Μετά την καθαίρεση του Γεωργίου Παπανδρέου από τον βασιληά και την εξαγορά των βουλευτών του Κέντρου, που επέτρεψαν στο Στεφανόπουλο, μαριονέτα του βασιληά, να γίνη πρωθυπουργός, αυτός επιχειρεί με κάθε τρόπο να εμποδίσει τις νέες εκλογές.

Εκείνη τη στιγμή ο ίδιος ο βασιληάς μπαίνει στην αρένα της εσωτερικής πολιτικής. Στον παραδοσιακό του λόγο γιά το Νέο Έτος καθιστά τους κομμουνιστές υπεύθυνους των ταραχών και διαχωρίζει έτσι τους Έλληνες σε δύο κατηγορίες, τους «καλούς» και τους «κακούς». Σύμφωνα με τα κριτήριά του οι «καλοί» είναι η άκρα δεξιά και έτσι κατηγορεί ως κομμουνιστές το λιγώτερο το 70% του ελληνικού λαού, από τους οπαδούς της Ένωσης Κέντρου (53%) μέχρι την άκρα αριστερά.

Σύμφωνα με την παράδοση, κατά τη διάρκεια της γιορτής των Επιφανίων, η κυβέρνηση η εκκλησία και ο λαός γιόρταζαν μαζί στα ανάκτορα. Ενώ λοιπόν τριακόσια άτομα της υψηλής κοινωνίας καμάρωναν γύρω από τον μονάρχη στην πλατεία του βασιλικού γιότινγκ κλαμπ, πάνω από εκατό χιλιάδες λαού συγκεντρώθηκαν στους γειτονικούς λόφους γύρω από τον Παπανδρέου και τον Θεοδωράκη.

Όταν ο αρχιεπίσκοπος άρχισε να ψάλλει το «Νίκας τοις βασιλεύσι» όλος ο κόσμος φώναξε με μιά φωνή «Κάτω ο βασιληάς» και άρχισε να τρέχει προς τους αξιωματούχους που το έβαλαν στα πόδια. Η αστυνομία περικύκλωσε τους Λαμπράκηδες που βρίσκονταν στο τέλος της πομπής. Σε λίγο τα νοσοκομεία γέμισαν με τραυματίες.

Ο Θεοδωράκης ως βουλευτής απαίτησε από τους αστυνομικούς να τον αφήσουν να περάσει, αλλά αυτοί τον ξυλοκόπησαν μέχρι λιποθυμίας. «Θεοδωράκη σε μισώ» φώναξε ένας από τους επισήμους. Με μεγάλη δυσκολία οι φίλοι του Μίκη κατάφεραν να τον σώσουν από τον κλοιό.

Όταν γύρισε σπίτι του ο Μίκης είδε πάνω στο πιάνο του το ποίημα του Ρίτσου: «Ρωμιοσύνη» που η Ένωση Γυναικών του είχε ζητήσει από καιρό να μελοποιήσει και που ο Μίκης παρά τις επανειλημένες προσπάθειες δεν είχε καταφέρει ακόμα. Τώρα που ο ίδιος και οι συναγωνιστές του αναγκαζονται να νοιώσουν την βαρβαρότητα των κρατούντων, αντιλαμβάνεται την επικαιρότητα των στίχων του Ρίτσου: «Τώρα ήξερα -βαθειά μέσα μου- ότι ο ελληνισμός δεν τραγουδά το παρελθόν αλλά το μέλλον».

Άμεση συνέπεια αυτής της διαδήλωσης ήταν να απαγορευτεί η μουσική του Θεοδωράκη από το κρατικό ραδιόφωνο, γεγονός που ξεσηκώνει σ’ όλη την Ελλάδα τη διαμαρτυρία των άλλων μουσικών και συγγραφέων που αποσύρουν το έργο τους. Η πώληση δίσκων του Μίκη διπλασιάζεται ενώ η αστυνομία μάταια ψάχνει τα ονόματα των αγοραστών.