Εργογραφία

ΕΠΙΦΑΝΙΑ ΑΒΕΡΩΦ (Μετασυμφωνικό) ΑΣΤ 181
Καντάτα για φωνή (άλτο ή βαρύτονο), εξάφωνη μικτή χορωδία και πιάνο (=λαϊκή ορχήστρα)

Ετος Σύνθεσης Τόπος Σύνθεσης Ποίηση
1968 Αθήνα, Φυλακές Αβέρωφ Γιώργος Σεφέρης

ROMANOS
τηλ. 9246024
fax 9241362
Παπαγρηγορίου-Νάκας
τηλ. 3251144
fax 3222742
1971, POLYDOR
Αντώνης Καλογιάννης
Εθνική Χορωδία Γαλλίας
(Δ/νση : J. Grimbert)
Απαγγελία: Yves Montand
Δ: Μίκης Θεοδωράκης

Επιφάνια

του Γκυ Βάγκνερ


Με τον Επιτάφιο ο Μίκης Θεοδωράκης ξεκίνησε την πολιτιστική επανάσταση στην Ελλάδα.

Λίγο αργότερα, εξέδωσε τα τραγούδια που συνέθεσε σε κείμενα του μάλλον συντηρητικού πολιτικά ποιητή, Γιώργου Σεφέρη (βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 1963).

Η διαμάχη γύρω του συνεχίζεται και αυτή τη φορά τροφοδοτείται από την αριστερά επειδή χρησιμοποιεί λόγια αυτού του κολοσού της ελληνικής λογοτεχνίας. Ο Σεφέρης εκείνη την εποχή είναι πρέσβυς της Ελλάδας στη Μεγάλη Βρετανία.

Ωστόσο ο κύκλος Επιφάνια θεωρείται ένας από τους πιό απλούς και συγχρόνως τους πιό όμορφους του συνθέτη και πέρα από τις διαμάχες πολύ γρήγορα η αξία του αναγνωρίζεται απ’ όλους.

Τελικά με τα τραγούδια του ο Θεοδωράκης πιάνει το σφυγμό του λαού. Πολύ γρήγορα γίνονται κτήμα του με τρόπο που ο δημιουργός τους να εξαφανίζεται πίσω απ’ αυτά. Γενικά βέβαια είναι γνωστό ότι φτιάχτηκαν από τον Θεοδωράκη αλλά ξεχνιέται έτσι ώστε να τραγουδιώνται απ’ όλους, εχθρούς και φίλους του συνθέτη.

Αυτή η δημοτικότητα ωστόσο τα κάνει επικίνδυνα για τη δεξιά από τη στιγμή που κατακτούν την Ελλάδα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε πριν από τις περίφημες εκλογές της 29ης Οκτωβρίου 1961 που άφησαν εποχή ως η μεγαλύτερη εκλογική νοθεία της Ελληνικής ιστορίας. Τα τέσσερα τραγούδια και ιδιαίτερα το πρώτο «Άρνηση-Στο Περιγιάλι» κινδύνευσαν να γίνουν η αφορμή ξεσπάσματος ενάντια στην κυβέρνηση.

Η δεξιά γρήγορα αναγνωρίζει ότι ακόμα και πίσω από τα πιό ανώδυνα φαινομενικά κείμενα, κρύβονται μια λαϊκή κουλτούρα και μιά συνειδητοποίηση που περιμένουν να εξεγερθούν και να ακουσθούν.

Και ο εκπρόσωπος αυτής της λαϊκής κουλτούρας ονομάζεται Μίκης Θεοδωράκης.

Το σχόλιό του:

«Κανείς δεν μπορούσε να μιλήσει. Η Ελλάδα ήταν, για να το πούμε έτσι, αποκομμένη από τον κόσμο. Υπήρξε μιά έντονη λογομαχία με τον Σεφέρη την εποχή που ήταν πρέσβυς στο Λονδίνο. Μου είπε: «Προδίδεις τη χώρα σου» Του απάντησα: «Η χώρα μου δεν είναι ο Καραμανλής». Ο Σεφέρης μου είπε τότε: «Αν συνεχίσεις έτσι, δεν θα κάνεις πια μουσική, αλλά επανάσταση. Δεν θα μπορείς να γράφεις παρά μόνο στρατιωτικά εμβατήρια». Ήταν πραγματικά πολύ θυμωμένος. Ωστόσο, η αριστερά με είχε κατηγορήσει γιατί μελοποίησα κείμενα δικά του και του Ελύτη που ήταν επίσης ποιητής της δεξιάς. Η απάντησή μου σ’ αυτές τις κατηγορίες ήταν η ακόλουθη: -Ότι είναι ωραίο, ανήκει σ’ όλους μας».

(Συζήτηση στο Παρίσι με τον Γκυ Βάγκνερ στις 2 και 3/11/1980)

Ένα χρόνο αργότερα ο Σεφέρης θα ανακαλύψει με ευχαρίστηση τα τραγούδια και το 1962 θα συνειδητοποιήσει πανευτυχής ότι ένας ολόκληρος λαός τραγουδά το «Περιγιάλι».