ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ

ΝΙΚΟΥ Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

ΣΤΟΝ Ν.ΒΟΣΔΟΓΑΝΗ, ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΕΞΟΥΣΙΑ"

Αθήνα, 13 Μαϊου 1998

Την άμεση ανάγκη σχηματισμού μιας κυβέρνησης ευρύτερης προοδευτικής συνεργασίας που θα οδηγήσει τη χώρα στην ΟΝΕ, επισημαίνει ο Πρόεδρος του ΣΥΝ, Νίκος Κωνσταντόπουλος. Στο πλαίσιο αυτό απευθύνει πρόσκληση στις ηγεσίες του ΠΑΣΟΚ, του ΚΚΕ και του ΔΗΚΚΙ, με στόχο τη διαμόρφωση μιας νέας πλειοψηφίας που θα μπορεί να “συνδυάσει την οικονομική αναδιοργάνωση με την κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή και τις ριζικές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα”. Ο Πρόεδρος του ΣΥΝ εκτιμά ότι τον στόχο αυτόν δεν μπορεί να τον υλοποιήσει μια κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ενώ υποστηρίζει ότι εάν δεν αλλάξει η ασκούμενη πολιτική τα αποτελέσματα για τον τόπο θα είναι καταστροφικά. Επιπροσθέτως, θεωρεί ότι η εμμονή της κυβέρνησης στο ισχύον εκλογικό σύστημα σημαίνει “πριμοδότηση της Νάς δημοκρατίας και του ηγέτη της”. Ο Ν. Κωνσταντόπουλος χαρακτηρίζει κομβικό σημείο των εξελίξεων τον εκλογικό νόμο και ζητά την καθιέρωση της απλής αναλογικής “ως ουσιαστική προϋπόθεση και οργανικό όρο ανανέωσης της πολιτικής ζωής”.

Ο πρωθυπουργός στην πρόσφατη συνέντευξή του με θέμα την ΟΝΕ τόνισε ότι η κυβέρνηση δέχεται κριτική από τα κόμματα της αντιπολίτευσης για την πολιτική που ασκεί, χωρίς όμως να ακούει εναλλακτικές προτάσεις. Τι απαντάτε;

Ο πρωθυπουργός συμπεριφέρεται με τη λογική του αυτόματου πιλότου: αντιδρά και ανταποκρίνεται μόνο σε αυτά για τα οποία είναι προγραμματισμένος. Όλα τα υπόλοιπα είναι σαν να μην λέγονται και σαν να μην υπάρχουν.

Το πρόβλημα όμως αυτό αφορά στον ίδιο και στην κυβέρνησή του. Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου δεν περιορίζεται στην κριτική. προβάλλει συγκεκριμένες εναλλακτικές προτάσεις, για την εξυγίανση των ΔΕΚΟ (πρόταση νόμου που απέρριψαν από κοινού η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ), για την αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων, για το φορολογικό σύστημα, για τη συνταγματική αναθεώρηση, για την εξωτερική πολιτική, για τη διαφάνεια στις συμβάσεις του Δημοσίου κλπ., για “πρόγραμμα ανόρθωσης” με μεσοπρόθεσμη διάρκεια για το “Πλαίσιο πολιτικής διαπραγμάτευσης” εδώ και δυο χρόνια, ώστε να μην μείνει η Ελλάδα εκτός ΟΝΕ. Προτάσεις υπάρχουν και μάλιστα διορατικές και εφικτές. Η κυβέρνηση δεν βλέπει και δεν ακούει παρά μονάχα το μαγικό της καθρέφτη. Αν μας είχε ακούσει η κυβέρνηση, πολλά σήμερα θα ήταν διαφορετικά για τη χώρα μας.

Οι υψηλοί αντιπολιτευτικοί τόνοι, σε συνδυασμό με την απόφαση του συνεδρίου του ΣΥΝ για τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, έχουν κάνει πολλούς να μιλούν για “αριστερή στροφή” του κόμματος. Ακόμη και μέσα στον ΣΥΝ πολλά στελέχη ασκούν κριτική στην ακολουθούμενη πολιτική του κόμματος. Έχουν δίκιο ή άδικο;

Ο ΣΥΝ κινείται με σαφή στρατηγική. Ματαιοπονούν όσοι ψάχνουν να βρουν αριστερές ή δεξιές στροφές. Η άποψή μας είναι ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ εγκλωβισμένη στις λογικές των μονόδρομων μετατοπίζεται καθημερινά σε συντηρητικότερες κατευθύνσεις. Γι’ αυτό εντείνεται η κριτική μας. Εντείνεται και η προβολή της συνολικής εναλλακτικής πρότασης του ΣΥΝ. Για να είμαι απολύτως σαφής, τη δύσκολη πορεία της χώρας τα επόμενα χρ΄0νια μπορεί να τη διευθύνει πολιτικά μόνο μια κυβέρνηση ευρύτερης προοδευτικής συνεργασίας που θα ασκεί διαφορετική πολιτική από τη σημερινή. Μόνο μια κυβέρνηση που θα μπορούσε να συνδυάσει την οικονομική και κοινωνική αναδιοργάνωση με την κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή και ριζικές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα.

Αυτό το μείγμα πολιτικής, όπως αποδεικνύεται καθημερινά, δεν μπορεί να το διαμορφώσει και να το υλοποιήσει μια κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Καταλαβαίνεται πολύ καλά ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές στρατηγικές. Μπορεί αυτό να δυσαρεστεί κάποιους, αλλά αυτή είναι η αλήθεια και η πραγματικότητα. Μπορεί κάποιοι να ενοχλούνται από τη από την προγραμματική αντιπολίτευση του ΠΑΣΟΚ, αλλά να ξέρουν πολύ καλά ότι δεν θα χαριστούμε σε κανέναν και για τίποτε. Η πολιτική δεν είναι “εκθετήριο απόψεων” ούτε “γκαρνταρόμπα” απ’ όπου ο καθένας προμηθεύεται το κοστούμι του ρόλου που θέλει, κατά βούληση ή από συμφέρον να παίξει.

Εμείς διατυπώνουμε την πρόταση και το ΠΑΣΟΚ αρνείται. Είναι παράδοξο να θέτετε σε μένα αυτό το ερώτημα. Δυστυχώς ο κ. Σημίτης δεν έχει καμία σχέση με τη στρατηγική σύλληψη του Λ. Ζοσπέν στη Γαλλία ή του Μάσιμο Ντ’ Αλέμα στην Ιταλία. Συνεχίζει τη μονοκομματική παράδοση του Α. Παπανδρέου. Αυτή όμως η παπανδρεϊκή αντίληψη είχε προ πολλού εξαντλήσει τα όριά της.

Η εμμονή του κ. Σημίτη σε αυτήν καταδικάζει την πολιτική ζωή στην πολυκατάτμηση σε πολλαπλές ρήξεις και σε παράλυση. Ο ΣΥΝ υποστηρίζει την ιδέα της προγραμματικής συνεργασίας της Αριστεράς και του ευρύτερου προοδευτικού χώρου. Επανειλημμένα έχω απευθυνθεί στις ηγεσίες του ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ και ΔΗΚΚΙ για μια τέτοια συζήτηση.

Οι ριζικές μεταβολές που θα αλλάξουν το πολιτικό σκηνικό και θα διαμορφώσουν τη διαφορετική στρατηγική για την Ελλάδα του 21ου αιώνα δεν θα προέλθουν από το ΠΑΣΟΚ. Ούτε βεβαίως από τη ΝΔ. θα προκύψουν μέσα από τη μεταβολή των συσχετισμών, τη μετατόπιση του κέντρου βάρους της πολιτικής ζωής προς τα αριστερά και τη μεταβολές της πολιτικής Σημίτη. Ο κ. Σημίτης θεωρεί αυτήν την πολιτική μονόδρομο. Αυτή η αντίληψη είναι αδιέξοδη.

Το εκλογικό σύστημα είναι το κλειδί για να κρίνει κανείς τις προθέσεις κι το πολιτικό σχέδιο της εκάστοτε κυβέρνησης. Εγώ θα διακινδυνεύσω μια εκτίμηση. Εμμονή στο ισχύον εκλογικό σύστημα σημαίνει εμμονή στη λογική της δικομματικής εναλλαγής και πριμοδότησης της ΝΔ ώστε να εμφανίζεται ισχυρή η πιθανότητα νίκης τις επόμενες εκλογές. Ο κ. Σημίτης δεν μπορεί να αποδράσει από τον ίσκιο του δικομματισμού. Αυτός ο δικομματισμός έχει προκαλέσει κοινωνικό και πολιτικό βόλεμα, που ξεχαρβαλώνει και απονευρώνει τον τόπο.

Η απλή αναλογική δεν είναι λογιστική μέθοδος ανακατανομής των εκλογικών ποσοστών. Δεν είναι μέθοδος επινόησης κυβερνητικών σεναρίων. Είναι ουσιαστική προϋπόθεση και ο οργανικός όρος ανανέωσης και αναζωογόνησης της πολιτικής ζωής, που θα δράσει θετικά στο πεδίο της πολιτικής νοοτροπίας, της κομματικής συμπεριφοράς των σχέσεων πολίτη - κοινωνίας - πολιτικής, αλλά και του πολιτικού συστήματος διακυβέρνησης και λειτουργίας του κράτους.

Πιστεύω ότι είναι παρακινδυνευμένο να στηρίζει κανείς πολιτικά σχέδια στην προσδοκία διάσπασης της συντηρητικής παράταξης. και αυτό όμως συνδέεται ευθέως με τον εκλογικό νόμο. Να το πω άλλη μια φορά: η διατήρηση του ισχύοντος εκλογικού συστήματος και άρα η διατήρηση του συστήματος της δικομματικής εναλλαγής, σήμερα ευνοεί τη ΝΔ και τον ηγέτη της. Αυτό το σύστημα δικομματικής εναλλαγής τροφοδοτεί τις προσδοκίες της εξουσίας στη ΝΔ και λειτουργεί αποτρεπτικά σα κάθε ιδέα δημιουργίας νέου κόμματος. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο εγχείρημα ούτε μας επηρεάζει ούτε μας απασχολεί στον ΣΥΝ.

Άλλους φαίνεται ότι τους απασχολεί, γι’ αυτό και τα κλειστά κυβερνητικά χαρτιά για τον εκλογικό νόμο και τα φλύαρα σενάρια της εκλογολογίας από διάφορα κυβερνητικά στελέχη. Η κυβέρνηση μπορεί να θέλει τα “πολιτικά παίγνια”, αλλά ο Έλληνας πολίτης βαρέθηκε τα “κομματικά σταυρόλεξα”. Θέλει από την πολιτική εντελώς διαφορετικά πράγματα από αυτά με τα οποία τρέφεται η καθημερινότητα των κυβερνητικών επιτελείων.

Εκτιμάται ότι υπάρχουν περιθώρια σύγκλισης με το ΚΚΕ και το ΔΗΚΚΙ;

Εκτιμώ ότι είναι αναγκαία μια ευρύτερη πολιτική σύλληψη για τη σύνθεση των δυνατοτήτων ολόκληρου του προοδευτικού χώρου. Ο κ. Σημίτης όταν ερωτήθηκε προχθές στο Ζάππειο, ανέφερε ως παράδειγμα πολιτικής συμμαχιών που τον εκφράζει τις διακομματικές επιτροπές της ΒΟυλής για τις προμήθειες!

Η Ελλάδα έχει μπροστά της δύσκολα προβλήματα και μεγάλες προκλήσεις να αντιμετωπίσει. Το ΠΑΣΟΚ αδυνατεί και δεν μπορώ να φανταστώ ότι μια επάνοδος της συντηρητικής παράταξης στην εξουσία θα αποτελούσε τη λύση. Κατά τη γνώμη μου, μόνη ρεαλιστική και αποτελεσματική λύση είναι μια ευρεία συμμαχία των προοδευτικών δυνάμεων στη βάση ενός προγραμματικού αριστερού εκσυγχρονισμού. Ο ΣΥΝ μελετά τις εμπειρίες της Αριστεράς διεθνώς. Βεβαίως τίποτε δεν είναι προς αντιγραφή. Στην Ελλάδα το ΠΑΣΟΚ εκφράζει πολιτική που κάθε μέρα μοιάζει με την πολιτική της ΝΔ. Κάθε μέρα συντελούνται τα αποκαλυπτήρια αυτής της πολιτικής. Ο ΣΥΝ επιθυμεί διάλογο και κοινή δράση όπου αυτό είναι δυνατό, και με το ΔΗΚΚΙ και με το ΚΚΕ. Πεδία πρόσφορα είναι τα κοινωνικά προβλήματα, η Αυτοδιοίκηση, ο έλεγχος των διαπλεκομένων και ΜΜΕ. Το ΚΚΕ πρέπει να καταλάβει ότι το σόφισμα “πέντε κόμματα - δύο πολιτικές” έρχεται από το χθες και πάει στο πουθενά.