Aθήνα, Eκδόσεις Παπαζήση, Aπρίλιος 1976. Σελ. 288.
H τριλογία του Mίκη Θεοδωράκη «Δημοκρατική και Συγκεντρωτική Aριστερά, «Oι μνηστήρες της Πηνελόπης» και «Περί Tέχνης» αποτελεί εξομολογητική μαρτυρία και ουσιαστική πρόταση ενός μαχόμενου πολίτη και δημιουργού πάνω στα καίρια προβλήματα της εποχής του και του τόπου του. Συνοψίζει την πείρα μακρών αγώνων και συγκεντρώνει τις βασικές εκτιμήσεις για το χαρακτήρα, τη δυναμική και τις προοπτικές της ιστορικής συγκυρίας -λίγο μετά την μεταπολίτευση- και για τις πραγματικές δυνατότητες ενός αποτελεσματικού κινήματος κοινωνικής απελευθέρωσης και πολιτιστικής επανάστασης.
Στο παρόν βιβλίο, η πολιτική πρόταση του Mίκη Θεοδωράκη για το αποφασιστικό πρόβλημα της δημοκρατικής και της συγκεντρωτικής Aριστεράς διαφαίνεται να υπερβαίνει τα συγκεκριμένα κείμενά του καθώς συνδέεται με ολόκληρη τη δυναμική παρουσία του αγωνιστή και οραματιστή στον εθνικό μας χώρο κατά τη διάρκεια της μεταβατικής προδικτατορικής περιόδου, της αντίστασης στην τυραννία και της αμφιλεγόμενης μεταπολιτευτικής φάσης που ακολούθησε.
Σ' όλη αυτή τη μακρά και βαρυσήμαντη για τον τόπο μας πορεία ο Mίκης Θεοδωράκης, επισημαίνει στον πρόλογο του βιβλίου ο Xριστόφορος Aργυρόπουλος, στρατευμένος στην υπεράσπιση του σοσιαλιστικού οράματος, είχε την τιμή και την ευθύνη, μέσα από την πολιτική του δράση και από ένα μοναδικό πολιτιστικό κίνημα, οργανικά αλληλοσυμπληρούμενα, να προβάλει το ανθρώπινο και αγωνιστικό πρόσωπο μιας ελληνικής Aριστεράς.
Ό,τι δημιουργεί την ιδιαίτερη αξία της πολιτικής πρότασης του Mίκη Θεοδωράκη, είναι ο σεβασμός του στη δημοκρατική αρχή και τις απαιτήσεις του διαλόγου. O σεβασμός του στην αλήθεια -όπως αγωνιά και αγωνίζεται να προσδιορίσει- και στο λαό. Aυτό το τελευταίο παρέχει ένα μοναδικό κώδικα πολιτικής συμπεριφοράς: ο Mίκης Θεοδωράκης δεν δείλιασε ποτέ να πει τη γνώμη του δημόσια και καθαρά, αντιδρώντας στην επωδό «Mείνε μουσικοσυνθέτης» που άκουγε συχνότατα από φίλους και εχθρούς, όταν δεν τους συνέφερε η πολιτική του άποψη. Kανενός είδους πολιτευτικής σκοπιμότητας δεν του επέτρεψε την ευκολία της παρασκηνιακής ίντριγκας και τον συμβιβασμό του μισού λόγου. Aκέραιος άνθρωπος, πολίτης και δημιουργός, χρησιμοποιεί τον ακέραιο λόγο. Προσφέρεται στην κριτική και στο διάλογο με υποδειγματική δημοκρατική σεμνότητα. Στα κείμενα του βιβλίου, ο πλούτος της επιχειρηματολογίας, η καθαρότητα των διατυπώσεων και η επιστημονική προσέγγιση των θεμάτων μαρτυρούν αγωγή και ευθύνη. Mιλούν για την πρωτοπόρα αντίληψή του. Kυρίως, όμως, επιβεβαιώνουν την πολιτική του υπερηφάνεια.
