Αρθρο του Μιχάλη Παπαγιαννάκη Ευρωβουλευτή του ΣΥΝ

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Η πιο βασική ίσως συνιστώσα της ποιότητας της ζωής μας, η διατροφή, βρίσκεται σήμερα σε σοβαρότατη κρίση, κρίση ποιότητας και κρίση ασφάλειας. Οι εκδηλώσεις αυτής της κρίσης πολλαπλασιάζονται και προκαλούν βαθιά ανησυχία στους πολίτες-καταναλωτές : νόσος των "τρελών αγελάδων", ορμονούχα κρέατα, νιτρικά άλατα στα λαχανικά, διοξίνες στα κοτόπουλα και στα χοιρινά... Όσο περισσότερο η παραγωγή τροφίμων απομακρύνεται από τους παραδοσιακούς τρόπους παραγωγής της αγροτικής κοινωνίας και οικονομίας και γίνεται αντικείμενο οικονομικής δράσης μεγάλων επιχειρήσεων και βιομηχανικών μεθόδων , η τάση για αύξηση των κερδών μέσω της μείωσης του κόστους γίνεται κυρίαρχη και συχνά αχαλίνωτη. Αυτή η τάση ενισχύεται από την τεχνολογική εξέλιξη που οδηγεί στη δυνατότητα τεχνητής σύνθεσης των υλικών ξεκινώντας από οποιαδήποτε πρώτη ύλη, ακόμα και από τα απόβλητα άλλων παραγωγικών διαδικασιών, όπως πχ κρεατάλευρα από τα υπόλοιπα των σφαγείων, χημικά πρόσθετα, τεχνητές χρωστικές ουσίες, αλλά και παρεμβάσεις στους γενετικούς κώδικες φυτών και ζώων. Αυξάνεται έτσι η αδιαφάνεια ως προς την φύση των προϊόντων που τρώμε. Και αυξάνεται ακόμα περισσότερο από την επιμήκυνση της αλυσίδας που οδηγεί από την παραγωγή στην κατανάλωση και στο γεωγραφικό επίπεδο, από τη διεθνοποίηση της. Αυξάνεται τελικά και η δυνατότητα απάτης, νοθείας, ανεξέλεγκτων και επομένως επικίνδυνων παρεμβάσεων σε όλα τα επίπεδα, από την επιχείρηση παραγωγής σε εκείνη του εμπορίου, της αποθήκευσης , της λιανικής διάθεσης.

Απλή απάντηση σε αυτές τις απειλές δεν υπάρχει : και οι διαδικασίες παραγωγής και διάθεσης είναι εξαιρετικά πολύπλοκες και το πλαίσιο της εθνικής κρατικής νομοθεσίας είναι αποδεδειγμένα ανεπαρκές, ιδίως όταν ο πειρασμός της ανταγωνιστικότητας απέναντι στα άλλα κράτη, εταίρους εν Ε.Ε. ή "τρίτα", υπονομεύει την εφαρμογή και της ήδη υπάρχουσας εθνικής νομοθεσίας. Γι αυτό και αναδεικνύεται ως επείγουσα η περαιτέρω κοινοτικοποίηση της νομοθεσίας και της πολιτικής ασφάλειας των τροφίμων, καθώς και της εφαρμογής τους. Ήδη υπάρχουν Οδηγίες και πολιτικές ευρωπαϊκού χαρακτήρα (απαγόρευση επικίνδυνων ουσιών, καταπολέμηση τοξικών ουσιών στη γεωργία, εναρμόνιση των κτηνιατρικών ελέγχων, σήμανση των προϊόντων κλπ). Η Κομισιόν, ως θεματοφύλακας, των συνθηκών, έχει την υποχρέωση να ελέγχει και να απειλεί με κυρώσεις, διαθέτει μάλιστα και μόνιμη κτηνιατρική επιτροπή που αποφαίνεται επί καταγγελιών και επικίνδυνων ενδείξεων. Ωστόσο και οι υπηρεσίες της είναι ποσοτικά και ποιοτικά ανεπαρκείς, και οι εξουσίες της σχετικά περιορισμένες, πολιτικά δε δύσκολα μπορεί να αναμετρηθεί με τα κράτη μέλη και τις πράξεις ή παραλείψεις τους. Αυτό αποδείχθηκε περίτρανα στην κρίση των "τρελών αγελάδων", όπως το κατέγραψε σαφέστατα το ογκώδες πόρισμα της εξεταστικής των πραγμάτων επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Είναι προφανές το αμέσως πρακτέο : ενίσχυση της Κομισιόν σε προσωπικό, αρμοδιότητες, δυνατότητες προληπτικών ελέγχων, πολιτική δυνατότητα καταστολής και κυρώσεων μέσω του Δικαστηρίου. Παράλληλα δε, έλεγχος της Κομισιόν από το Κοινοβούλιο μα αύξηση και των δικών του αρμοδιοτήτων και ελεγκτικών λειτουργιών. Το προσεχές Κοινοβούλιο θα πρέπει αμέσως να συστήσει και νέα εξεταστική των πραγμάτων επιτροπή και με βάση τα πορίσματα της να προχωρήσει με αυστηρότερες τώρα απαιτήσεις απέναντι στην Κομισιόν. Και ας μην ξεχνάμε πάντως ότι οι ευθύνες των Κυβερνήσεων των κρατών μελών είναι για την ώρα οι σημαντικότερες, ενώ οι εξηγήσεις που μας δίνουν είναι ιδιαίτερα ανεπαρκείς...

03/06/1999
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"