διαφανής. Δεν γνωρίζω εάν η κυβέρνηση σχεδιάζει οτιδήποτε πρόωρο. Βλέπω όμως ότι ουσιαστικά η ίδια η κυβέρνηση κινείται σε προεκλογικούς ρυθμούς. Ουσιαστικά δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να ρίχνει προεκλογικές φωτοβολίδες. Εξαγγελίες, υποσχέσεις το Γ' Κοινοτικό Πακέτο Στήριξης έχει γίνει προεκλογική σημαία. Είναι αδιανόητο να μιλάμε για αναπτυξιακή αξιοποίηση του Γ' Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και για κοινωνικές προτεραιότητες με τον τρόπο με τον οποίο καταρτίζονται απλώς κατάλογοι έργων, συναθροίζονται κονδύλια και μοιράζονται υποσχέσεις. Αυτό είναι ο περιφερειακός σχεδιασμός της ανάπτυξης; ΄Ηδη η ΚΕΔΚΕ διαμαρτύρεται για αδιαφανείς χειρισμούς. ΄Ηδη υπάρχουν προβλήματα ανταγωνισμού μεταξύ υπουργών για το ποιος θα πάρει μεγαλύτερη μερίδα ώστε να την χρησιμοποιήσει προεκλογικά προς ενίσχυση της ενδοκυβερνητικής ή πολιτικής του θέσης. Αυτά όλα είναι αμαρτίες στη διαχείριση των κοινοτικών προγραμμάτων που έγιναν και στο Β΄ και στο Α΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και δείχνουν ότι υπάρχει γύρω από τη διαχείριση αυτών των πόρων υπάρχουν τα ίδια αρνητικά φαινόμενα που σπατάλησαν και το Β΄ και το Α΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης.

Για την στάση του ΣΥΝ στην Προεδρική εκλογή

Σε μια πρώτη συζήτηση που κάναμε στην Π.Γ., καταλήξαμε στο ότι δεν συμπράττουμε σε αυτές τις επινοήσεις και σε αυτά τα διαδικαστικά τεχνάσματα τα οποία προωθεί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Μεθαύριο το Σάββατο στην ΚΠΕ θα συζητήσουμε και, σύμφωνα και με το Καταστατικό μας, η απόφαση επικυρώνεται στο Συνέδριο, το οποίο θα γίνει τέλη Νοεμβρίου. Εκεί λοιπόν και θα εισηγηθούμε. Δεν θέλουμε να εμπλακούμε σε διαδικασίες οι οποίες ουσιαστικά να τροφοδοτούν το κλίμα που επιδιώκει η κυβέρνηση. Η κυβέρνηση επιδιώκει διαρκώς να τροφοδοτεί κλίμα Προεδρολογίας, ονοματολογίας, ρεπορτάζ με διοχετευόμενες δήθεν ειδήσεις και με σχόλια σε βάρος κομμάτων, προσώπων. Δεν θέλουμε να εμπλακούμε σ' αυτή τη διαδικασία. Θέλουμε αποφασιστικά να σταματήσουμε αυτή την υπόθεση. Δεν μας αφορούν αυτά τα διαδικαστικά τερτίπια, δεν συμπράττουμε σ' αυτά τα διαδικαστικά τερτίπια και θα αποφασίσουμε τη δική μας στάση στην ΚΠΕ και στο Συνέδριο.

Η συζήτηση στην Π.Γ. και στην Κ.Ο. ήταν συζήτηση στην οποία δεν ακούστηκαν διαφορετικές απόψεις, παρά μονάχα η άποψη που έλεγε ότι όλη αυτή η διαδικασία πρέπει να ολοκληρωθεί στο Συνέδριο.

Είναι προφανές ότι εκείνο το οποίο εμάς μας απασχολεί, και θέλω να είμαι ειλικρινής και δεν καταλαβαίνω γιατί να μην υπάρχει αυτή η πολιτική ειλικρίνεια και η αμεσότητα. Εκτιμάμε ότι αυτή η διαδικασία δεν είναι ειλικρινής από πλευράς κυβέρνησης. Η κυβέρνηση επί τρία χρόνια τον σημερινό Πρόεδρο, για τον οποίο έχουμε εκφραστεί όλοι θετικά, δεν αποδεχόταν ποτέ να τον αξιοποιήσει, προκειμένου να γίνει μία σύσκεψη πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο. Τον παρόπλισε περισσότερο απ' ότι προβλέπει το Σύνταγμα. Δεν του έδωσε καμία ευχέρεια. Δεν αποδέχτηκε προτάσεις κομμάτων για να γίνουν συσκέψεις πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Να μην πω ότι κατά καιρούς, όπως τουλάχιστον το ρεπορτάζ έλεγε, ότι και εγκαίρως δεν ενημέρωνε τον Πρόεδρο στη θεσμική του λειτουργία. Και επίσης υπήρχε και περίοδος στην οποία πρότεινε την μετατροπή του 180 σε 151, λέγοντας ότι επιθυμεί να έχει εκλογή της αρεσκείας της από την κομματική της παράταξη. Εμείς λέμε με απόλυτη σαφήνεια. Δεν συμπράττουμε σ' αυτές τις διαδικασίες. Κατά δεύτερο λόγο από κει και πέρα, έχει την ευθύνη και είχε την ευθύνη η κυβέρνηση να κάνει θεσμικές αλλαγές, δεν τις κάνει, και από κει και πέρα εμείς θα καθορίσουμε την θέση μας έτσι όπως προβλέπει το Καταστατικό μας.

Παρενοχλήσεις, δημιουργία κλίματος, δημιουργία εντυπώσεων, νοοτροπίες ότι θα δυσκολέψουμε τον ΣΥΝ ή θα βάλουμε τρικλοποδιά στον έναν και τον άλλον, ότι ο Κωνσταντόπουλος φταίει ή το ένα ή το άλλο, όλα αυτά είναι τόσο ξεπερασμένα στη συνείδηση του κόσμου, που δεν επηρεάζουν κανέναν. Απεναντίας εκθέτουν όσους τα λένε. Και προσωπικά, επειδή έχω γίνει στόχος λοιδωρίας από ορισμένους φορείς των κυβερνητικών απόψεων, τους ευχαριστώ, γιατί κάθε φορά που επιλέγουν αυτή την τακτική, δείχνουν ότι είμαστε σε διαφορετικούς κόσμους. Ηθικά, κοινωνικά, πολιτικά, υπαρξιακά.

Για την πολιτική γραμμή πλεύσης του ΣΥΝ

Απέναντι στην κυβερνητική πολιτική ο ΣΥΝ ασκεί προγραμματική αντιπολίτευση. Θεωρούμε ότι η κυβερνητική πολιτική δεν είναι εκείνη που χρειάζεται ο τόπος κι εκείνη την οποία απαιτούν τα πραγματικά προβλήματα του λαού, της κοινωνίας, της χώρας. Σε όλους τους τομείς. Στον κοινωνικό τομέα, στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, στον τομέα της καθημερινότητας, στον τομέα της λειτουργίας των θεσμών, στον τομέα της οικονομικής διαχείρισης των πόρων. Ασκούμε προγραμματική αντιπολίτευση και θα ασκούμε προγραμματική αντιπολίτευση, που σημαίνει με υπεύθυνο τρόπο εάν υπάρχουν θετικές λύσεις σε σοβαρά προβλήματα, δεν έχουμε κανέναν απολύτως λόγο να μην τις καταγράφουμε και να μην τις επικροτούμε. Σε καμία περίπτωση δεν θεωρούμε ότι η σημερινή κυβερνητική πολιτική πρέπει να συνεχιστεί. Απεναντίας. Λέμε ότι βασική προϋπόθεση είναι να αλλάξει η ασκούμενη κυβερνητική πολιτική. Να αλλάξουν οι συσχετισμοί. Να ενισχυθεί ο ΣΥΝ. Να υπάρξει νέα κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία, η οποία θα δώσει προοδευτική διέξοδο στις εξελίξεις για τη χώρα και το λαό μας. Πολλές φορές χρησιμοποιήθηκαν επιχειρήματα Κεντροαριστεράς ή άλλα επιχειρήματα τα οποία προκαλούν σύγχυση πράγματι, η οποία σύγχυση νομίζω ότι δεν έχει κανένα περιθώριο πια, γιατί έχει αποσαφηνιστεί. Ετσι άλλωστε όπως χρησιμοποίησε τα περί Κεντροαριστεράς η κυβέρνηση και η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ οδήγησαν πολύ γρήγορα την όλη υπόθεση σε αναξιόπιστες και θα έλεγα διαβλητές αν θέλετε επιχειρηματολογίες. Ο ΣΥΝ λοιπόν ενδιαφέρεται να ασκήσει προγραμματική αντιπολίτευση και θα ασκεί προγραμματική αντιπολίτευση. Όχι αντιπολίτευση για την αντιπολίτευση. Όχι στείρα άρνηση. Αλλά προτείνοντας με θετικό τρόπο τη διέξοδο από την σημερινή κρίση.

Για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004

Είχαμε πει ότι δεν χρειαζόμαστε τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τους πήραμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες, βγήκαμε και είπαμε ότι από την στιγμή που τους πήραμε πρέπει να πετύχουν. Κάναμε συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς χρειάζεται να υπάρξει δομή οργάνωσης, επιτυχούς οργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων. Δεν άκουσαν τίποτε. Χάνεται χρόνος πολύτιμος και ουσιαστικά σπρώχνεται η υπόθεση των Ολυμπιακών Αγώνων σε μια διαδικασία απευθείας αναθέσεων για τα έργα. Παρακάμπτεται όλη η νομοθεσία κι ο έλεγχος και η διαφάνεια. Και ξέρετε στους Ολυμπιακούς Αγώνες τρία είναι τα μεγάλα ζητήματα: Το χρηματοπιστωτικό, τα έργα και τα τηλεοπτικά δικαιώματα, η διαφήμιση κ.λπ. Εκεί πραγματικά δεν υπάρχει πρόοδος και δεν υπάρχει και διαφάνεια. Κάνουμε λοιπόν συγκεκριμένες προτάσεις. Ασκούμε συγκεκριμένη αντιπολίτευση και δεν μπορεί πια κανείς να λέει ότι ο ΣΥΝ μηδενίζει, ο ΣΥΝ καταστροφολογεί ή ο ΣΥΝ αρνείται από μία ιδιότυπη αντιπολιτευτική διάθεση.

Για την φορολογική μεταρρύθμιση

Γιατί δεν έχουμε γνήσια φορολογική μεταρρύθμιση μέχρι σήμερα; Στο Χρηματιστήριο, που είναι ένας μηχανισμός λειτουργίας της οικονομίας. Γιατί δεν υπάρχουν οι θεσμοί ελέγχου και διαφάνειας, έτσι ώστε πραγματικά να μην συντελούνται ορισμένα ανορθόδοξα πράγματα; Γιατί δεν γίνεται φορολόγηση της υπεραξίας των χρηματιστηριακών κερδών; Που θα βγάζαμε τρισεκατομμύρια δημόσια έσοδα, ικανά να καλύψουν κοινωνικές ανάγκες. Αυτές είναι οι πολιτικές ευθύνες μιας κυβέρνησης όταν, με τρόπο μη ισόρροπο, μη ορθολογικό, μη κοινωνικά ευαίσθητο και αντιαναπτυξιακό, κάνει μία τρέχουσα διεκπεραίωση αδιαφορώντας για το αν από πίσω μένουν υποδομές ανάπτυξης και κοινωνικής στήριξης.

Για την εξωτερική πολιτική

Στα θέματα αυτά της εξωτερικής πολιτικής δημιουργείται ένα κλίμα το οποίο είναι δυσάρεστο κι ενοχλητικό κι επιζήμιο. Κι αυτό το κλίμα έχει συνέπειες και τις έχουμε δει τις συνέπειες πολλές φορές και για πολλά θέματα. Θα έλεγα ότι στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, η πολιτική ζωή του τόπου δείχνει να είναι ένα μεγάλο τσίρκο, όπου ο καθένας κάνει ό,τι θέλει, λέει ό,τι θέλει για όλα τα θέματα και κάθε φορά δημιουργούνται οι τρέχουσες εντυπώσεις, οι εντυπώσεις της στιγμής.

Εμείς είχαμε επισημάνει αυτό το έλλειμμα στρατηγικής κι είχαμε επανειλημμένα προτείνει περιοδικές διαδικασίες υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας πολιτικής συνεννόησης..

Υπάρχει αυτό το κλίμα, που πολλές φορές θυμίζει ένα πολιτικό τσίρκο στα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Κι είναι δραματικό. Κι αυτό το βλέπει ο απλός πολίτης, που δεν ενημερώνεται σωστά ή που πολλές φορές ψάχνει να βρει περί τίνος πρόκειται. Όταν οι μεν απορρίπτουν τους δε με βαρύτατους χαρακτηρισμούς. Είμαστε όλοι ενδοτικοί-ανένδοτοι, πατριώτες-προδότες και δεν λέγεται για όλα τα θέματα. Αυτό το κλίμα που έχει δημιουργηθεί είναι αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίον αντιμετωπίζονται τα προβλήματα εξωτερικής πολιτικής. Είναι τρία αρνητικά συμπτώματα. Η εκάστοτε κυβέρνηση δεν έχει ενιαία γραμμή. Προσωποποιημένες τακτικές, προσωποποιημένες απόψεις, διγλωσσία κομματική, όχι πολιτική ενότητα στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής στην κυβερνητική πλειοψηφία. Από το ΄90 και σήμερα σε κρίσιμα θέματα. Δεύτερο πρόβλημα το οποίο είναι έντονο είναι η αποσπασματική αντιμετώπιση προβλημάτων, έτσι ώστε θέματα τακτικής να αναγορεύονται ξαφνικά σε ύψιστα στρατηγικά ζητήματα.

Για το βέτο στα χρηματοδοτικά πρωτόκολλα

Η υπόθεση του βέτο που συζητάμε είναι το συγκεκριμένο βέτο η απειλή χρήσης βέτο για το συγκεκριμένο θέμα των χρηματοδοτικών πρωτοκόλλων. Εχει αναχθεί σε ύψιστο θέμα στρατηγικής σημασίας και εκεί πάνω κονταροχτυπιούνται με ιστορικές και ψυχολογικές φορτίσεις απόψεις οι οποίες στο εσωτερικό τους δεν έχουν και καμία τεκμηρίωση. Τρίτο πρόβλημα είναι η ευκολία με την οποία τα θέματα εξωτερικής πολιτικής γίνονται αντικείμενο εσωτερικής πολιτικής εκμετάλλευσης. Αυτό πρέπει να σπάσει. Και για να σπάσει, να αλλάξει το κλίμα, χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα κλίμα προσέγγισης μεταξύ των κομμάτων, ειλικρινούς συζήτησης, συνεννόησης, έγκαιρης πληροφόρησης, συστηματικής ανάλυσης των δεδομένων, ενημέρωσης για σχεδιασμούς οι οποίοι ήδη τρέχουν στα διπλωματικά παρασκήνια, διαμόρφωση ενός κλίματος ειλικρίνειας για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε και συναίνεσης για ένα στοιχειώδες πλαίσιο τακτικής και στρατηγικής εκ μέρους οποιασδήποτε κυβέρνησης. Αν δεν αλλάξει αυτό το κλίμα, τότε πράγματι στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής θα δημιουργούνται πειρασμοί για πολλούς οι οποίοι νομίζουν ότι τα θέματα εξωτερικής πολιτικής τους εξασφαλίζουν διακριτότητα και προβολή.

Για την κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο

Εμείς από την πλευρά μας επισημαίνουμε ότι όταν υπάρχει πολιτική σύγχυση και τέτοια πολιτική φόρτιση σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, μπορεί να υπάρχουν και πολιτικές τραγωδίες και τις έχουμε ζήσει σαν χώρα. Μπορεί να υπάρξει, αν θέλετε, κι ένα πολιτικό αλαλούμ, το οποίο δεν διευκολύνει σε τίποτε κανέναν. Τούτη την ώρα η Ελλάδα του 2000 έχει ανοιχτά μέτωπα στην εξωτερική πολιτική. Βαλκάνια. Οι συνέπειες του πολέμου δεν τέλειωσαν εκεί. Πραγματική ειρήνη δεν υπάρχει ακόμη. Κι όσα συντελούνται στο Κοσσυφοπέδιο δείχνουν ότι η υποκρισία όχι απλώς θριαμβεύει αλλά και βγάζει προκλητικά τη γλώσσα της προς όλους. Ο ελληνικός λαός βλέπει ότι η Ελλάδα δεν έχει βαλκανική πολιτική. Απλώς συμπαρατάχθηκε με τις άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τις κυβερνήσεων των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ σε μία επιχείρηση. Εχει εκεί παρουσία και στρατιωτική. Η ειρήνη όμως από την στρατιωτική παρουσία δεν εξασφαλίζεται. Απεναντίας, κάτω από την παρουσία των δυνάμεων όλων των χωρών εκεί, συντελείται μια άλλη επίσης τραγική αιμορραγία κι αποσταθεροποίηση σε βάρος των Βαλκανίων.

Για τα ελληνοτουρκικά

Τα ελληνοτουρκικά δεν είναι σημερινό πρόβλημα και δεν θα τελειώσει αύριο η ατζέντα των θεμάτων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Αρα λοιπόν δεν χρειάζεται μία στοιχειώδης στρατηγική; Δεν χρειάζεται μια στοιχειώδης συνεννόηση για θέματα που έχουν σχέση μ' έναν διάλογο στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου, ο οποίος θα μπορεί να βελτιώνει το κλίμα. Όχι έναν διάλογο άνευ όρων. Όχι έναν διάλογο για θέματα τρομοκρατίας γιατί αυτό θέλει η κυρία Ολμπράϊτ ή γιατί αυτό επιδιώκουν δεν ξέρω ποιοι. Μετά τα θέματα τα οποία σχετίζονται με την υποψηφιότητα της Τουρκίας στην Ευρώπη. Ένα ευρωτουρκικό πρόβλημα το κάνουμε ελληνοτουρκικό πρόβλημα, διμερές πρόβλημα. Τα ζητήματα του βέτο. Εμείς σε χρόνο ανύποπτο έχουμε πει ότι ο τρόπος με τον οποίον ένα θέμα τακτικής, επιμέρους ζήτημα έγινε κεντρικό και στρατηγικό θέμα της εξωτερικής μας πολιτικής ήταν λανθασμένο. Αποδυνάμωσε την χρησιμότητά του το βέτο κι οφείλει η Ελλάδα να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίον δεν θα αγκιστρωθεί το σύνολο της εξωτερικής της πολιτικής σε αυτό το επιμέρους τακτικό θέμα. Αλλά και αυτό πρέπει να το εξετάσει μέσα σ' ένα ευρύτερο πλαίσιο χειρισμών. Εξωτερική πολιτική δεν κάνεις με μονομερείς χειρονομίες, δεν κάνεις με χειρονομίες της στιγμής. Ούτε στην εξωτερική πολιτική πας με το βλέποντας και κάνοντας. Ούτε στην εξωτερική πολιτική πας με το "δεν γίνεται αλλιώς". Γι αυτό λοιπόν λέμε ότι τούτη την ώρα πρέπει πράγματι να εκτιμηθεί ότι η χρήση του βέτο, έτσι όπως έγινε, αποδυνάμωσε από πλευράς τακτικής κι αποτελεσματικής σημασίας και την χώρα, αποδυνάμωσε και την χρησιμότητά της αυτή η κίνηση, χρειάζεται όμως να υπάρξει στα πλαίσια μιας ευρύτερης, συνολικής τακτικής στις ελληνοτουρκικές σχέσεις να υπάρξει ένας σχεδιασμός. Ποιος είναι αυτή τη στιγμή ο σχεδιασμός;
Διαβάζω συνεντεύξεις του ενός και του άλλου και βλέπω ότι πηγαίνουμε χωρίς πυξίδα.

Για την πρόταση του ΣΥΝ για αμοιβαία μείωση εξοπλισμών Τουρκίας-Ελλάδας

Υπάρχει πρόβλημα φυσικών καταστροφών από τον σεισμό και υπάρχει πρόβλημα ευαισθησίας. Κι ο συναισθηματικός παράγοντας δεν είναι ξένος από την πολιτική ζωή του τόπου. Όταν κάνεις πολιτική χωρίς συναίσθημα, είσαι αμοραλιστής. Η πολιτική έχει σχέση με οράματα. Αν κάνεις πολιτική χωρίς στόχους και χωρίς οράματα, κάνεις διεκπεραίωση, διαχείριση. Ένα λοιπόν είναι για μένα το κεντρικό ζήτημα τούτη την ώρα. Η ελληνική κυβέρνηση να ζητήσει σε διμερές επίπεδο από την τουρκική κυβέρνηση συζήτηση και διάλογο για την μείωση των στρατιωτικών εξοπλισμών, για την μείωση των στρατιωτικών δαπανών.

- Πιστεύετε ότι είναι το σωστό timing.

Είναι το σωστό timing, είναι μια πρόταση που πρέπει να γραφτεί τώρα, γιατί η μείωση των εξοπλισμών και των στρατιωτικών δαπανών έχει άμεση σχεση με το κλίμα στις σχέσεις των δύο χωρών, με το πλαίσιο απειλών και αποτροπής που χρησιμοποιείται για να τροφοδοτεί την κούρσα των εξοπλισμών, με την εκροή τρισεκατομμυρίων κι από τις δυό χώρες για να αγοράζονται όπλα, που τις περισσότερες φορές ξεπερνιούνται γρήγορα από όπλα νεώτερων γενεών. Εχει σχέση με την κοινωνική συνοχή των δύο χωρών, την κοινωνική σταθερότητα. Εχει σχέση με τη διάθεση χρημάτων για υποδομές ανάπτυξης και κοινωνικής προστασίας. Εχει σχέση με τη διαμόρφωση δεσμών αλληλεγγύης κι εμπιστοσύνης, που είναι οι δεσμοί του μέλλοντος. Εδώ θα είμαστε όσο θα υπάρχει ο πλανήτης αυτός. Και πρέπει ν' ανοίξουμε δρόμους. Αντί λοιπόν να κουβεντιάζουμε περί τρομοκρατίας, περί χάρτη διαδρομής, περί μονομερών κινήσεων μέσα σε όλο αυτό το κλίμα σύγχυσης, που χρειάζονται αποκρυπτογραφήσεις οι διατυπώσεις για να καταλάβει τι κρύβεται από πίσω, η ελληνική κυβέρνηση να βάλει αυτό .. και το προτείνει. Ακουσα μια άποψη ότι είναι οραματικό στοιχείο. Τι πάει να πει οραματικό στοιχείο; Πολιτική γίνεται όταν στοχεύεις κάποια πράγματα.

- Μα το έκαναν οι ΗΠΑ με τη Ρωσία…

Το έκαναν κι άλλες χώρες. Δείχνεις με ποιες προτεραιότητες βαδίζεις στην εξωτερική σου πολιτική. Και έχεις τη δυνατότητα να εκτιμήσεις το στοιχείο της αμοιβαιότητας. Και κάτι το οποίο πρέπει να το πούμε απ' όποια πλευρά κι αν βλέπεις τα θέματα. Σήμερα δεν γίνεται από κανένα κράτος εξωτερική πολιτική, χωρίς ταυτόχρονα σε όλες τις κινήσεις να εξασφαλίζεται η ρήτρα ασφαλείας. Θέλω μία ασφάλεια, σταθερότητα στην περιοχή. Δεν θα την εξασφαλίσουν οι εξοπλισμοί. Δεν θα την εξασφαλίσουν οι ανταγωνισμοί στο στρατιωτικό επίπεδο. Δεν θα την εξασφαλίσουν το "μία σου και μία μου". Δεν θα την εξασφαλίσουν οι γυρισμένες πλάτες και οι εχθρικές αντιπαραθέσεις.

- Πιστεύετε ότι αυτό θα γίνει δεκτό από τον κ. Παπανδρέου …;

Απ' ότι είδα η κυβέρνηση όχι απλώς ενοχλήθηκε από την πρόταση, αλλά φρόντισε στη συνέντευξή του ο κ. Παπανδρέου να της δώσει κι έναν χαρακτήρα εξωπραγματικό. Δεν είναι σωστή η στάση. Κι εγώ προκαλώ και καλώ την κυβέρνηση υπευθύνως τούτη την ώρα να πάρει πρωτοβουλία για διμερή διάλογο με στόχο την αμοιβαία, ισόρροπη μείωση των στρατιωτικών δαπανών και των στρατιωτικών εξοπλισμών. Για προφανείς λόγους σταθερότητας, κοινωνικής συνοχής και κοινής ανάπτυξης των δύο χωρών και των δύο λαών.

- Αυτό θα μπορούσε να καταδείξει και τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας…..

Πρώτον να καταδείξει τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας και δεύτερον είναι πρόταση στην οποία εξασφαλίζεται πολιτική συναίνεση όλων των κομμάτων στην Ελλάδα. Ποιο κόμμα στην Ελλάδα θα πει, όχι αμοιβαία μείωση, ισόρροπη μείωση των στρατιωτικών εξοπλισμών, με μία τεχνική έμφαση πρώτα στα όπλα εκείνα που χρησιμοποιούνται για επιθετικούς σκοπούς. Ποιο; Να ένα θέμα λοιπόν κοινής στάσης όλων των κομμάτων. Να ένα θέμα το οποίο περιορίζει όλο αυτό τον βερμπαλισμό ο οποίος καταναλώνεται για θέματα εξωτερικής πολιτικής, πολλές φορές με παχυλή άγνοια ή με τρόπο ο οποίος απλώς προκαλεί εντυπώσεις. Οι μόνοι που θα είχαν αντίρρηση θα ήταν εκείνοι οι οποίοι θέλουν να πουλάνε στην Ελλάδα και την Τουρκία όπλα.

- Πιστεύετε σ' έναν μετα-καπιταλιστικό κόσμο ο οποίος συνεχώς αλλάζει, η Αριστερά έχει πιθανότητα τελικά να ξαναβρει μια περπατησιά προόδου και δημιουργικότητας….

Βεβαίως. Και νομίζω ότι αυτή είναι η πορεία των πραγμάτων. Διότι η παγκόσμια αγορά, η παγκόσμια οικονομία, η παγκοσμιοποίηση των χρηματιστηριακών κι επικοινωνιακών μηχανισμών είναι μια πραγματικότητα, αλλά οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, οι θεωρητικοί, οι πολιτικοί της δράσης, οι οραματιστές, οι αγωνιστές των λαών σε όλες τις κοινωνίες αναζητούν και τα χαρακτηριστικά της παγκόσμιας δημοκρατίας, τα χαρακτηριστικά των θεσμών της διευρυμένης δημοκρατίας, που θα κάνει έλεγχο. Η ασύδοτη λειτουργία της αγοράς δεν λύνει τα προβλήματα της οικονομίας. Πολύ περισσότερο δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματα της κοινωνίας και της δημοκρατίας. Αρα λοιπόν μπαίνει ξανά για τις κοινωνίες του 21ου αιώνα ποιοι είναι οι δημοκρατικοί θεσμοί που θα εξασφαλίσουν την κοινωνική δικαιοσύνη, την ισόρροπη ανάπτυξη, που θα εξασφαλίσουν την προστασία των δικαιωμάτων, που θα εξασφαλίσουν την κοινωνική συνοχή και θα καλύψουν τις μεγάλες ανισότητες που καταπληγιάζουν την οικουμένη σήμερα, την ανισότητα στη γνώση, την ανισότητα στη δουλειά, την ανισότητα στο εισόδημα, την ανισότητα από πλευράς περιβάλλοντος ζωής κι εργασίας.

1/9/1999