Το πιο επικίνδυνο τμήμα ενός φλεγόμενου κτιρίου είναι η πρόσοψη. Έτσι ονομάζεται ο μπροστινός τοίχος ενός κτιρίου. Ένα στηθαίο, μια στεγασμένη είσοδος, ένα υπόστεγο και μια διακοσμητική μαρκίζα αποτελούν τμήματα της πρόσοψης ενός οικοδομήματος. Τα παραπάνω αρχιτεκτονικά μέλη σε μια πυρκαγιά μπορεί να καταρρεύσουν και να παγιδεύσουν τους πυροσβέστες που εργάζονται από κάτω, προκαλώντας τραυματισμούς ή ακόμα και θανάτους.
Ο διευθύνων το κατασβεστικό έργο, κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς, θα πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τα επικίνδυνα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά της πρόσοψης του κτιρίου που καίγεται και να αναγνωρίζει, τόσο αυτός, όσο και οι επιμέρους επικεφαλής των πυροσβεστικών ομάδων, τα σημάδια στην πρόσοψη του κτιρίου που προειδοποιούν για κατάρρευση. Σ’ αυτή την περίπτωση, ο επικεφαλής της όλης επιχείρησης θα πρέπει να συντονίζει τις ενέργειες των πυροσβεστών, έτσι ώστε να εργάζονται με ασφάλεια, ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους από τυχόν πτώσεις αντικειμένων της πρόσοψης του κτιρίου.
Ο όρος «πρόσοψη» είναι γενικός και περιλαμβάνει ολόκληρο το διακοσμητικό μπροστινό μέρος ενός κτιρίου(στηθαίο, στεγασμένη είσοδος, υπόστεγο, μαρκίζα).
Στηθαίο ονομάζεται το μέρος του μπροστινού τοίχου ενός κτιρίου που υψώνεται πάνω από το επίπεδο της στέγης.
Η στεγασμένη είσοδος είναι μια μακριά μεταλλική κατασκευή, που βρίσκεται στερεωμένη στο πάνω μέρος της εισόδου ενός θεάτρου, κινηματογράφου ή καταστήματος. Μια στεγασμένη είσοδος, δηλαδή, ξεκινάει από τον εξωτερικό τοίχο του κτιρίου και επεκτείνεται προς το δρόμο. Συνήθως, πάνω σ’ αυτή την κατασκευή τοποθετούνται πινακίδες που επιδεικνύουν την επωνυμία ή το εμπορικό σήμα μιας επιχείρησης, ενός καταστήματος, ενός θεάτρου κ.τ.λ.
Το προστέγασμα ή υπόστεγο είναι ένα πάνινο, ξύλινο ή μεταλλικό κάλυμμα, πάνω από μια είσοδο κτιρίου, σχεδιασμένο για να προστατεύει τον κόσμο από τις καιρικές συνθήκες.
Η μαρκίζα είναι οριζόντια διακοσμητική κατασκευή κατά μήκος ολόκληρου του μπροστινού τοίχου ενός κτιρίου, συνήθως κοντά στην κορυφή του.
Οι επικεφαλής των πυροσβεστικών εξόδων που φτάνουν σ’ ένα φλεγόμενο κτίριο, το οποίο έχει στην πρόσοψή του κάποιο από τα παραπάνω αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, πρέπει να τα θεωρούν ως επικίνδυνα για κατάρρευση. Και μόνο η παρουσία κάποιου από τα διακοσμητικά μέλη του εξωτερικού τοίχου ενός φλεγόμενου κτιρίου αρκεί ως προειδοποίηση για επικείμενη κατάρρευση. Ο τοίχος π.χ. ενός στηθαίου μπορεί να καταρρεύσει ξαφνικά, σα γιγάντιο πέτρινο κύμα. Μια στεγασμένη είσοδος, της οποίας το πάνω μέρος έχει γεμίσει με νερό από τις βολές που εξακοντίζονται από τους αυλούς των πυροσβεστών, μπορεί να καταρρεύσει μαζί μ’ ένα μέρος της πρόσοψης. Ένα υπόστεγο, πάνω στο οποίο εργάζονται πυροσβέστες ή από το οποίο διέρχονται σωλήνες πυροσβεστικών εγκαταστάσεων, μπορεί να καταρρεύσει, συμπαρασύροντας και τους πυροσβέστες και τραυματίζοντάς τους. Μια μαρκίζα, της οποίας τα υλικά έχουν φθαρεί από την επίδραση της φωτιάς, μπορεί να καταρρεύσει κατά μήκος της πρόσοψης του κτιρίου.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗΣ ΠΡΟΣΟΨΕΩΝ
Οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις κατάρρευσης με τραγικά αποτελέσματα έχουν καταγραφεί στις Η.Π.Α. Στη χώρα αυτή, η μεγάλη ευφλεκτικότητα των υλικών κατασκευής των κτιρίων καθώς και ο τρόπος αρχιτεκτονικής των προσόψεων δημιουργούν, σε περίπτωση πυρκαγιάς, εξαιρετικά επικίνδυνες συνθήκες για τους πυροσβέστες.
Η κατάρρευση ενός υπόστεγου προκάλεσε μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στην ιστορία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας της Αμερικής. Συνέβη σ’ ένα εργοστάσιο συσκευασίας κρεάτων, στο Σικάγο, το 1910. Κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς, ένας πέτρινος τοίχος και το υπόστεγο που στηριζόταν σ’ αυτόν κατέρρευσαν. Είκοσι ένας πυροσβέστες της πόλης του Σικάγο καταπλακώθηκαν από τις πέτρες και τα μεταλλικά στηρίγματα του υπόστεγου και έχασαν τη ζωή τους. Μια παρόμοια κατάρρευση συνέβη στη Νέα Υόρκη. Έξι πυροσβέστες σκοτώθηκαν, όταν το βάρος ενός μεταλλικού υπόστεγου συμπαρέσυρε έναν πέτρινο τοίχο. Οι πέτρες που έπεφταν από πάνω τσάκισαν το μεταλλικό υπόστεγο, με αποτέλεσμα όλος αυτός ο όγκος να πέσει πάνω στους πυροσβέστες, που έκαναν προσβολή της φωτιάς με τους αυλούς κάτω από το παράπηγμα, και να τους πλακώσει.
Η κατάρρευση μιας στεγασμένης εισόδου προκάλεσε άλλη μια τραγωδία στη Νέα Υόρκη. Μια στεγασμένη είσοδος, συνδεδεμένη μ’ ένα στηθαίο, κατέρρευσε από το βάρος της κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς σ’ ένα κατάστημα επίπλων. Πέφτοντας η κατασκευή παρέσυρε μαζί της και το στηθαίο από τη μια άκρη μέχρι την άλλη. Άλλοι έξι πυροσβέστες βρήκαν τραγικό θάνατο.
Η κατάρρευση ενός στηθαίου προκάλεσε το θάνατο ενός πυροσβέστη, στην πόλη Αλτούνα της Πεννσυλβάνια. Ο μπροστινός τοίχος ενός καταστήματος ηλεκτρικών κατέρρευσε, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένας πυροσβέστης, που ερευνούσε το χώρο για την ανεύρεση ενός θύματος. Άλλη μια παρόμοια κατάρρευση συνέβη στο Μάουντ-Κίσκο της Ν.Υ. προκαλώντας το σοβαρό τραυματισμό ενός πυροσβέστη.
Στο Λος Άντζελες ένας πυροσβέστης σκοτώθηκε, όταν κατέρρευσε η μαρκίζα ενός μεγάλου κτιρίου. Η κατάρρευση της μαρκίζας μήκους 160 ποδών άρχισε από το ένα άκρο της πρόσοψης του κτιρίου και σκότωσε τον πυροσβέστη, που επιχειρούσε κατάσβεση πυρκαγιάς, στο άλλο άκρο του κτιρίου.

ΑΙΤΙΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗΣ
Στηθαίο
Οι τοίχοι των στηθαίων δεν έχουν μεγάλη σταθερότητα και είναι επικίνδυνες κατασκευές σε συνθήκες πυρκαγιάς. Κι αυτό, γιατί ανέρχονται από το επίπεδο της στέγης ελεύθερα. Οι μηχανικοί των κτιρίων θεωρούν τους τοίχους ελεύθερης στήριξης ως τους λιγότερο σταθερούς από τους τρεις βασικούς τύπους τοίχων(ελεύθερης στήριξης, τοίχος χωρίς βάση, τοίχος με βάση), γιατί έχουν λιγότερα σημεία σύνδεσης με το οικοδόμημα. Όσο πιο πολλά σημεία σύνδεσης έχει ένας τοίχος με την υπόλοιπη κτιριακή κατασκευή, τόσο πιο σταθερός και ασφαλής θεωρείται.
Ο τοίχος ενός στηθαίου, χτισμένος πάνω από έναν ή δύο ορόφους ενός εμπορικού κτιρίου με μεγάλα παράθυρα από κάτω, που καλύπτουν σχεδόν όλη την όψη του, είναι επιρρεπής σε μια κατάρρευση, διότι πολύ συχνά τέτοιοι τοίχοι υποστηρίζονται από ατσάλινα δοκάρια. Έτσι, ένα ατσάλινο δοκάρι εκτείνεται πάνω από τα παράθυρα της πρόσοψης και στηρίζει τον τοίχο του στηθαίου.
Κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς σ’ ένα τέτοιο κτίριο, μια μικρή πρόσκρουση μιας μηχανοκίνητης κλίμακας - που αναπτύσσεται προς το φλεγόμενο κτίριο- στο στηθαίο μπορεί να το πετάξει κάτω. Μια έκρηξη καθώς και η πίεση μιας ισχυρής βολής νερού μπορούν, επίσης, να προκαλέσουν την κατάρρευση ενός στηθαίου. Σε μια πυρκαγιά μεγάλης έντασης, όπου αναπτύσσονται πολύ μεγάλες θερμοκρασίες, συμβαίνει το εξής: το ατσάλινο δοκάρι που στηρίζει το στηθαίο θερμαίνεται και αρχίζει να διαστέλλεται. Όταν η θερμοκρασία φτάσει τους 540 βαθμούς Κελσίου, το ατσάλι χάνει την αντοχή του, λυγίζει και το δοκάρι υποχωρεί προκαλώντας κατάρρευση του στηθαίου. Πρόσφατα, μια πυρκαγιά σε μια σειρά από καταστήματα προκάλεσε τη διαστολή και το κύρτωμα του ατσάλινου δοκαριού που στήριζε το στηθαίο. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, αρχικά, την παραμόρφωση του τοίχου. Μετά από λίγο, τμήμα του κτιρίου κατέρρευσε, παρασύροντας τον -μήκους 100 ποδών- τοίχο του στηθαίου, προς τα κάτω.
Στεγασμένη είσοδος
Πολλές φορές, ο τοίχος ενός στηθαίου στηρίζει μια στεγασμένη είσοδο, ένα υπόστεγο ή μία μαρκίζα. Ο κορμός μιας στεγασμένης εισόδου εκτείνεται διαμέσου του στηθαίου και συνδέεται με τα δοκάρια της οροφής ή του πατώματος πίσω από την πρόσοψη. Πρόσθετες συνδέσεις από το στηθαίο μπορούν, επίσης, να σταθεροποιούν την κατασκευή της στεγασμένης εισόδου.
Συνήθως, μια στεγασμένη είσοδος είναι μια επικλινής κατασκευή που προεξέχει από την πρόσοψη και στηρίζεται στο ένα της άκρο. Αυτού του είδους η κατασκευή θεωρείται από τους μηχανικούς των κτιρίων ως η λιγότερο σταθερή και ασφαλής από τους τρεις βασικούς τύπους σχεδίασης κορμών στεγασμένης εισόδου(επικλινής, απλής στήριξης, συνεχόμενης στήριξης).Η επικλινής, όπως είπαμε στηρίζεται μόνο στο ένα άκρο της, σ’ αυτό που ενώνεται με την πρόσοψη. Αντίθετα, η στεγασμένη είσοδος απλής στήριξης στέκεται υποστηριζόμενη και από τα δύο άκρα της, ενώ η συνεχόμενης στήριξης, από τα δύο άκρα και το κέντρο.
Αν μια στεγασμένη είσοδος καταρρεύσει κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς, τότε μπορεί να παρασύρει προς τα κάτω και την πρόσοψη του κτιρίου, στην οποία στηρίζεται. Για παράδειγμα, αν τα δοκάρια που στηρίζουν τη στεγασμένη είσοδο πίσω από την πρόσοψη καταστραφούν από τη φωτιά, τότε η στεγασμένη είσοδος μπορεί ξαφνικά να καταρρεύσει. Μόλις αρχίσει να πέφτει, τα δοκάρια που τη στηρίζουν θα τραβηχτούν προς τα έξω, παρασύροντας μαζί και τον τοίχο της πρόσοψης. Μια άλλη αιτία κατάρρευσης της στεγασμένης εισόδου είναι το νερό που πέφτει από τους αυλούς των πυροσβεστών. Συνήθως, η κατασκευή τους είναι τέτοια, ώστε το πάνω μέρος της οροφής τους να μοιάζει με πισίνα. Αν τα αυλάκια που υπάρχουν για να διώχνουν το νερό φράξουν για διάφορους λόγους, τότε η οροφή θα γεμίσει με νερό και έτσι η στεγασμένη είσοδος, λόγω του υπερβολικού βάρους που θα έχει δεχτεί, θα καταρρεύσει.
Υπόστεγο - Προστέγασμα
Ένα υπόστεγο είναι πιο επικίνδυνο για κατάρρευση απ’ ό,τι μια στεγασμένη είσοδος. Μοιάζει με τη στεγασμένη είσοδο, αλλά είναι μια ελαφρού βάρους κατασκευή. Αποτελείται κυρίως από κομμάτια ξύλου ή μετάλλου συνδεδεμένα μεταξύ τους με βίδες ή σύρμα. Μια στεγασμένη είσοδος είναι ένας μακρύς ενιαίος κορμός, που στηρίζεται στο ένα μόνο άκρο της. Ένα υπόστεγο είναι μια οικοδομική σύνθεση από κομμάτια που, σαν κορμός, στηρίζονται σ’ ένα άκρο. Αν μια βίδα, ένα σύρμα ή ένα κομμάτι από το σκελετό της κατασκευής φύγει από τη θέση του, μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία αλυσιδωτών πτώσεων των κομματιών, οδηγώντας στην πλήρη κατάρρευση του υπόστεγου.
Ένα υπόστεγο, το οποίο έχει πολλά σημεία σύνδεσης, έχει περισσότερες πιθανότητες να πέσει σε σχέση με μια μαρκίζα, η οποία έχει λιγότερες συνδέσεις.
Άλλος ένας λόγος, για τον οποίο ένα υπόστεγο μπορεί να καταρρεύσει, είναι διότι τα υλικά κατασκευής του μπορεί να είναι εύφλεκτα. Μπορεί μερικά υπόστεγα να έχουν ξύλινο σκελετό ή τα δοκάρια της στέγης που στηρίζουν το παράπηγμα να είναι ξύλινα. Ο πιο επικίνδυνος τύπος υπόστεγου είναι εκείνος με μεταλλική ή ξύλινη επικάλυψη, καλυμμένη με πίσσα. Τέτοιες κατασκευές υπάρχουν κυρίως σε χώρους φορτοεκφόρτωσης εμπορευμάτων, σε παλιές εμπορικές συνοικίες των πόλεων, για να προστατεύονται οι εργάτες και τα εμπορεύματα από τον καιρό.
Οι πυροσβέστες πρέπει να ξέρουν ότι το υπόστεγο δεν είναι βεράντα. Ίσως να μοιάζει, όμως δεν είναι. Το υπόστεγο συνήθως στηρίζεται στο ένα του άκρο. Μια βεράντα, όμως, με κολώνες στηρίζεται και στα δύο της. Οι πυροσβέστες δε θα πρέπει να τοποθετούν και να συνδέουν στην κορυφή ενός υπόστεγου εγκαταστάσεις σωλήνων ή κλίμακες, γιατί είναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Είκοσι ένας πυροσβέστες της Π.Υ. του Σικάγο και έξι της Π.Υ. της Ν. Υόρκης σκοτώθηκαν, επειδή κατέρρευσε υπόστεγο. Οι πυροσβέστες βρίσκονταν έξω από το φλεγόμενο κτίριο, αλλά εργάζονταν κάτω από το υπόστεγο. Το συμπέρασμα που βγαίνει απ’ αυτές τις τραγωδίες είναι ότι ο χώρος κάτω από ένα υπόστεγο είναι επικίνδυνος για την ασφαλή εργασία των πυροσβεστών και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως χώρος μέσα στο φλεγόμενο κτίριο. Έτσι, όταν διαβλέπεται από τους πυροσβέστες κίνδυνος για κατάρρευση, θα πρέπει όλοι να απομακρύνονται από το φλεγόμενο κτίριο και τους χώρους γύρω από την πρόσοψή του.
Μαρκίζα
Η μαρκίζα, όπως αναφέρθηκε και στην αρχή, είναι η οριζόντια διακοσμητική κατασκευή που στολίζει το πάνω μέρος της πρόσοψης, προεξέχοντας από την κορυφή του τοίχου ενός κτιρίου. Αν ο τοίχος ενός στηθαίου ορίζεται σαν το μέρος του εξωτερικού τοίχου που επεκτείνεται πάνω από τη στέγη, τότε μια μαρκίζα μπορεί να οριστεί ως το μέρος της στέγης που επεκτείνεται προς τα έξω, πέρα από τον εξωτερικό τοίχο της πρόσοψης. Συνήθως η μαρκίζα, ως προέκταση της στέγης, όταν αυτή είναι καλυμμένη από κεραμίδι, αποτελείται εσωτερικά από ξύλινα δοκάρια και εξωτερικά από λεπτές ξύλινες σανίδες(τύπου ραμποτέ).
Σε περίπτωση πυρκαγιάς, η μαρκίζα αποτελεί έναν ακόμα σοβαρό κίνδυνο για τους πυροσβέστες. Οι φλόγες που εξέρχονται από ένα παράθυρο κάτω από μια ξύλινη μαρκίζα μπορεί να επεκταθούν σ’ αυτή. Στη συνέχεια, μέσω των δοκαριών της θα εξαπλωθούν στο εσωτερικό της στέγης του κτιρίου ή σ’ ένα διπλανό κτίριο. Με την επίδραση της φωτιάς μια μαρκίζα χάνει την αντοχή της, καθώς τα υλικά της καταστρέφονται, και μπορεί να καταρρεύσει ξαφνικά. Μέρος της μαρκίζας που καταρρέει στο ένα άκρο της πρόσοψης μπορεί να συμπαρασύρει το υπόλοιπο τμήμα της, σ’ όλο το μήκος του κτιρίου, και να καταπλακώσει πέφτοντας τους πυροσβέστες που εργάζονται στο άλλο άκρο του κτιρίου.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Στις Η.Π.Α., απ’ όπου και τα στοιχεία, από δεκαετίες πριν μέχρι και σήμερα οι Αμερικανοί πυροσβέστες συνεχίζουν να σκοτώνονται και να τραυματίζονται στο πεδίο της πυροσβεστικής μάχης ακριβώς με τον ίδιο τρόπο. Δεν υπάρχουν καινούργιες αιτίες θανάτου ή τραυματισμού στο χώρο της φωτιάς, αλλά καινούργιοι πυροσβέστες που προστίθενται στον κατάλογο των θυμάτων. Αυτοί(πυροσβέστες) είναι ο μοναδικός νέος παράγοντας στην εξίσωση της πυροσβεστικής μάχης.
Οι πυροσβέστες πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε κατάσταση και αν δημιουργηθεί στον τόπο ενός συμβάντος, στο οποίο θα κληθούν να προσφέρουν έργο. Είναι σημαντικό για μια πυροσβεστική έξοδο να επιστρέφει από μια φωτιά με τον ίδιο αριθμό πυροσβεστών με τον οποίο ξεκίνησε. Κάθε πυροσβέστης που θα καλείται να επέμβει σε καταστάσεις όμοιες μ’ αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω θα πρέπει να φέρει πλήρη στολή και εξάρτηση. Δηλαδή, θα πρέπει πάντα να φοράει το κράνος του, τη στολή πυρκαγιάς και όλο τον υπόλοιπο ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό που απαιτείται σε κάθε περίπτωση για την ασφάλειά του, ώστε να ενεργεί άμεσα και πιο αποτελεσματικά. Η ασφάλεια του ίδιου του πυροσβέστη, αλλά και ολόκληρης της ομάδας που εργάζεται σε μια πυρκαγιά είναι το παν, και αυτό πρέπει να είναι πάντα στο μυαλό του καθενός.
Και μη ξεχνάτε: «αυτός που δε μπορεί να θυμηθεί ή να διδαχθεί κάτι από το παρελθόν, είναι καταδικασμένος να το επαναλάβει!» Μη ξεχνάτε τους κινδύνους που δημιουργούνται από την κατάρρευση μιας πρόσοψης και των τμημάτων της.