z dnia 6 czerwca 1997 r.

Rozdzia│ I

Zasady odpowiedzialno£ci karnej

Art. 1.

º 1. Odpowiedzialno£ci karnej podlega ten tylko, kto pope│nia czyn zabroniony

pod groƒb╣ kary przez ustawΩ obowi╣zuj╣c╣ w czasie jego pope│nienia.

º 2. Nie stanowi przestΩpstwa czyn zabroniony, kt≤rego spo│eczna szkodliwo£µ

jest znikoma.

º 3. Nie pope│nia przestΩpstwa sprawca czynu zabronionego, je┐eli nie mo┐na

mu przypisaµ winy w czasie czynu.

Art. 2.

Odpowiedzialno£ci karnej za przestΩpstwo skutkowe pope│nione przez zaniechanie

podlega ten tylko, na kim ci╣┐y│ prawny, szczeg≤lny obowi╣zek zapobiegniΩcia

skutkowi.

Art. 3.

Kary oraz inne £rodki przewidziane w tym kodeksie stosuje siΩ z uwzglΩdnieniem

zasad humanitaryzmu, w szczeg≤lno£ci z poszanowaniem godno£ci cz│owieka.

Art. 4.

º 1. Je┐eli w czasie orzekania obowi╣zuje ustawa inna ni┐ w czasie pope│nienia

przestΩpstwa, stosuje siΩ ustawΩ now╣, jednak┐e nale┐y stosowaµ

ustawΩ obowi╣zuj╣c╣ poprzednio, je┐eli jest wzglΩdniejsza dla sprawcy.

º 2. Je┐eli wed│ug nowej ustawy czyn objΩty wyrokiem zagro┐ony jest kar╣,

obni┐a siΩ do g≤rnej granicy ustawowego zagro┐enia przewidzianego za

taki czyn w nowej ustawie.

º 3. Je┐eli wed│ug nowej ustawy czyn objΩty wyrokiem nie jest ju┐ zagro┐ony

kar╣ pozbawienia wolno£ci, wymierzon╣ karΩ pozbawienia wolno£ci

podlegaj╣c╣ wykonaniu zamienia siΩ na grzywnΩ albo karΩ ograniczenia

wolno£ci, przyjmuj╣c ┐e jeden miesi╣c pozbawienia wolno£ci r≤wna siΩ

60 stawkom dziennym grzywny albo 2 miesi╣com ograniczenia wolno£ci.

º 4. Je┐eli wed│ug nowej ustawy czyn objΩty wyrokiem nie jest ju┐ zabroniony

pod groƒb╣ kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.

Art. 5.

UstawΩ karn╣ polsk╣ stosuje siΩ do sprawcy, kt≤ry pope│ni│ czyn zabroniony

lub powietrznym, chyba ┐e umowa miΩdzynarodowa, kt≤rej Rzeczpospolita

Polska jest stron╣, stanowi inaczej.

Art. 6.

º 1. Czyn zabroniony uwa┐a siΩ za pope│niony w czasie, w kt≤rym sprawca

º 2. Czyn zabroniony uwa┐a siΩ za pope│niony w miejscu, w kt≤rym sprawca

dzia│a│ lub zaniecha│ dzia│ania, do kt≤rego by│ obowi╣zany, albo gdzie

skutek stanowi╣cy znamiΩ czynu zabronionego nast╣pi│ lub wed│ug zamiaru

sprawcy mia│ nast╣piµ.

Art. 7.

º 2. Zbrodni╣ jest czyn zabroniony zagro┐ony kar╣ pozbawienia wolno£ci na

czas nie kr≤tszy od lat 3 albo kar╣ surowsz╣.

º 3. WystΩpkiem jest czyn zabroniony zagro┐ony grzywn╣ powy┐ej 30 stawek

dziennych, kar╣ ograniczenia wolno£ci albo kar╣ pozbawienia wolno£ci

przekraczaj╣c╣ miesi╣c.

Art. 8.

ZbrodniΩ mo┐na pope│niµ tylko umy£lnie; wystΩpek mo┐na pope│niµ tak┐e

nieumy£lnie, je┐eli ustawa tak stanowi.

Art. 9.

jego pope│nienia, to jest chce go pope│niµ albo przewiduj╣c mo┐liwo£µ

jego pope│nienia, na to siΩ godzi.

º 2. Czyn zabroniony pope│niony jest nieumy£lnie, je┐eli sprawca nie maj╣c

ostro┐no£ci wymaganej w danych okoliczno£ciach, mimo ┐e mo┐liwo£µ

pope│nienia tego czynu przewidywa│ albo m≤g│ przewidzieµ.

º 3. Sprawca ponosi surowsz╣ odpowiedzialno£µ, kt≤r╣ ustawa uzale┐nia od

okre£lonego nastΩpstwa czynu zabronionego, je┐eli nastΩpstwo to przewidywa│

albo m≤g│ przewidzieµ.

Art. 10.

º 1. Na zasadach okre£lonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto pope│nia

czyn zabroniony po uko±czeniu 17 lat.

º 2. Nieletni, kt≤ry po uko±czeniu 15 lat dopuszcza siΩ czynu zabronionego

º 1 lub 3, art. 166, art. 173 º 1 lub 3, art. 197 º 3, art. 252 º 1 lub 2

oraz w art. 280, mo┐e odpowiadaµ na zasadach okre£lonych w tym kodeksie,

w│a£ciwo£ci i warunki osobiste za tym przemawiaj╣, a w szczeg≤lno£ci,

je┐eli poprzednio stosowane £rodki wychowawcze lub poprawcze okaza│y

siΩ bezskuteczne.

º 3. W wypadku okre£lonym w º 2, orzeczona kara nie mo┐e przekroczyµ

za przypisane sprawcy przestΩpstwo; s╣d mo┐e zastosowaµ tak┐e nadzwyczajne

z│agodzenie kary.

º 4. W stosunku do sprawcy, kt≤ry pope│ni│ wystΩpek po uko±czeniu lat 17,

lecz przed uko±czeniem lat 18, s╣d zamiast kary stosuje £rodki wychowawcze,

lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, je┐eli

okoliczno£ci sprawy oraz stopie± rozwoju sprawcy, jego w│a£ciwo£ci i

warunki osobiste za tym przemawiaj╣.

Art. 11.

º 1. Ten sam czyn mo┐e stanowiµ tylko jedno przestΩpstwo.

º 2. Je┐eli czyn wyczerpuje znamiona okre£lone w dw≤ch albo wiΩcej przepisach

ustawy karnej, s╣d skazuje za jedno przestΩpstwo na podstawie

wszystkich zbiegaj╣cych siΩ przepis≤w.

przewiduj╣cego karΩ najsurowsz╣, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu

innych £rodk≤w przewidzianych w ustawie na podstawie wszystkich

zbiegaj╣cych siΩ przepis≤w.

Art. 12.

z g≤ry powziΩtego zamiaru, uwa┐a siΩ za jeden czyn zabroniony; je┐eli przedmiotem

zamachu jest dobro osobiste, warunkiem uznania wielo£ci zachowa±

za jeden czyn zabroniony jest to┐samo£µ pokrzywdzonego.

Rozdzia│ II

Formy pope│nienia przestΩpstwa

Art. 13.

º 1. Odpowiada za usi│owanie, kto w zamiarze pope│nienia czynu zabronionego

swoim zachowaniem bezpo£rednio zmierza do jego dokonania,

kt≤re jednak nie nastΩpuje.

º 2. Usi│owanie zachodzi tak┐e wtedy, gdy sprawca nie u£wiadamia sobie, ┐e

dokonanie jest niemo┐liwe ze wzglΩdu na brak przedmiotu nadaj╣cego

siΩ do pope│nienia na nim czynu zabronionego lub ze wzglΩdu na u┐ycie

£rodka nie nadaj╣cego siΩ do pope│nienia czynu zabronionego.

Art. 14.

dla danego przestΩpstwa.

º 2. W wypadku okre£lonym w art. 13 º 2, s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne

z│agodzenie kary, a nawet odst╣piµ od jej wymierzenia.

Art. 15.

lub zapobieg│ skutkowi stanowi╣cemu znamiΩ czynu zabronionego.

º 2. S╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie kary w stosunku do

sprawcy, kt≤ry dobrowolnie stara│ siΩ zapobiec skutkowi stanowi╣cemu

znamiΩ czynu zabronionego.

Art. 16.

º 1. Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu pope│nienia

czynu zabronionego podejmuje czynno£ci maj╣ce stworzyµ warunki do

przedsiΩwziΩcia czynu zmierzaj╣cego bezpo£rednio do jego dokonania,

w szczeg≤lno£ci w tym┐e celu wchodzi w porozumienie z inn╣ osob╣,

uzyskuje lub przysposabia £rodki, zbiera informacje lub sporz╣dza plan

dzia│ania.

º 2. Przygotowanie jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi.

Art. 17.

w szczeg≤lno£ci zniszczy│ przygotowane £rodki lub zapobieg│ skorzystaniu

z nich w przysz│o£ci; w razie wej£cia w porozumienie z inn╣ osob╣

nadto podj╣│ istotne starania zmierzaj╣ce do zapobie┐enia dokonaniu.

º 2. Nie podlega karze za przygotowanie osoba, do kt≤rej stosuje siΩ art. 15

º 1.

Art. 18.

º 1. Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony

sam albo wsp≤lnie i w porozumieniu z inn╣ osob╣, ale tak┐e ten, kto

kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inn╣ osobΩ lub wykorzystuj╣c

uzale┐nienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego

czynu.

º 2. Odpowiada za pod┐eganie, kto chc╣c, aby inna osoba dokona│a czynu

zabronionego, nak│ania j╣ do tego.

º 3. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokona│a

czynu zabronionego swoim zachowaniem u│atwia jego pope│nienie, w

szczeg≤lno£ci dostarczaj╣c narzΩdzie, £rodek przewozu, udzielaj╣c rady

lub informacji; odpowiada za pomocnictwo tak┐e ten, kto wbrew prawnemu,

szczeg≤lnemu obowi╣zkowi niedopuszczenia do pope│nienia czynu

zabronionego swoim zaniechaniem u│atwia innej osobie jego pope│nienie.

Art. 19.

º 1. S╣d wymierza karΩ za pod┐eganie lub pomocnictwo w granicach zagro┐enia

przewidzianego za sprawstwo.

º 2. Wymierzaj╣c karΩ za pomocnictwo s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne

z│agodzenie kary.

Art. 20.

Ka┐dy ze wsp≤│dzia│aj╣cych w pope│nieniu czynu zabronionego odpowiada w

pozosta│ych wsp≤│dzia│aj╣cych.

Art. 21.

º 1. Okoliczno£ci osobiste, wy│╣czaj╣ce lub │agodz╣ce albo zaostrzaj╣ce odpowiedzialno£µ

karn╣, uwzglΩdnia siΩ tylko co do osoby, kt≤rej dotycz╣.

na wy┐sz╣ karalno£µ, stanowi znamiΩ czynu zabronionego, wsp≤│dzia│aj╣cy

podlega odpowiedzialno£ci karnej przewidzianej za ten czyn

zabroniony, gdy o tej okoliczno£ci wiedzia│, chocia┐by go nie dotyczy│a.

º 3. Wobec wsp≤│dzia│aj╣cego, kt≤rego nie dotyczy okoliczno£µ okre£lona w

º 2, s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie kary.

Art. 22.

º 1. Je┐eli czynu zabronionego tylko usi│owano dokonaµ, podmiot okre£lony

º 2. Je┐eli czynu zabronionego nie usi│owano dokonaµ, s╣d mo┐e zastosowaµ

nadzwyczajne z│agodzenie kary, a nawet odst╣piµ od jej wymierzenia.

Art. 23.

czynu zabronionego.

º 2. S╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie kary w stosunku do

wsp≤│dzia│aj╣cego, kt≤ry dobrowolnie stara│ siΩ zapobiec dokonaniu

czynu zabronionego.

Art. 24.

postΩpowania karnego nak│ania j╣ do pope│nienia czynu zabronionego; w tym

wypadku nie stosuje siΩ art. 22 i 23.

Rozdzia│ III

Wy│╣czenie odpowiedzialno£ci karnej

Art. 25.

º 1. Nie pope│nia przestΩpstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpo£redni,

bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.

º 2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczeg≤lno£ci gdy

sprawca zastosowa│ spos≤b obrony niewsp≤│mierny do niebezpiecze±stwa

zamachu, s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie kary, a

nawet odst╣piµ od jej wymierzenia.

º 3. S╣d odstΩpuje od wymierzenia kary, je┐eli przekroczenie granic obrony

koniecznej by│o wynikiem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych

Art. 26.

º 1. Nie pope│nia przestΩpstwa, kto dzia│a w celu uchylenia bezpo£redniego

niebezpiecze±stwa gro┐╣cego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem,

je┐eli niebezpiecze±stwa nie mo┐na inaczej unikn╣µ, a dobro po£wiΩcone

przedstawia warto£µ ni┐sz╣ od dobra ratowanego.

º 2. Nie pope│nia przestΩpstwa tak┐e ten, kto, ratuj╣c dobro chronione

prawem w warunkach okre£lonych w º 1, po£wiΩca dobro, kt≤re nie

przedstawia warto£ci oczywi£cie wy┐szej od dobra ratowanego.

nadzwyczajne z│agodzenie kary, a nawet odst╣piµ od jej wymierzenia.

º 4. Przepisu º 2 nie stosuje siΩ, je┐eli sprawca po£wiΩca dobro, kt≤re ma

szczeg≤lny obowi╣zek chroniµ nawet z nara┐eniem siΩ na niebezpiecze±stwo

osobiste.

º 5. Przepisy º 1-3 stosuje siΩ odpowiednio w wypadku, gdy z ci╣┐╣cych na

sprawcy obowi╣zk≤w tylko jeden mo┐e byµ spe│niony.

Art. 27.

º 1. Nie pope│nia przestΩpstwa, kto dzia│a w celu przeprowadzenia eksperymentu

poznawczego, medycznego, technicznego lub ekonomicznego,

je┐eli spodziewana korzy£µ ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne

lub gospodarcze, a oczekiwanie jej osi╣gniΩcia, celowo£µ oraz spos≤b

przeprowadzenia eksperymentu s╣ zasadne w £wietle aktualnego stanu

wiedzy.

º 2. Eksperyment jest niedopuszczalny bez zgody uczestnika, na kt≤rym jest

przeprowadzany, nale┐ycie poinformowanego o spodziewanych korzy£ciach

i gro┐╣cych mu ujemnych skutkach oraz prawdopodobie±stwie ich

powstania, jak r≤wnie┐ o mo┐liwo£ci odst╣pienia od udzia│u w eksperymencie

na ka┐dym jego etapie.

º 3. Zasady i warunki dopuszczalno£ci eksperymentu medycznego okre£la

ustawa.

Art. 28.

º 1. Nie pope│nia umy£lnie czynu zabronionego, kto pozostaje w b│Ωdzie co

do okoliczno£ci stanowi╣cej jego znamiΩ.

sprawca, kt≤ry dopuszcza siΩ czynu w usprawiedliwionym

b│Ωdnym przekonaniu, ┐e zachodzi okoliczno£µ stanowi╣ca znamiΩ czynu

zabronionego, od kt≤rej taka │agodniejsza odpowiedzialno£µ zale┐y.

Art. 29.

Nie pope│nia przestΩpstwa, kto dopuszcza siΩ czynu zabronionego w usprawiedliwionym

b│Ωdnym przekonaniu, ┐e zachodzi okoliczno£µ wy│╣czaj╣ca bezprawno£µ

albo winΩ; je┐eli b│╣d sprawcy jest nieusprawiedliwiony, s╣d mo┐e zastosowaµ

Art. 30.

Nie pope│nia przestΩpstwa, kto dopuszcza siΩ czynu zabronionego w usprawiedliwionej

nie£wiadomo£ci jego bezprawno£ci; je┐eli b│╣d sprawcy jest nieusprawiedliwiony,

s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie kary.

Art. 31.

º 1. Nie pope│nia przestΩpstwa, kto, z powodu choroby psychicznej, upo£ledzenia

umys│owego lub innego zak│≤cenia czynno£ci psychicznych, nie

m≤g│ w czasie czynu rozpoznaµ jego znaczenia lub pokierowaµ swoim

postΩpowaniem.

º 2. Je┐eli w czasie pope│nienia przestΩpstwa zdolno£µ rozpoznania znaczenia

czynu lub kierowania postΩpowaniem by│a w znacznym stopniu

ograniczona, s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie kary.

lub odurzenia powoduj╣cy wy│╣czenie lub ograniczenie poczytalno£ci,

kt≤re przewidywa│ albo m≤g│ przewidzieµ.

Rozdzia│ IV

Kary"

Art. 32.

Karami s╣:

1) grzywna,

2) ograniczenie wolno£ci,

4) 25 lat pozbawienia wolno£ci,

5) do┐ywotnie pozbawienie wolno£ci.

Art. 33.

º 1. GrzywnΩ wymierza siΩ w stawkach dziennych, okre£laj╣c liczbΩ stawek

oraz wysoko£µ jednej stawki; je┐eli ustawa nie stanowi inaczej najni┐sza

º 2. S╣d mo┐e wymierzyµ grzywnΩ tak┐e obok kary pozbawienia wolno£ci

wymienionej w art. 32 pkt 3, je┐eli sprawca dopu£ci│ siΩ czynu w celu

osi╣gniΩcia korzy£ci maj╣tkowej lub gdy korzy£µ maj╣tkow╣ osi╣gn╣│.

º 3. Ustalaj╣c stawkΩ dzienn╣, s╣d bierze pod uwagΩ dochody sprawcy, jego

warunki osobiste, rodzinne, stosunki maj╣tkowe i mo┐liwo£ci zarobkowe;

stawka dzienna nie mo┐e byµ ni┐sza od 10 z│otych, ani te┐ przekraczaµ

2000 z│otych.

Art. 34.

º 1. Je┐eli ustawa nie stanowi inaczej, kara ograniczenia wolno£ci trwa najkr≤cej

miesi╣c, najd│u┐ej 12 miesiΩcy; wymierza siΩ j╣ w miesi╣cach.

º 2. W czasie odbywania kary ograniczenia wolno£ci skazany:

1) nie mo┐e bez zgody s╣du zmieniaµ miejsca sta│ego pobytu,

2) jest obowi╣zany do wykonywania pracy wskazanej przez s╣d,

3) ma obowi╣zek udzielania wyja£nie± dotycz╣cych przebiegu odbywania

kary.

Art. 35.

º 1. Obowi╣zek okre£lony w art. 34 º 2 pkt 2 polega na wykonywaniu nieodp│atnej,

kontrolowanej pracy na cele spo│eczne wskazanej przez s╣d w

odpowiednim zak│adzie pracy, plac≤wce s│u┐by zdrowia, opieki spo│ecznej,

organizacji lub instytucji nios╣cej pomoc charytatywn╣ lub na rzecz

spo│eczno£ci lokalnej, w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesiΩcznym.

w º1, mo┐e orzec potr╣cenie od 10 do 25% wynagrodzenia za pracΩ na

rzecz Skarbu Pa±stwa albo na cel spo│eczny wskazany przez s╣d; w

okresie odbywania kary skazany nie mo┐e rozwi╣zaµ bez zgody s╣du

stosunku pracy.

º 3. Miejsce, czas, rodzaj lub spos≤b wykonywania obowi╣zku pracy, o kt≤rym

mowa w º 1, s╣d okre£la po wys│uchaniu skazanego.

Art. 36.

º 1. Wymierzaj╣c karΩ ograniczenia wolno£ci, s╣d mo┐e oddaµ skazanego

pod doz≤r kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji

albo organizacji spo│ecznej, do kt≤rej dzia│alno£ci nale┐y troska o

wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym.

º 2. Wymierzaj╣c karΩ ograniczenia wolno£ci, s╣d mo┐e orzec wobec skazanego

º 3. Przepis art. 74 stosuje siΩ odpowiednio.

Art. 37.

Kara pozbawienia wolno£ci wymieniona w art. 32 pkt 3, trwa najkr≤cej miesi╣c,

najd│u┐ej 15 lat; wymierza siΩ j╣ w miesi╣cach i latach.

Art. 38.

º 1. Je┐eli ustawa przewiduje obni┐enie albo nadzwyczajne obostrzenie g≤rnej

granicy ustawowego zagro┐enia, w wypadku alternatywnego zagro┐enia

karami wymienionymi w art. 32 pkt 1-3 obni┐enie albo obostrzenie

odnosi siΩ do ka┐dej z tych kar.

dziennych grzywny, 18 miesiΩcy ograniczenia wolno£ci albo 15 lat pozbawienia

wolno£ci.

º 3. Je┐eli ustawa przewiduje obni┐enie g≤rnej granicy ustawowego zagro┐enia,

kara wymierzona za przestΩpstwo zagro┐one kar╣ do┐ywotniego

pozbawienia wolno£ci, nie mo┐e przekroczyµ 25 lat pozbawienia wolno£ci,

a za przestΩpstwo zagro┐one kar╣ 25 lat pozbawienia wolno£ci, nie

mo┐e przekroczyµ 15 lat pozbawienia wolno£ci.

Rozdzia│ V

Art. 39.

îrodkami karnymi s╣:

1) pozbawienie praw publicznych,

2) zakaz zajmowania okre£lonego stanowiska, wykonywania okre£lonego

zawodu lub prowadzenia okre£lonej dzia│alno£ci gospodarczej,

3) zakaz prowadzenia pojazd≤w,

4) przepadek przedmiot≤w,

5) obowi╣zek naprawienia szkody,

6) nawi╣zka,

7) £wiadczenie pieniΩ┐ne,

8) podanie wyroku do publicznej wiadomo£ci.

Art. 40.

º 1. Pozbawienie praw publicznych obejmuje utratΩ czynnego i biernego

prawa wyborczego do organu w│adzy publicznej, organu samorz╣du zawodowego

lub gospodarczego, utratΩ prawa do udzia│u w sprawowaniu

wymiaru sprawiedliwo£ci oraz do pe│nienia funkcji w organach i instytucjach

pa±stwowych i samorz╣du terytorialnego lub zawodowego, jak

szeregowego; pozbawienie praw publicznych obejmuje ponadto utratΩ

order≤w, odznacze± i tytu│≤w honorowych oraz utratΩ zdolno£ci do ich

uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw.

º 2. S╣d mo┐e orzec pozbawienie praw publicznych w razie skazania na karΩ

pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 3 za przestΩpstwo

pope│nione w wyniku motywacji zas│uguj╣cej na szczeg≤lne potΩpienie.

Art. 41.

okre£lonego zawodu, je┐eli sprawca nadu┐y│ przy pope│nieniu

przestΩpstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okaza│, ┐e dalsze

zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagra┐a istotnym

dobrom chronionym prawem.

º 2. S╣d mo┐e orzec zakaz prowadzenia okre£lonej dzia│alno£ci gospodarczej

w razie skazania za przestΩpstwo pope│nione w zwi╣zku z prowadzeniem

takiej dzia│alno£ci, je┐eli dalsze jej prowadzenie zagra┐a istotnym

dobrom chronionym prawem.

Art. 42.

º 1. S╣d mo┐e orzec zakaz prowadzenia pojazd≤w okre£lonego rodzaju w

razie skazania osoby uczestnicz╣cej w ruchu za przestΩpstwo przeciwko

bezpiecze±stwu w komunikacji, w szczeg≤lno£ci je┐eli z okoliczno£ci

pope│nionego przestΩpstwa wynika, ┐e prowadzenie pojazdu przez tΩ

osobΩ zagra┐a bezpiecze±stwu w komunikacji.

º 2. S╣d orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazd≤w mechanicznych albo

pojazd≤w mechanicznych okre£lonego rodzaju, je┐eli sprawca w czasie

pope│nienia przestΩpstwa wymienionego w º 1 by│ w stanie nietrzeƒwo£ci,

pod wp│ywem £rodka odurzaj╣cego lub zbieg│ z miejsca zdarzenia

okre£lonego w art. 173, 174 lub 177.

Art. 43.

º 1. Je┐eli ustawa nie stanowi inaczej, pozbawienie praw publicznych oraz

zakazy wymienione w art. 39 pkt 2 lub 3 orzeka siΩ w latach, od roku

do lat 10.

siΩ orzeczenia; okres, na kt≤ry £rodek orzeczono nie biegnie w

czasie odbywania kary pozbawienia wolno£ci, chocia┐by orzeczonej za

inne przestΩpstwo.

º 3. Orzekaj╣c zakaz okre£lony w art. 42, s╣d nak│ada obowi╣zek zwrotu

dokumentu uprawniaj╣cego do prowadzenia pojazdu; do chwili wykonania

obowi╣zku okres, na kt≤ry orzeczono zakaz, nie biegnie.

Art. 44.

º 1. S╣d orzeka przepadek przedmiot≤w pochodz╣cych bezpo£rednio z

przestΩpstwa, chyba ┐e podlegaj╣ zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu

podmiotowi.

º 2. S╣d mo┐e orzec przepadek przedmiot≤w stanowi╣cych mienie ruchome,

kt≤re s│u┐y│y lub by│y przeznaczone do pope│nienia przestΩpstwa, chyba

┐e podlegaj╣ zwrotowi innemu podmiotowi.

niewsp≤│mierne do wagi pope│nionego czynu; s╣d mo┐e w≤wczas

orzec nawi╣zkΩ na rzecz Skarbu Pa±stwa.

º 4. W razie £wiadomie spowodowanej przez sprawcΩ niemo┐no£ci orzeczenia

obowi╣zek uiszczenia kwoty pieniΩ┐nej stanowi╣cej ich r≤wnowarto£µ.

º 5. W razie skazania za przestΩpstwo polegaj╣ce na naruszeniu zakazu wytwarzania,

posiadania, obrotu lub przewozu okre£lonych przedmiot≤w,

s╣d mo┐e orzec ich przepadek.

º 6. Je┐eli przedmioty wymienione w º 2 lub 5 nie stanowi╣ w│asno£ci sprawcy,

przepadek mo┐na orzec tylko w wypadkach przewidzianych w

ustawie; w razie wsp≤│w│asno£ci orzeka siΩ przepadek udzia│u nale┐╣cego

r≤wnowarto£µ udzia│u sprawcy.

º 7. Przedmioty objΩte przepadkiem przechodz╣ na w│asno£µ Skarbu Pa±stwa

z chwil╣ uprawomocnienia siΩ wyroku.

Art. 45.

osi╣gniΩtych korzy£ci maj╣tkowych pochodz╣cych chocia┐by po£rednio z

pope│nienia przestΩpstwa.

Art. 46.

º 1. W razie skazania za przestΩpstwo spowodowania £mierci, ciΩ┐kiego

zdrowia, przestΩpstwo przeciwko bezpiecze±stwu w komunikacji lub

przestΩpstwo przeciwko £rodowisku, mieniu lub obrotowi gospodarczemu,

s╣d, na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej,

czΩ£ci; przepis≤w prawa cywilnego o przedawnieniu roszczenia oraz

mo┐liwo£ci zas╣dzenia renty nie stosuje siΩ.

º 2. Zamiast obowi╣zku okre£lonego w º 1, s╣d mo┐e orzec na rzecz pokrzywdzonego

nawi╣zkΩ w celu zado£µuczynienia za ciΩ┐ki uszczerbek

na zdrowiu, naruszenie czynno£ci narz╣du cia│a, rozstr≤j zdrowia, a tak┐e

za doznan╣ krzywdΩ.

Art. 47.

º 1. W razie skazania za umy£lne przestΩpstwo przeciwko ┐yciu lub zdrowiu

albo za inne przestΩpstwo umy£lne, kt≤rego skutkiem jest £mierµ cz│owieka,

ciΩ┐ki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynno£ci narz╣du cia│a

lub rozstr≤j zdrowia, s╣d mo┐e orzec nawi╣zkΩ na wskazany cel spo│eczny

zwi╣zany z ochron╣ zdrowia.

º 2. W razie skazania za przestΩpstwo przeciwko £rodowisku, s╣d mo┐e

orzec nawi╣zkΩ na wskazany cel spo│eczny zwi╣zany z ochron╣ £rodowiska.

Art. 48.

º 1. Wysoko£µ jednej nawi╣zki nie mo┐e przekraczaµ dziesiΩciokrotno£ci

najni┐szego miesiΩcznego wynagrodzenia w czasie orzekania w pierwszej

instancji.

º 2. Nawi╣zka okre£lona w art. 47 º 2 mo┐e byµ orzeczona w wysoko£ci od

trzykrotnego do dwudziestokrotnego najni┐szego wynagrodzenia w czasie

orzekania w pierwszej instancji.

Art. 49.

OdstΩpuj╣c od wymierzenia kary, a tak┐e w wypadkach przewidzianych w

okre£lony cel spo│eczny; nie mo┐e ono przekroczyµ trzykrotno£ci najni┐szego

miesiΩcznego wynagrodzenia w czasie orzekania w pierwszej instancji.

Art. 50.

S╣d mo┐e orzec w wypadkach przewidzianych w ustawie podanie wyroku do

Art. 51.

S╣d uznaj╣c za celowe orzeczenie pozbawienia lub ograniczenia praw rodzicielskich

lub opieku±czych w razie pope│nienia przestΩpstwa na szkodΩ ma│oletniego

lub we wsp≤│dzia│aniu z nim, zawiadamia o tym w│a£ciwy s╣d rodzinny.

Art. 52.

W wypadku skazania za przestΩpstwo przynosz╣ce korzy£µ maj╣tkow╣ osobie

fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej nie maj╣cej osobowo£ci prawnej,

zobowi╣zuje podmiot, kt≤ry uzyska│ korzy£µ maj╣tkow╣ do jej zwrotu w ca│o£ci

lub w czΩ£ci na rzecz Skarbu Pa±stwa; nie dotyczy to korzy£ci maj╣tkowej podlegaj╣cej

zwrotowi innemu podmiotowi.

Rozdzia│ VI

Zasady wymiaru kary i £rodk≤w karnych

Art. 53.

º 1. S╣d wymierza karΩ wed│ug swojego uznania, w granicach przewidzianych

przez ustawΩ, bacz╣c, by jej dolegliwo£µ nie przekracza│a stopnia

winy, uwzglΩdniaj╣c stopie± spo│ecznej szkodliwo£ci czynu oraz bior╣c

pod uwagΩ cele zapobiegawcze i wychowawcze, kt≤re ma osi╣gn╣µ w

stosunku do skazanego, a tak┐e potrzeby w zakresie kszta│towania

£wiadomo£ci prawnej spo│ecze±stwa.

º 2. Wymierzaj╣c karΩ, s╣d uwzglΩdnia w szczeg≤lno£ci motywacjΩ i spos≤b

rodzaj i stopie± naruszenia ci╣┐╣cych na sprawcy obowi╣zk≤w, rodzaj i

rozmiar ujemnych nastΩpstw przestΩpstwa, w│a£ciwo£ci i warunki osobiste

siΩ po jego pope│nieniu, a zw│aszcza staranie o naprawienie szkody lub

zado£µuczynienie w innej formie spo│ecznemu poczuciu sprawiedliwo£ci,

a tak┐e zachowanie siΩ pokrzywdzonego.

mediacji pomiΩdzy pokrzywdzonym a sprawc╣ albo ugodΩ

pomiΩdzy nimi osi╣gniΩt╣ w postΩpowaniu przed s╣dem lub prokuratorem.

Art. 54.

º 1. Wymierzaj╣c karΩ nieletniemu albo m│odocianemu, s╣d kieruje siΩ

º 2. Wobec sprawcy, kt≤ry w czasie pope│nienia przestΩpstwa nie uko±czy│

18 lat nie orzeka siΩ kary do┐ywotniego pozbawienia wolno£ci.

Art. 55.

Okoliczno£ci wp│ywaj╣ce na wymiar kary uwzglΩdnia siΩ tylko co do osoby,

kt≤rej dotycz╣.

Art. 56.

Przepisy art. 53, art. 54 º 1 oraz art. 55 stosuje siΩ odpowiednio do orzekania

innych £rodk≤w przewidzianych w tym kodeksie.

Art. 57.

º 1. Je┐eli zachodzi kilka niezale┐nych od siebie podstaw do nadzwyczajnego

z│agodzenia albo obostrzenia kary, s╣d mo┐e tylko jeden raz karΩ

nadzwyczajnie z│agodziµ albo obostrzyµ, bior╣c pod uwagΩ │╣cznie zbiegaj╣ce

siΩ podstawy │agodzenia albo obostrzenia.

º 2. Je┐eli zbiegaj╣ siΩ podstawy nadzwyczajnego z│agodzenia i obostrzenia,

Art. 58.

º 1. Je┐eli ustawa przewiduje mo┐liwo£µ wyboru rodzaju kary, s╣d orzeka

karΩ pozbawienia wolno£ci bez warunkowego zawieszenia jej wykonania

tylko wtedy, gdy inna kara lub £rodek karny nie mo┐e spe│niµ cel≤w kary.

lub mo┐liwo£ci zarobkowe uzasadniaj╣ przekonanie, ┐e sprawca

grzywny nie ui£ci i nie bΩdzie jej mo┐na £ci╣gn╣µ w drodze egzekucji.

º 3. Je┐eli przestΩpstwo jest zagro┐one kar╣ pozbawienia wolno£ci nie przekraczaj╣c╣

5 lat, s╣d mo┐e orzec zamiast kary pozbawienia wolno£ci

grzywnΩ albo karΩ ograniczenia wolno£ci, w szczeg≤lno£ci je┐eli orzeka

r≤wnocze£nie £rodek karny.

º 4. Przepisu º 3 nie stosuje siΩ do sprawcy wystΩpku umy£lnego, kt≤ry by│

uprzednio skazany na karΩ pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy

ni┐ 6 miesiΩcy bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Art. 59.

Je┐eli przestΩpstwo zagro┐one jest kar╣ pozbawienia wolno£ci nie przekraczaj╣c╣

szkodliwo£µ czynu nie jest znaczna, s╣d mo┐e odst╣piµ od wymierzenia

kary, je┐eli orzeka r≤wnocze£nie £rodek karny, a cele kary zostan╣ przez ten

£rodek spe│nione.

Art. 60.

przewidzianych w ustawie oraz w stosunku do m│odocianego, je┐eli

przemawiaj╣ za tym wzglΩdy okre£lone w art. 54 º 1.

º 2. S╣d mo┐e r≤wnie┐ zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie kary w szczeg≤lnie

za przestΩpstwo by│aby niewsp≤│miernie surowa, w szczeg≤lno£ci:

1) je┐eli pokrzywdzony pojedna│ siΩ ze sprawc╣, szkoda zosta│a naprawiona

albo pokrzywdzony i sprawca uzgodnili spos≤b naprawienia

szkody,

2) ze wzglΩdu na postawΩ sprawcy, zw│aszcza gdy czyni│ starania o

naprawienie szkody lub o jej zapobie┐enie,

3) je┐eli sprawca przestΩpstwa nieumy£lnego lub jego najbli┐szy poni≤s│

powa┐ny uszczerbek w zwi╣zku z pope│nionym przestΩpstwem.

º 3. S╣d stosuje nadzwyczajne z│agodzenie kary, a nawet mo┐e warunkowo

zawiesiµ jej wykonanie w stosunku do sprawcy wsp≤│dzia│aj╣cego z innymi

osobami w pope│nieniu przestΩpstwa, je┐eli ujawni on wobec organu

powo│anego do £cigania przestΩpstw informacje dotycz╣ce os≤b

uczestnicz╣cych w pope│nieniu przestΩpstwa oraz istotne okoliczno£ci

jego pope│nienia.

º 4. Na wniosek prokuratora s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie

kary, a nawet warunkowo zawiesiµ jej wykonanie w stosunku do

sprawie, ujawni│ przed organem £cigania i przedstawi│ istotne okoliczno£ci,

nieznane dotychczas temu organowi, przestΩpstwa zagro┐onego

kar╣ powy┐ej 5 lat pozbawienia wolno£ci.

wolno£ci do lat 5 mo┐e warunkowo zawiesiµ jej wykonanie na okres

pr≤by wynosz╣cy do 10 lat, je┐eli uzna, ┐e pomimo niewykonania kary

sprawca nie pope│ni ponownie przestΩpstwa; przepisy art. 71-76 stosuje

siΩ odpowiednio.

º 6. Nadzwyczajne z│agodzenie kary polega na wymierzeniu kary poni┐ej dolnej

granicy ustawowego zagro┐enia albo kary │agodniejszego rodzaju

wed│ug nastΩpuj╣cych zasad:

1) je┐eli czyn stanowi zbrodniΩ, s╣d wymierza karΩ pozbawienia wolno£ci

nie ni┐sz╣ od jednej trzeciej dolnej granicy ustawowego zagro┐enia,

2) je┐eli czyn stanowi wystΩpek, przy czym doln╣ granic╣ ustawowego

zagro┐enia jest kara pozbawienia wolno£ci nie ni┐sza od roku, s╣d

wymierza grzywnΩ, karΩ ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci,

3) je┐eli czyn stanowi wystΩpek, przy czym doln╣ granic╣ ustawowego

zagro┐enia jest kara pozbawienia wolno£ci ni┐sza od roku, s╣d

wymierza grzywnΩ albo karΩ ograniczenia wolno£ci.

º 7. Je┐eli czyn zagro┐ony jest alternatywnie karami wymienionymi w art. 32

kary i orzeczeniu £rodka karnego wymienionego w art. 39

pkt 2-8; przepisu art. 61 º 2 nie stosuje siΩ.

Art. 61.

º 1. S╣d mo┐e odst╣piµ od wymierzenia kary w wypadkach przewidzianych

sprawcy w pope│nieniu przestΩpstwa by│a podrzΩdna, a przekazane informacje

przyczyni│y siΩ do zapobie┐enia pope│nieniu innego przestΩpstwa.

£rodka karnego, chocia┐by jego orzeczenie by│o obowi╣zkowe.

Art. 62.

Orzekaj╣c karΩ pozbawienia wolno£ci, s╣d mo┐e okre£liµ rodzaj i typ zak│adu

karnego, w kt≤rym skazany ma odbywaµ karΩ, a tak┐e orzec system terapeutyczny

jej wykonania.

Art. 63.

º 1. Na poczet orzeczonej kary zalicza siΩ okres rzeczywistego pozbawienia

wolno£ci w sprawie, zaokr╣glaj╣c do pe│nego dnia, przy czym jeden

dzie± rzeczywistego pozbawienia wolno£ci r≤wna siΩ jednemu dniowi

kary pozbawienia wolno£ci, dw≤m dniom kary ograniczenia wolno£ci

lub dw≤m dziennym stawkom grzywny.

º 2. Na poczet orzeczonych £rodk≤w karnych, o kt≤rych mowa w art. 39 pkt

2 i 3, zalicza siΩ okres rzeczywistego stosowania odpowiadaj╣cych im

postΩpowania karnego.

Rozdzia│ VII

Powr≤t do przestΩpstwa

Art. 64.

º 1. Je┐eli sprawca skazany za przestΩpstwo umy£lne na karΩ pozbawienia

wolno£ci pope│nia w ci╣gu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesiΩcy kary

umy£lne przestΩpstwo podobne do przestΩpstwa, za kt≤re by│ ju┐ skazany,

s╣d mo┐e wymierzyµ karΩ przewidzian╣ za przypisane sprawcy

przestΩpstwo w wysoko£ci do g≤rnej granicy ustawowego zagro┐enia

zwiΩkszonego o po│owΩ.

º 2. Je┐eli sprawca uprzednio skazany w warunkach okre£lonych w º 1, kt≤ry

odby│ │╣cznie co najmniej rok kary pozbawienia wolno£ci i w ci╣gu 5

lat po odbyciu w ca│o£ci lub czΩ£ci ostatniej kary pope│nia ponownie,

umy£lne przestΩpstwo przeciwko ┐yciu lub zdrowiu, przestΩpstwo zgwa│cenia,

rozboju, kradzie┐y z w│amaniem lub inne przestΩpstwo przeciwko

mieniu pope│nione z u┐yciem przemocy lub groƒb╣ jej u┐ycia, s╣d wymierza

karΩ pozbawienia wolno£ci przewidzian╣ za przypisane przestΩpstwo

w wysoko£ci powy┐ej dolnej granicy ustawowego zagro┐enia, a

mo┐e j╣ wymierzyµ do g≤rnej granicy ustawowego zagro┐enia zwiΩkszonego

o po│owΩ.

º 3. Przewidziane w º 1 lub 2 podwy┐szenie g≤rnego ustawowego zagro┐enia

nie dotyczy zbrodni.

Art. 65.

Przepisy dotycz╣ce wymiaru kary, £rodk≤w karnych oraz £rodk≤w zwi╣zanych z

poddaniem sprawcy pr≤bie, przewidziane wobec sprawcy okre£lonego w art.

64 º 2, stosuje siΩ tak┐e do sprawcy, kt≤ry z pope│niania przestΩpstw uczyni│

grupie albo zwi╣zku maj╣cym na celu pope│nianie przestΩpstw.

Rozdzia│ VIII

îrodki zwi╣zane z poddaniem sprawcy pr≤bie"

Art. 66.

szkodliwo£µ czynu nie s╣ znaczne, okoliczno£ci jego pope│nienia

nie budz╣ w╣tpliwo£ci, a postawa sprawcy nie karanego za przestΩpstwo

umy£lne, jego w│a£ciwo£ci i warunki osobiste oraz dotychczasowy spos≤b

┐ycia uzasadniaj╣ przypuszczenie, ┐e pomimo umorzenia postΩpowania

bΩdzie przestrzega│ porz╣dku prawnego, w szczeg≤lno£ci nie pope│ni

przestΩpstwa.

º 2. Warunkowego umorzenia nie stosuje siΩ do sprawcy przestΩpstwa zagro┐onego

kar╣ przekraczaj╣c╣ 3 lata pozbawienia wolno£ci.

szkodΩ lub pokrzywdzony i sprawca uzgodnili spos≤b naprawienia

szkody, warunkowe umorzenie mo┐e byµ zastosowane do sprawcy

przestΩpstwa zagro┐onego kar╣ nie przekraczaj╣c╣ 5 lat pozbawienia

wolno£ci.

Art. 67.

º 1. Warunkowe umorzenie nastΩpuje na okres pr≤by, kt≤ry wynosi od roku

do 2 lat i biegnie od uprawomocnienia siΩ orzeczenia.

º 2. Umarzaj╣c warunkowo postΩpowanie karne, s╣d mo┐e w okresie pr≤by

instytucji albo organizacji spo│ecznej, do kt≤rej dzia│alno£ci

nale┐y troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc

skazanym.

º 3. Umarzaj╣c warunkowo postΩpowanie karne, s╣d zobowi╣zuje sprawcΩ

do naprawienia szkody w ca│o£ci lub w czΩ£ci, a mo┐e na niego na│o┐yµ

obowi╣zki wymienione w art. 72 º 1 pkt 1-3 lub 5, a ponadto orzec

£wiadczenie pieniΩ┐ne wymienione w art. 39 pkt 7 oraz zakaz prowadzenia

pojazd≤w, wymieniony w art. 39 pkt 3, do lat 2.

º 4. Przepis art. 74 stosuje siΩ odpowiednio.

Art. 68.

º 1. S╣d podejmuje postΩpowanie karne, je┐eli sprawca w okresie pr≤by

pope│ni│ przestΩpstwo umy£lne, za kt≤re zosta│ prawomocnie skazany.

ra┐╣co narusza porz╣dek prawny, w szczeg≤lno£ci gdy pope│ni│ inne ni┐

okre£lone w º 1 przestΩpstwo, je┐eli uchyla siΩ od dozoru, wykonania

na│o┐onego obowi╣zku lub orzeczonego £rodka karnego albo nie wykonuje

zawartej z pokrzywdzonym ugody.

o warunkowym umorzeniu postΩpowania, lecz przed jego uprawomocnieniem

siΩ, ra┐╣co narusza porz╣dek prawny, a w szczeg≤lno£ci

gdy w tym czasie pope│ni│ przestΩpstwo.

ci╣gu 6 miesiΩcy od zako±czenia okresu pr≤by.

Art. 69.

º 1. S╣d mo┐e warunkowo zawiesiµ wykonanie orzeczonej kary pozbawienia

wolno£ci nie przekraczaj╣cej 2 lat, kary ograniczenia wolno£ci lub grzywny

orzeczonej jako kara samoistna, je┐eli jest to wystarczaj╣ce dla

osi╣gniΩcia wobec sprawcy cel≤w kary, a w szczeg≤lno£ci zapobie┐enia

powrotowi do przestΩpstwa.

º 2. Zawieszaj╣c wykonanie kary, s╣d bierze pod uwagΩ przede wszystkim

postawΩ sprawcy, jego w│a£ciwo£ci i warunki osobiste, dotychczasowy

spos≤b ┐ycia oraz zachowanie siΩ po pope│nieniu przestΩpstwa.

º 3. Zawieszenia wykonania kary nie stosuje siΩ do sprawcy okre£lonego w

art. 64 º 2, chyba ┐e zachodzi wyj╣tkowy wypadek, uzasadniony szczeg≤lnymi

w art. 60 º 3-5, nie stosuje siΩ do sprawcy okre£lonego w art. 64 º 2.

Art. 70.

º 1. Zawieszenie wykonania kary nastΩpuje na okres pr≤by, kt≤ry biegnie od

uprawomocnienia siΩ orzeczenia i wynosi:

1) od 2 do 5 lat - w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania

kary pozbawienia wolno£ci,

2) od roku do 3 lat - w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania

grzywny lub kary ograniczenia wolno£ci.

sprawcy m│odocianego lub okre£lonego w art. 64 º 2, okres pr≤by wynosi

od 3 do 5 lat.

Art. 71.

º 1. Zawieszaj╣c wykonanie kary pozbawienia wolno£ci, s╣d mo┐e orzec

grzywnΩ w wysoko£ci do 180 stawek dziennych, je┐eli jej wymierzenie

wolno£ci s╣d mo┐e orzec grzywnΩ w wysoko£ci do 90 stawek

dziennych.

º 2. W razie zarz╣dzenia wykonania kary pozbawienia wolno£ci lub ograniczenia

kara pozbawienia wolno£ci lub ograniczenia wolno£ci ulega

skr≤ceniu o okres odpowiadaj╣cy liczbie uiszczonych stawek dziennych

z zaokr╣gleniem do pe│nego dnia.

Art. 72.

º 1. Zawieszaj╣c wykonanie kary, s╣d mo┐e zobowi╣zaµ skazanego do:

1) informowania s╣du lub kuratora o przebiegu okresu pr≤by,

2) przeproszenia pokrzywdzonego,

3) wykonywania ci╣┐╣cego na nim obowi╣zku │o┐enia na utrzymanie

innej osoby,

4) wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania siΩ

do zawodu,

£rodk≤w odurzaj╣cych,

6) poddania siΩ leczeniu, w szczeg≤lno£ci odwykowemu lub rehabilitacyjnemu,

7) powstrzymania siΩ od przebywania w okre£lonych £rodowiskach

lub miejscach,

8) innego stosownego postΩpowania w okresie pr≤by, je┐eli mo┐e to

zapobiec pope│nieniu ponownie przestΩpstwa.

º 2. S╣d mo┐e zobowi╣zaµ skazanego do naprawienia szkody w ca│o£ci lub

w czΩ£ci, chyba ┐e orzek│ £rodek karny wymieniony w art. 39 pkt 5, albo

Art. 73.

º 1. Zawieszaj╣c wykonanie kary pozbawienia wolno£ci, s╣d mo┐e w okresie

pr≤by oddaµ skazanego pod doz≤r kuratora lub osoby godnej zaufania,

stowarzyszenia, instytucji albo organizacji spo│ecznej, do kt≤rej dzia│alno£ci

nale┐y troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc

skazanym.

º 2. Doz≤r jest obowi╣zkowy wobec m│odocianego sprawcy przestΩpstwa

umy£lnego, a tak┐e wobec sprawcy okre£lonego w art. 64 º 2.

Art. 74.

º 1. Czas i spos≤b wykonania na│o┐onych obowi╣zk≤w wymienionych w art.

72, s╣d okre£la po wys│uchaniu skazanego; na│o┐enie obowi╣zku wymienionego

w art. 72 º 1 pkt 6 wymaga nadto zgody skazanego.

º 2. Je┐eli wzglΩdy wychowawcze za tym przemawiaj╣, s╣d, wobec skazanego

na karΩ pozbawienia wolno£ci z warunkowym zawieszeniem jej wykonania,

mo┐e w okresie pr≤by ustanawiaµ, rozszerzaµ lub zmieniaµ

obowi╣zki wymienione w art. 72 º 1 pkt 3-8 albo od wykonania na│o┐onych

obowi╣zk≤w zwolniµ, z wyj╣tkiem obowi╣zku wymienionego w

zwolniµ.

Art. 75.

º 1. S╣d zarz╣dza wykonanie kary, je┐eli skazany w okresie pr≤by pope│ni│

podobne przestΩpstwo umy£lne, za kt≤re orzeczono prawomocnie karΩ

pozbawienia wolno£ci.

º 2. S╣d mo┐e zarz╣dziµ wykonanie kary, je┐eli skazany w okresie pr≤by ra┐╣co

narusza porz╣dek prawny, w szczeg≤lno£ci gdy pope│ni│ inne przestΩpstwo

ni┐ okre£lone w º 1 albo je┐eli uchyla siΩ od uiszczenia grzywny,

od dozoru, wykonania na│o┐onych obowi╣zk≤w lub orzeczonych

º 3. S╣d mo┐e zarz╣dziµ wykonanie kary, je┐eli skazany po wydaniu wyroku,

lecz przed jego uprawomocnieniem siΩ, ra┐╣co narusza porz╣dek prawny,

a w szczeg≤lno£ci gdy w tym czasie pope│ni│ przestΩpstwo.

º 4. Zarz╣dzenie wykonania kary nie mo┐e nast╣piµ p≤ƒniej ni┐ w ci╣gu 6

miesiΩcy od zako±czenia okresu pr≤by.

Art. 76.

º 1. Skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z up│ywem 6 miesiΩcy od zako±czenia

okresu pr≤by.

º 2. Je┐eli wobec skazanego orzeczono grzywnΩ lub £rodek karny, zatarcie

skazania nie mo┐e nast╣piµ przed ich wykonaniem, darowaniem albo

przedawnieniem ich wykonania; nie dotyczy to £rodka karnego wymienionego

w art. 39 pkt 5.

Art. 77.

º 1. Skazanego na karΩ pozbawienia wolno£ci s╣d mo┐e warunkowo zwolniµ

warunki osobiste, spos≤b ┐ycia przed pope│nieniem przestΩpstwa, okoliczno£ci

jego pope│nienia oraz zachowanie po pope│nieniu przestΩpstwa

i w czasie odbywania kary uzasadniaj╣ przekonanie, i┐ skazany po zwolnieniu

bΩdzie przestrzega│ porz╣dku prawnego, w szczeg≤lno£ci nie

pope│ni ponownie przestΩpstwa.

º 2. W szczeg≤lnie uzasadnionych wypadkach, s╣d wymierzaj╣c karΩ pozbawienia

wolno£ci mo┐e wyznaczyµ surowsze ograniczenia do skorzystania

Art. 78.

º 1. Skazanego mo┐na warunkowo zwolniµ po odbyciu przez niego co najmniej

po│owy kary, jednak nie wcze£niej ni┐ po 6 miesi╣cach.

º 2. Skazanego okre£lonego w art. 64 º 1 mo┐na warunkowo zwolniµ po

odbyciu trzech czwartych kary; warunkowe zwolnienie nie mo┐e nast╣piµ

wcze£niej ni┐ po roku.

º 3. Skazanego na karΩ 25 lat pozbawienia wolno£ci mo┐na warunkowo

zwolniµ po odbyciu 15 lat kary, natomiast skazanego na karΩ do┐ywotniego

pozbawienia wolno£ci po odbyciu 25 lat kary.

Art. 79.

º 1. Przepisy art. 78 º 1 i 2 stosuje siΩ odpowiednio do sumy dw≤ch lub

wiΩcej nie podlegaj╣cych │╣czeniu kar pozbawienia wolno£ci, kt≤re skazany

ma odbyµ kolejno; przepis art. 78 º 2 stosuje siΩ, je┐eli chocia┐by

jedno z przestΩpstw pope│niono w warunkach okre£lonych w art. 64.

º 2. Skazanego mo┐na, niezale┐nie od warunk≤w okre£lonych w art. 78 º 1

lub 2, zwolniµ warunkowo po odbyciu 15 lat pozbawienia wolno£ci.

Art. 80.

okres pr≤by, kt≤ry jednak nie mo┐e byµ kr≤tszy ni┐ 2 lata ani d│u┐szy

ni┐ 5 lat.

º 2. Je┐eli skazanym jest osoba okre£lona w art. 64 º 2, okres pr≤by nie

mo┐e byµ kr≤tszy ni┐ 3 lata.

º 3. W razie warunkowego zwolnienia z kary do┐ywotniego pozbawienia wolno£ci

okres pr≤by wynosi 10 lat.

Art. 81.

W razie odwo│ania warunkowego zwolnienia ponowne warunkowe zwolnienie

nie mo┐e nast╣piµ przed up│ywem roku od osadzenia skazanego w zak│adzie

karnym, a w wypadku kary do┐ywotniego pozbawienia wolno£ci przed up│ywem

5 lat.

Art. 82.

Je┐eli w okresie pr≤by i w ci╣gu dalszych 6 miesiΩcy nie odwo│ano warunkowego

zwolnienia, karΩ uwa┐a siΩ za odbyt╣ z chwil╣ warunkowego zwolnienia.

Art. 83.

orzeczonej kary, przy czym przestrzega│ porz╣dku prawnego i sumiennie wykonywa│

pracΩ wskazan╣ przez s╣d, jak r≤wnie┐ spe│ni│ na│o┐one na niego

obowi╣zki i orzeczone £rodki karne, s╣d mo┐e zwolniµ od reszty kary, uznaj╣c

j╣ za wykonan╣.

Art. 84.

º 1. S╣d mo┐e po up│ywie po│owy okresu, na kt≤ry orzeczono £rodki karne

wymienione w art. 39 pkt 1-3 uznaµ je za wykonane, je┐eli skazany

przestrzega│ porz╣dku prawnego, a £rodek karny by│ w stosunku do

niego wykonywany przynajmniej przez rok.

º 2. Przepisu º 1 nie stosuje siΩ, je┐eli £rodek karny wymieniony w art. 39

pkt 3 orzeczono na podstawie art. 42 º 2.

Rozdzia│ IX

Art. 85.

Je┐eli sprawca pope│ni│ dwa lub wiΩcej przestΩpstw zanim zapad│ pierwszy wyrok,

chocia┐by nieprawomocny, co do kt≤regokolwiek z tych przestΩpstw i

wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegaj╣ce │╣czeniu,

s╣d orzeka karΩ │╣czn╣, bior╣c za podstawΩ kary z osobna wymierzone za

zbiegaj╣ce siΩ przestΩpstwa.

Art. 86.

º 1. S╣d wymierza karΩ │╣czn╣ w granicach od najwy┐szej z kar wymierzonych

za poszczeg≤lne przestΩpstwa do ich sumy, nie przekraczaj╣c jednak

albo 15 lat pozbawienia wolno£ci; kara │╣czna grzywny okre£lonej w art.

71 º 1 nie mo┐e przekraczaµ 180 stawek dziennych - je┐eli jest ona

nie mo┐e przekraczaµ 90 stawek dziennych - je┐eli jest ona zwi╣zana z

zawieszeniem wykonania kary ograniczenia wolno£ci.

º 2. Wymierzaj╣c karΩ │╣czn╣ grzywny, s╣d okre£la na nowo wysoko£µ stawki

dziennej, kieruj╣c siΩ wskazaniami okre£lonymi w art. 33 º 3; wysoko£µ

stawki dziennej nie mo┐e jednak przekraczaµ najwy┐szej ustalonej

poprzednio.

º 3. Wymierzaj╣c karΩ │╣czn╣ ograniczenia wolno£ci, s╣d okre£la na nowo

wymiar czasu nieodp│atnej, kontrolowanej pracy na cele spo│eczne albo

wysoko£µ potr╣ce±, stosuj╣c art. 35; obowi╣zki wymienione w art. 36 º

2 stosuje siΩ, chocia┐by zosta│y orzeczone tylko za jedno ze zbiegaj╣cych

siΩ przestΩpstw.

Art. 87.

W razie skazania za zbiegaj╣ce siΩ przestΩpstwa na kary pozbawienia wolno£ci

i ograniczenia wolno£ci s╣d wymierza karΩ │╣czn╣ pozbawienia wolno£ci, przyjmuj╣c,

┐e miesi╣c ograniczenia wolno£ci r≤wna siΩ 15 dniom pozbawienia wolno£ci.

Art. 88.

Je┐eli najsurowsz╣ kar╣ orzeczon╣ za jedno ze zbiegaj╣cych siΩ przestΩpstw

jest kara 25 lat pozbawienia wolno£ci albo do┐ywotniego pozbawienia wolno£ci,

orzeka siΩ tΩ karΩ jako karΩ │╣czn╣; w wypadku zbiegu dw≤ch lub wiΩcej

kar 25 lat pozbawienia wolno£ci s╣d mo┐e orzec jako karΩ │╣czn╣ karΩ do┐ywotniego

pozbawienia wolno£ci.

Art. 89.

º 1. W razie skazania za zbiegaj╣ce siΩ przestΩpstwa na kary pozbawienia

wolno£ci, ograniczenia wolno£ci albo grzywny z warunkowym zawieszeniem

i bez warunkowego zawieszenia ich wykonania s╣d mo┐e warunkowo

zawiesiµ wykonanie kary │╣cznej, je┐eli zachodz╣ przes│anki okre£lone

w art. 69.

z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, s╣d mo┐e orzec grzywnΩ

okre£lon╣ w art. 71 º 1, chocia┐by jej nie orzeczono za pozostaj╣ce w

zbiegu przestΩpstwa.

º 3. W razie zbiegu orzecze± o okresach pr≤by s╣d orzeka ten okres oraz

zwi╣zane z nim obowi╣zki na nowo.

Art. 90.

º 1. îrodki karne i £rodki zabezpieczaj╣ce oraz doz≤r stosuje siΩ, chocia┐by

je orzeczono tylko co do jednego ze zbiegaj╣cych siΩ przestΩpstw.

publicznych lub zakaz≤w tego samego rodzaju, s╣d stosuje odpowiednio

przepisy o karze │╣cznej.

Art. 91.

º 1. Je┐eli sprawca pope│nia w podobny spos≤b, w kr≤tkich odstΩpach czasu,

dwa lub wiΩcej przestΩpstw zanim zapad│ pierwszy wyrok, chocia┐by

nieprawomocny, co do kt≤regokolwiek z tych przestΩpstw, s╣d orzeka

jedn╣ karΩ na podstawie przepisu, kt≤rego znamiona ka┐de z tych przestΩpstw

wyczerpuje, w wysoko£ci do g≤rnej granicy ustawowego zagro┐enia

zwiΩkszonego o po│owΩ.

º 2. Je┐eli sprawca w warunkach okre£lonych w art. 85, pope│nia dwa lub

wiΩcej ci╣g≤w przestΩpstw okre£lonych w º 1 lub ci╣g przestΩpstw oraz

inne przestΩpstwo, s╣d orzeka karΩ │╣czn╣, stosuj╣c odpowiednio przepisy

tego rozdzia│u.

nale┐╣ce do ci╣gu przestΩpstw okre£lonego w º 1, orzeczona w wyroku

│╣cznym kara nie mo┐e przekroczyµ g≤rnej granicy ustawowego

znamiona ka┐de z tych przestΩpstw wyczerpuje.

Art. 92.

Wydaniu wyroku │╣cznego nie stoi na przeszkodzie, ┐e poszczeg≤lne kary wymierzone

za nale┐╣ce do ci╣gu przestΩpstw lub zbiegaj╣ce siΩ przestΩpstwa zosta│y

ju┐ w ca│o£ci albo w czΩ£ci wykonane; przepis art. 71 º 2 stosuje siΩ odpowiednio.

Rozdzia│ X

îrodki zabezpieczaj╣ce"

Art. 93.

S╣d mo┐e orzec przewidziany w tym rozdziale £rodek zabezpieczaj╣cy zwi╣zany

z umieszczeniem w zak│adzie zamkniΩtym tylko wtedy, gdy jest to niezbΩdne,

aby zapobiec ponownemu pope│nieniu przez sprawcΩ czynu zabronionego

zwi╣zanego z jego chorob╣ psychiczn╣, upo£ledzeniem umys│owym lub uzale┐nieniem

od alkoholu lub innego £rodka odurzaj╣cego; przed orzeczeniem tego

£rodka s╣d wys│uchuje lekarzy psychiatr≤w oraz psychologa.

Art. 94.

º 1. Je┐eli sprawca, w stanie niepoczytalno£ci okre£lonej w art. 31 º 1, pope│ni│

czyn zabroniony o znacznej spo│ecznej szkodliwo£ci i zachodzi wysokie

prawdopodobie±stwo, ┐e pope│ni taki czyn ponownie, s╣d orzeka

umieszczenie sprawcy w odpowiednim zak│adzie psychiatrycznym.

º 2. Czasu pobytu w zak│adzie nie okre£la siΩ z g≤ry; s╣d orzeka zwolnienie

sprawcy, je┐eli jego dalsze pozostawanie w zak│adzie nie jest konieczne.

º 3. S╣d mo┐e zarz╣dziµ ponowne umieszczenie sprawcy okre£lonego w º 1

w odpowiednim zak│adzie psychiatrycznym, je┐eli przemawiaj╣ za tym

okoliczno£ci wymienione w º 1 lub w art. 93; zarz╣dzenie nie mo┐e byµ

wydane po up│ywie 5 lat od zwolnienia z zak│adu.

Art. 95.

jej wykonania za przestΩpstwo pope│nione w stanie ograniczonej

poczytalno£ci okre£lonej w art. 31 º 2, s╣d mo┐e orzec umieszczenie

sprawcy w zak│adzie karnym, w kt≤rym stosuje siΩ szczeg≤lne

£rodki lecznicze lub rehabilitacyjne.

º 2. Je┐eli wyniki leczenia lub rehabilitacji za tym przemawiaj╣, s╣d mo┐e

sprawcΩ okre£lonego w º 1, skazanego na karΩ nie przekraczaj╣c╣ 3 lat

art. 77-82, bez ogranicze± wynikaj╣cych z art. 78 º 1 lub 2; doz≤r jest

obowi╣zkowy.

Art. 96.

º 1. Skazuj╣c sprawcΩ na karΩ pozbawienia wolno£ci bez warunkowego zawieszenia

jej wykonania za przestΩpstwo pope│nione w zwi╣zku z uzale┐nieniem

umieszczenie sprawcy w zamkniΩtym zak│adzie leczenia odwykowego,

je┐eli zachodzi wysokie prawdopodobie±stwo ponownego pope│nienia

przestΩpstwa zwi╣zanego z tym uzale┐nieniem.

º 2. îrodka okre£lonego w º 1 nie orzeka siΩ, je┐eli sprawcΩ skazano na karΩ

pozbawienia wolno£ci przekraczaj╣c╣ 2 lata.

º 3. Czasu pobytu w zamkniΩtym zak│adzie leczenia odwykowego nie okre£la

siΩ z g≤ry; nie mo┐e on trwaµ kr≤cej ni┐ 3 miesi╣ce i d│u┐ej ni┐ 2 lata.

O zwolnieniu z zak│adu rozstrzyga s╣d na podstawie wynik≤w leczenia,

po zapoznaniu siΩ z opini╣ prowadz╣cego leczenie.

º 4. Na poczet kary s╣d zalicza okres pobytu skazanego w zak│adzie, o kt≤rym

mowa w º 1.

Art. 97.

s╣d mo┐e go skierowaµ, na okres pr≤by od 6 miesiΩcy do lat 2, na leczenie

ambulatoryjne lub rehabilitacjΩ w plac≤wce leczniczo-rehabilitacyjnej,

oddaj╣c go r≤wnocze£nie pod doz≤r kuratora lub osoby godnej

dzia│alno£ci nale┐y troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji

lub pomoc skazanym.

º 2. S╣d mo┐e zarz╣dziµ ponowne umieszczenie skazanego w zamkniΩtym

w okresie pr≤by uchyla siΩ od poddania siΩ leczeniu lub rehabilitacji albo

pope│nia przestΩpstwo lub ra┐╣co narusza porz╣dek prawny albo

regulamin plac≤wki leczniczo-rehabilitacyjnej.

º 3. Je┐eli w okresie pr≤by i w ci╣gu dalszych 6 miesiΩcy nie zarz╣dzono

ponownego umieszczenia skazanego w zamkniΩtym zak│adzie leczenia

odwykowego albo w zak│adzie karnym, karΩ uwa┐a siΩ za odbyt╣ z

up│ywem okresu pr≤by.

Art. 98.

Je┐eli wyniki leczenia, o kt≤rych mowa w art. 96 º 3 za tym przemawiaj╣, s╣d

okre£lonych w art. 77-82, bez ogranicze± wynikaj╣cych z art. 78 º 1 lub

2; doz≤r jest obowi╣zkowy.

Art. 99.

º 1. Je┐eli sprawca dopu£ci│ siΩ czynu zabronionego w stanie niepoczytalno£ci

okre£lonej w art. 31 º 1, s╣d mo┐e orzec tytu│em £rodka zabezpieczaj╣cego

zakazy wymienione w art. 39 pkt 2 lub 3, je┐eli jest to konieczne

ze wzglΩdu na ochronΩ porz╣dku prawnego oraz przepadek wymieniony

w art. 39 pkt 4.

º 2. Wymienione w º 1 zakazy orzeka siΩ bez okre£lenia terminu; s╣d uchyla

zakaz, je┐eli usta│y przyczyny jego orzeczenia.

Art. 100.

Je┐eli spo│eczna szkodliwo£µ czynu jest znikoma, a tak┐e w razie warunkowego

umorzenia postΩpowania albo stwierdzenia, ┐e zachodzi okoliczno£µ wy│╣czaj╣ca

w art. 39 pkt 4.

Rozdzia│ XI

Przedawnienie"

Art. 101.

º 1. Karalno£µ przestΩpstwa ustaje, je┐eli od czasu jego pope│nienia up│ynΩ│o

lat:

1) 30 - gdy czyn stanowi zbrodniΩ zab≤jstwa,

2) 20 - gdy czyn stanowi inn╣ zbrodniΩ,

3) 10 - gdy czyn stanowi wystΩpek zagro┐ony kar╣ pozbawienia wolno£ci

przekraczaj╣c╣ 3 lata,

4) 5 - gdy czyn jest zagro┐ony kar╣ pozbawienia wolno£ci nie przekraczaj╣c╣

3 lat,

5) 3 - gdy czyn jest zagro┐ony kar╣ ograniczenia wolno£ci lub grzywn╣.

º 2. Karalno£µ przestΩpstwa £ciganego z oskar┐enia prywatnego ustaje z

up│ywem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedzia│ siΩ o osobie

sprawcy przestΩpstwa, nie p≤ƒniej jednak ni┐ z up│ywem 3 lat od czasu

jego pope│nienia.

º 3. W wypadkach przewidzianych w º 1 lub 2, je┐eli dokonanie przestΩpstwa

zale┐y od nast╣pienia okre£lonego w ustawie skutku, bieg przedawnienia

rozpoczyna siΩ od czasu, gdy skutek nast╣pi│.

Art. 102.

Je┐eli w okresie przewidzianym w art. 101 wszczΩto postΩpowanie przeciwko

osobie, karalno£µ pope│nionego przez ni╣ przestΩpstwa ustaje z up│ywem 5 lat

od zako±czenia tego okresu.

Art. 103.

º 1. Nie mo┐na wykonaµ kary, je┐eli od uprawomocnienia siΩ wyroku skazuj╣cego

up│ynΩ│o lat:

1) 30 - w razie skazania na karΩ pozbawienia wolno£ci przekraczaj╣c╣

5 lat albo karΩ surowsz╣,

2) 15 - w razie skazania na karΩ pozbawienia wolno£ci nie przekraczaj╣c╣

5 lat,

3) 10 - w razie skazania na inn╣ karΩ.

w art. 39 pkt 1-4 oraz 6 i 7; przepis º 1 pkt 2 stosuje siΩ odpowiednio

do £rodka karnego wymienionego w art. 39 pkt 5.

Art. 104.

wszczΩcie lub dalsze prowadzenie postΩpowania karnego; nie dotyczy to

jednak braku wniosku albo oskar┐enia prywatnego.

º 2. Przedawnienie w stosunku do przestΩpstw okre£lonych w art. 144, art.

145 º 2 lub 3, art. 338 º 1 lub 2 oraz w art. 339 biegnie od chwili uczynienia

zado£µ obowi╣zkowi albo od chwili, w kt≤rej na sprawcy obowi╣zek

przesta│ ci╣┐yµ.

Art. 105.

º 1. Przepis≤w art. 101-103 nie stosuje siΩ do zbrodni przeciwko pokojowi,

ludzko£ci i przestΩpstw wojennych.

zab≤jstwa, ciΩ┐kiego uszkodzenia cia│a, ciΩ┐kiego uszczerbku na

zdrowiu lub pozbawienia wolno£ci │╣czonego ze szczeg≤lnym udrΩczeniem,

pope│nionego przez funkcjonariusza publicznego w zwi╣zku z pe│nieniem

obowi╣zk≤w s│u┐bowych.

Rozdzia│ XII

Zatarcie skazania"

Art. 106.

Z chwil╣ zatarcia skazania uwa┐a siΩ je za nieby│e; wpis o skazaniu usuwa siΩ

z rejestru skazanych.

Art. 107.

º 1. W razie skazania na karΩ pozbawienia wolno£ci wymienion╣ w art. 32

pkt 3 lub karΩ 25 lat pozbawienia wolno£ci, zatarcie skazania nastΩpuje

z mocy prawa z up│ywem 10 lat od wykonania lub darowania kary albo

od przedawnienia jej wykonania.

º 2. S╣d mo┐e na wniosek skazanego zarz╣dziµ zatarcie skazania ju┐ po

up│ywie 5 lat, je┐eli skazany w tym okresie przestrzega│ porz╣dku prawnego,

a wymierzona kara pozbawienia wolno£ci nie przekracza│a 3 lat.

º 3. W razie skazania na karΩ do┐ywotniego pozbawienia wolno£ci, zatarcie

skazania nastΩpuje z mocy prawa z up│ywem 10 lat od uznania jej za

wykonan╣, od darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.

º 4. W razie skazania na grzywnΩ albo karΩ ograniczenia wolno£ci, zatarcie

skazania nastΩpuje z mocy prawa z up│ywem 5 lat od wykonania lub

darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania; na wniosek skazanego

s╣d mo┐e zarz╣dziµ zatarcie skazania ju┐ po up│ywie 3 lat.

º 5. W razie odst╣pienia od wymierzenia kary, zatarcie skazania nastΩpuje z

º 6. Je┐eli orzeczono £rodek karny, zatarcie skazania nie mo┐e nast╣piµ

przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania,

z zastrze┐eniem art. 76 º 2.

Art. 108.

Je┐eli sprawcΩ skazano za dwa lub wiΩcej nie pozostaj╣cych w zbiegu przestΩpstw,

jak r≤wnie┐ je┐eli skazany po rozpoczΩciu, lecz przed up│ywem, okresu

wymaganego do zatarcia skazania ponownie pope│ni│ przestΩpstwo, dopuszczalne

jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skaza±.

Rozdzia│ XIII

Odpowiedzialno£µ za przestΩpstwa pope│nione za granic╣

Art. 109.

UstawΩ karn╣ polsk╣ stosuje siΩ do obywatela polskiego, kt≤ry pope│ni│ przestΩpstwo

za granic╣.

Art. 110.

º 1. UstawΩ karn╣ polsk╣ stosuje siΩ do cudzoziemca, kt≤ry pope│ni│ za granic╣

przestΩpstwo skierowane przeciwko interesom Rzeczypospolitej

Polskiej, obywatela polskiego, polskiej osoby prawnej lub polskiej jednostki

organizacyjnej nie maj╣cej osobowo£ci prawnej.

º 2. UstawΩ karn╣ polsk╣ stosuje siΩ w razie pope│nienia przez cudzoziemca

za granic╣ przestΩpstwa innego ni┐ wymienione w º 1, je┐eli przestΩpstwo

jest w ustawie karnej polskiej zagro┐one kar╣ przekraczaj╣c╣ 2 lata

pozbawienia wolno£ci, a sprawca przebywa na terytorium Rzeczypospolitej

Art. 111.

º 1. Warunkiem odpowiedzialno£ci za czyn pope│niony za granic╣ jest uznanie

takiego czynu za przestΩpstwo r≤wnie┐ przez ustawΩ obowi╣zuj╣c╣

w miejscu jego pope│nienia.

º 2. Je┐eli zachodz╣ r≤┐nice miΩdzy ustaw╣ polsk╣, a ustaw╣ obowi╣zuj╣c╣

w miejscu pope│nienia czynu, stosuj╣c ustawΩ polsk╣, s╣d mo┐e uwzglΩdniµ

te r≤┐nice na korzy£µ sprawcy.

º 3. Warunek przewidziany w º 1 nie ma zastosowania do polskiego funkcjonariusza

publicznego, kt≤ry pe│ni╣c s│u┐bΩ za granic╣ pope│ni│ tam

przestΩpstwo w zwi╣zku z wykonywaniem swoich funkcji, ani do osoby,

kt≤ra pope│ni│a przestΩpstwo w miejscu nie podlegaj╣cym ┐adnej w│adzy

pa±stwowej.

Art. 112.

Niezale┐nie od przepis≤w obowi╣zuj╣cych w miejscu pope│nienia przestΩpstwa,

ustawΩ karn╣ polsk╣ stosuje siΩ do obywatela polskiego oraz cudzoziemca w

razie pope│nienia:

1) przestΩpstwa przeciwko bezpiecze±stwu wewnΩtrznemu lub zewnΩtrznemu

Rzeczypospolitej Polskiej,

2) przestΩpstwa przeciwko polskim urzΩdom lub funkcjonariuszom

publicznym,

3) przestΩpstwa przeciwko istotnym polskim interesom gospodarczym,

4) przestΩpstwa fa│szywych zezna± z│o┐onych wobec urzΩdu polskiego.

Art. 113.

Niezale┐nie od przepis≤w obowi╣zuj╣cych w miejscu pope│nienia przestΩpstwa,

kt≤rego nie postanowiono wydaµ, w razie pope│nienia przez niego za granic╣

przestΩpstwa, do kt≤rego £cigania Rzeczpospolita Polska jest zobowi╣zana na

mocy um≤w miΩdzynarodowych.

Art. 114.

º 1. Orzeczenie zapad│e za granic╣ nie stanowi przeszkody do postΩpowania

karnego o to samo przestΩpstwo przed s╣dem polskim.

º 2. S╣d zalicza na poczet orzeczonej kary okres rzeczywistego pozbawienia

wolno£ci za granic╣ oraz wykonywan╣ tam karΩ, uwzglΩdniaj╣c r≤┐nice

zachodz╣ce miΩdzy tymi karami.

º 3. Przepisu º 1 nie stosuje siΩ, je┐eli wyrok skazuj╣cy zapad│y za granic╣

zosta│ przejΩty do wykonania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

jak r≤wnie┐ wtedy, gdy orzeczenie zapad│e za granic╣ dotyczy przestΩpstwa,

w zwi╣zku z kt≤rym nast╣pi│o przekazanie £cigania lub wydanie

sprawcy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

º 4. Je┐eli nast╣pi│o przejΩcie obywatela polskiego, skazanego prawomocnie

przez s╣d obcego pa±stwa, do wykonania wyroku na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej, s╣d okre£la wed│ug polskiego prawa kwalifikacjΩ

prawn╣ czynu oraz podlegaj╣c╣ wykonaniu karΩ lub inny £rodek przewidziany

w tej ustawie; podstawΩ okre£lenia kary lub £rodka podlegaj╣cego

gro┐╣ca za taki czyn w polskim prawie, okres rzeczywistego pozbawienia

wolno£ci za granic╣ oraz wykonana tam kara lub inny £rodek, z

uwzglΩdnieniem r≤┐nic na korzy£µ skazanego.

Rozdzia│ XIV

Art. 115.

º 1. Czynem zabronionym jest zachowanie o znamionach okre£lonych w

ustawie karnej.

º 2. Przy ocenie stopnia spo│ecznej szkodliwo£ci czynu s╣d bierze pod uwagΩ

rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrz╣dzonej lub

przez sprawcΩ obowi╣zk≤w, jak r≤wnie┐ postaµ zamiaru, motywacjΩ

sprawcy, rodzaj naruszonych regu│ ostro┐no£ci i stopie± ich naruszenia.

º 3. PrzestΩpstwami podobnymi s╣ przestΩpstwa nale┐╣ce do tego samego

rodzaju; przestΩpstwa z zastosowaniem przemocy lub groƒby jej u┐ycia

albo przestΩpstwa pope│nione w celu osi╣gniΩcia korzy£ci maj╣tkowej

uwa┐a siΩ za przestΩpstwa podobne.

º 4. Korzy£ci╣ maj╣tkow╣ jest korzy£µ dla:

1) siebie,

2) innej osoby fizycznej lub prawnej,

3) jednostki organizacyjnej nie maj╣cej osobowo£ci prawnej,

4) grupy os≤b prowadz╣cej zorganizowan╣ dzia│alno£µ przestΩpcz╣.

º 5. Mieniem znacznej warto£ci jest mienie, kt≤rego warto£µ w chwili pope│nienia

miesiΩcznego wynagrodzenia.

º 6. Mieniem wielkiej warto£ci jest mienie, kt≤rego warto£µ w chwili pope│nienia

czynu zabronionego przekracza tysi╣ckrotn╣ wysoko£µ najni┐szego

º 7. Przepisy º 5 i 6 stosuje siΩ do okre£lenia "znaczna szkoda" oraz "szkoda

w wielkich rozmiarach".

º 8. Najni┐szym wynagrodzeniem jest najni┐sze wynagrodzenie pracownik≤w

okre£lone na podstawie Kodeksu pracy.

º 9. Rzecz╣ ruchom╣ lub przedmiotem jest tak┐e polski albo obcy pieni╣dz

lub inny £rodek p│atniczy oraz dokument uprawniaj╣cy do otrzymania

sumy pieniΩ┐nej albo zawieraj╣cy obowi╣zek wyp│aty kapita│u, odsetek,

udzia│u w zyskach albo stwierdzenie uczestnictwa w sp≤│ce.

º 10. M│odocianym jest sprawca, kt≤ry w chwili pope│nienia czynu zabronionego

nie uko±czy│ 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji 24

lat.

º 11. Osob╣ najbli┐sz╣ jest ma│┐onek, wstΩpny, zstΩpny, rodze±stwo, powinowaty

oraz jej ma│┐onek, a tak┐e osoba pozostaj╣ca we wsp≤lnym

po┐yciu.

º 12. Groƒb╣ bezprawn╣ jest zar≤wno groƒba, o kt≤rej mowa w art. 190, jak i

groƒba spowodowania postΩpowania karnego lub rozg│oszenia wiadomo£ci

uw│aczaj╣cej czci zagro┐onego lub jego osoby najbli┐szej; nie stanowi

groƒby zapowiedƒ spowodowania postΩpowania karnego, je┐eli ma

ona jedynie na celu ochronΩ prawa naruszonego przestΩpstwem.

º 13. Funkcjonariuszem publicznym jest:

1) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,

3) sΩdzia, │awnik, prokurator, notariusz, komornik, zawodowy kurator

s╣dowy, osoba orzekaj╣ca w sprawach o wykroczenia lub w

organach dyscyplinarnych dzia│aj╣cych na podstawie ustawy,

pa±stwowego lub samorz╣du terytorialnego, chyba ┐e pe│ni wy│╣cznie

czynno£ci us│ugowe, a tak┐e inna osoba w zakresie, w kt≤rym

uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,

kontroli samorz╣du terytorialnego, chyba ┐e pe│ni wy│╣cznie

czynno£ci us│ugowe,

6) osoba zajmuj╣ca kierownicze stanowisko w innej instytucji pa±stwowej,

7) funkcjonariusz organu powo│anego do ochrony bezpiecze±stwa

8) osoba pe│ni╣ca czynn╣ s│u┐bΩ wojskow╣.

º 14. Dokumentem jest ka┐dy przedmiot lub zapis na komputerowym no£niku

informacji, z kt≤rym jest zwi╣zane okre£lone prawo, albo kt≤ry ze

lub okoliczno£ci maj╣cej znaczenie prawne.

º 15. W rozumieniu tego kodeksu za statek wodny uwa┐a siΩ tak┐e sta│╣ platformΩ

umieszczon╣ na szelfie kontynentalnym.

º 16. Stan nietrzeƒwo£ci w rozumieniu tego kodeksu zachodzi gdy:

do stΩ┐enia przekraczaj╣cego tΩ warto£µ lub

2) zawarto£µ alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza

0,25 mg albo prowadzi do stΩ┐enia przekraczaj╣cego tΩ warto£µ.

º 17. »o│nierzem jest osoba pe│ni╣ca czynn╣ s│u┐bΩ wojskow╣.

º 18. Rozkazem jest polecenie okre£lonego dzia│ania lub zaniechania wydane

s│u┐bowo ┐o│nierzowi przez prze│o┐onego lub uprawnionego ┐o│nierza

starszego stopniem.

Rozdzia│ XV

Stosunek do ustaw szczeg≤lnych

Art. 116.

Przepisy czΩ£ci og≤lnej tego kodeksu stosuje siΩ do innych ustaw przewiduj╣cych

odpowiedzialno£µ karn╣, chyba ┐e ustawy te wyraƒnie wy│╣czaj╣ ich zastosowanie.

Rozdzia│ XVI

PrzestΩpstwa przeciwko pokojowi, ludzko£ci oraz przestΩpstwa wojenne

Art. 117.

º 1. Kto wszczyna lub prowadzi wojnΩ napastnicz╣,

karze 25 lat pozbawienia wolno£ci albo karze do┐ywotniego pozbawienia

wolno£ci.

º 2. Kto czyni przygotowania do pope│nienia przestΩpstwa okre£lonego w

º 1,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 3.

º 3. Kto publicznie nawo│uje do wszczΩcia wojny napastniczej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 118.

º 1. Kto, w celu wyniszczenia w ca│o£ci albo w czΩ£ci grupy narodowej, etnicznej,

rasowej, politycznej, wyznaniowej lub grupy o okre£lonym £wiatopogl╣dzie,

dopuszcza siΩ zab≤jstwa albo powoduje ciΩ┐ki uszczerbek

na zdrowiu osoby nale┐╣cej do takiej grupy,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 12,

karze 25 lat pozbawienia wolno£ci albo karze do┐ywotniego pozbawienia

wolno£ci.

grupy warunki ┐ycia gro┐╣ce jej biologicznym wyniszczeniem, stosuje

£rodki maj╣ce s│u┐yµ do wstrzymania urodze± w obrΩbie grupy lub

przymusowo odbiera dzieci osobom do niej nale┐╣cym,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 5

albo karze 25 lat pozbawienia wolno£ci.

º 3. Kto czyni przygotowania do przestΩpstwa okre£lonego w º 1 lub 2,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 3.

Art. 119.

osoby z powodu jej przynale┐no£ci narodowej, etnicznej, rasowej,

politycznej, wyznaniowej lub z powodu jej bezwyznaniowo£ci,

º 2. Tej samej karze podlega, kto publicznie nawo│uje do pope│nienia przestΩpstwa

okre£lonego w º 1.

Art. 120.

Kto stosuje £rodek masowej zag│ady zakazany przez prawo miΩdzynarodowe,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 10,

wolno£ci.

Art. 121.

º 1. Kto, wbrew zakazom prawa miΩdzynarodowego lub przepisom ustawy,

wytwarza, gromadzi, nabywa, zbywa, przechowuje, przewozi lub przesy│a

£rodki masowej zag│ady lub £rodki walki b╣dƒ prowadzi badania maj╣ce

na celu wytwarzanie lub stosowanie takich £rodk≤w,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza do pope│nienia czynu okre£lonego

w º 1.

Art. 122.

strefΩ sanitarn╣ lub zneutralizowan╣ albo stosuje inny spos≤b walki

zakazany przez prawo miΩdzynarodowe,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 5

albo karze 25 lat pozbawienia wolno£ci.

º 2. Tej samej karze podlega, kto w czasie dzia│a± zbrojnych stosuje £rodek

walki zakazany przez prawo miΩdzynarodowe.

Art. 123.

º 1. Kto, naruszaj╣c prawo miΩdzynarodowe, dopuszcza siΩ zab≤jstwa wobec:

podda│y siΩ,

2) rannych, chorych, rozbitk≤w, personelu medycznego lub os≤b duchownych,

3) je±c≤w wojennych,

4) ludno£ci cywilnej obszaru okupowanego, zajΩtego lub na kt≤rym

tocz╣ siΩ dzia│ania zbrojne albo innych os≤b korzystaj╣cych w czasie

dzia│a± zbrojnych z ochrony miΩdzynarodowej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od

lat 12, karze 25 lat pozbawienia wolno£ci albo karze do┐ywotniego

pozbawienia wolno£ci.

º 2. Kto, naruszaj╣c prawo miΩdzynarodowe, powoduje u os≤b wymienionych

w º 1 ciΩ┐ki uszczerbek na zdrowiu, poddaje te osoby torturom,

okrutnemu lub nieludzkiemu traktowaniu, dokonuje na nich, nawet za

ich zgod╣, eksperyment≤w poznawczych, u┐ywa ich do ochraniania swoj╣

obecno£ci╣ okre£lonego terenu lub obiektu przed dzia│aniami zbrojnymi

albo w│asnych oddzia│≤w lub zatrzymuje jako zak│adnik≤w,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 5

albo karze 25 lat pozbawienia wolno£ci.

Art. 124.

º 1 do s│u┐by w nieprzyjacielskich si│ach zbrojnych, przesiedla je, stosuje kary

cielesne, pozbawia wolno£ci lub prawa do niezawis│ego i bezstronnego s╣du

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 3.

Art. 125.

º 1. Kto, na obszarze okupowanym, zajΩtym lub na kt≤rym tocz╣ siΩ dzia│ania

zbrojne, naruszaj╣c prawo miΩdzynarodowe, niszczy, uszkadza lub

zabiera dobro kultury,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 2. Je┐eli czyn dotyczy dobra maj╣cego szczeg≤lne znaczenie dla kultury,

sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 3.

Art. 126.

º 1. Kto w czasie dzia│a± zbrojnych u┐ywa niezgodnie z prawem miΩdzynarodowym

znaku Czerwonego Krzy┐a lub Czerwonego P≤│ksiΩ┐yca,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Tej samej karze podlega, kto w czasie dzia│a± zbrojnych u┐ywa niezgodnie

lub innego znaku chronionego przez prawo miΩdzynarodowe albo pos│uguje

siΩ flag╣ pa±stwow╣ lub odznak╣ wojskow╣ nieprzyjaciela, pa±stwa

neutralnego albo organizacji lub komisji miΩdzynarodowej.

Rozdzia│ XVII

PrzestΩpstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej

Art. 127.

º 1. Kto, maj╣c na celu pozbawienie niepodleg│o£ci, oderwanie czΩ£ci obszaru

lub zmianΩ przemoc╣ konstytucyjnego ustroju Rzeczypospolitej Polskiej,

bezpo£rednio do urzeczywistnienia tego celu,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 10,

karze 25 lat pozbawienia wolno£ci albo karze do┐ywotniego pozbawienia

wolno£ci.

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 3.

Art. 128.

º 1. Kto, w celu usuniΩcia przemoc╣ konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej

tego celu,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 3.

º 2. Kto czyni przygotowania do pope│nienia przestΩpstwa okre£lonego w º 1,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 3. Kto przemoc╣ lub groƒb╣ bezprawn╣ wywiera wp│yw na czynno£ci

urzΩdowe konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

Art. 129.

Kto, bΩd╣c upowa┐niony do wystΩpowania w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

szkodΩ Rzeczypospolitej Polskiej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

Art. 130.

º 1. Kto bierze udzia│ w dzia│alno£ci obcego wywiadu przeciwko Rzeczypospolitej

Polskiej,

º 2. Kto, bior╣c udzia│ w obcym wywiadzie albo dzia│aj╣c na jego rzecz,

udziela temu wywiadowi wiadomo£ci, kt≤rych przekazanie mo┐e wyrz╣dziµ

szkodΩ Rzeczypospolitej Polskiej,

º 3. Kto, w celu udzielenia obcemu wywiadowi wiadomo£ci okre£lonych w º

2, gromadzi je lub przechowuje, w│╣cza siΩ do sieci komputerowej w celu

ich uzyskania albo zg│asza gotowo£µ dzia│ania na rzecz obcego wywiadu

przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 4. Kto dzia│alno£µ obcego wywiadu organizuje lub ni╣ kieruje,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 5

Art. 131.

º 1. Nie podlega karze za usi│owanie przestΩpstwa okre£lonego w art. 127 º

1, art. 128 º 1 lub w art. 130 º 1 lub 2, kto dobrowolnie poniecha│ dalszej

dzia│alno£ci i ujawni│ wobec organu powo│anego do £cigania przestΩpstw

17 º 2 stosuje siΩ odpowiednio.

º 2. Nie podlega karze za przestΩpstwo okre£lone w art. 128 º 2, art. 129

lub w art. 130 º 3, kto dobrowolnie poniecha│ dalszej dzia│alno£ci i podj╣│

istotne starania zmierzaj╣ce do zapobie┐enia pope│nieniu zamierzonego

czynu zabronionego oraz ujawni│ wobec organu powo│anego do

£cigania przestΩpstw wszystkie istotne okoliczno£ci pope│nionego czynu.

Art. 132.

Kto, oddaj╣c us│ugi wywiadowcze Rzeczypospolitej Polskiej, wprowadza w b│╣d

polski organ pa±stwowy przez dostarczanie podrobionych lub przerobionych

dokument≤w lub innych przedmiot≤w albo przez ukrywanie prawdziwych lub

udzielanie fa│szywych wiadomo£ci maj╣cych istotne znaczenie dla Rzeczypospolitej

Polskiej,

Art. 133.

Kto publicznie zniewa┐a Nar≤d lub Rzeczpospolit╣ Polsk╣,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 134.

Kto dopuszcza siΩ zamachu na ┐ycie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

karze 25 lat pozbawienia wolno£ci albo karze do┐ywotniego pozbawienia

wolno£ci.

Art. 135.

º 1. Kto dopuszcza siΩ czynnej napa£ci na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

º 2. Kto publicznie zniewa┐a Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 136.

º 1. Kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza siΩ czynnej napa£ci

dyplomatycznego takiego pa±stwa albo osobΩ korzystaj╣c╣ z

podobnej ochrony na mocy ustaw, um≤w lub powszechnie uznanych

zwyczaj≤w miΩdzynarodowych,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

na osobΩ nale┐╣c╣ do personelu dyplomatycznego przedstawicielstwa

obcego pa±stwa albo urzΩdnika konsularnego obcego pa±stwa, w

zwi╣zku z pe│nieniem przez nich obowi╣zk≤w s│u┐bowych,

º 3. Karze okre£lonej w º 2 podlega, kto na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej publicznie zniewa┐a osobΩ okre£lon╣ w º 1.

º 4. Kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej publicznie zniewa┐a osobΩ

okre£lon╣ w º 2,

wolno£ci do roku.

Art. 137.

º 1. Kto publicznie zniewa┐a, niszczy, uszkadza lub usuwa god│o, sztandar,

chor╣giew, banderΩ, flagΩ lub inny znak pa±stwowy,

wolno£ci do roku.

º 2. Tej samej karze podlega, kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

zniewa┐a, niszczy, uszkadza lub usuwa god│o, sztandar, chor╣giew, banderΩ,

flagΩ lub inny znak pa±stwa obcego, wystawione publicznie przez

przedstawicielstwo tego pa±stwa lub na zarz╣dzenie polskiego organu

w│adzy.

Art. 138.

º 1. Przepisy art. 136 oraz 137 º 2 stosuje siΩ, je┐eli pa±stwo obce zapewnia

wzajemno£µ.

º 2. Przepisy art. 127, 128, 130 oraz 131 stosuje siΩ odpowiednio, je┐eli czyn

zapewnia wzajemno£µ.

Art. 139.

W sprawie o przestΩpstwo okre£lone w art. 127, 128 oraz 130, s╣d mo┐e orzec

przepadek, o kt≤rym mowa w art. 39 pkt 4 r≤wnie┐ wtedy, gdy przedmioty nie

Rozdzia│ XVIII

PrzestΩpstwa przeciwko obronno£ci"

Art. 140.

º 1. Kto, w celu os│abienia mocy obronnej Rzeczypospolitej Polskiej, dopuszcza

Polskiej, niszczy lub uszkadza obiekt albo urz╣dzenie o znaczeniu

obronnym,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 2. Je┐eli nastΩpstwem czynu jest £mierµ cz│owieka lub ciΩ┐ki uszczerbek

na zdrowiu wielu os≤b, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od lat 2 do 12.

º 3. Kto czyni przygotowania do przestΩpstwa okre£lonego w º 1,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 4. W sprawie o przestΩpstwo okre£lone w º 1-3, s╣d mo┐e orzec przepadek,

stanowi╣ w│asno£ci sprawcy.

Art. 141.

º 1. Kto, bΩd╣c obywatelem polskim, przyjmuje bez zgody w│a£ciwego organu

obowi╣zki wojskowe w obcym wojsku lub w obcej organizacji wojskowej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Kto przyjmuje obowi╣zki w zakazanej przez prawo miΩdzynarodowe

wojskowej s│u┐bie najemnej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 3. Nie pope│nia przestΩpstwa okre£lonego w º 1, obywatel polski bΩd╣cy

r≤wnocze£nie obywatelem innego pa±stwa, je┐eli zamieszkuje na jego

terytorium i pe│ni tam s│u┐bΩ wojskow╣.

Art. 142.

º 1. Kto, wbrew przepisom ustawy, prowadzi zaci╣g obywateli polskich lub

przebywaj╣cych w Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemc≤w do s│u┐by

wojskowej w obcym wojsku lub w obcej organizacji wojskowej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Kto prowadzi zaci╣g obywateli polskich lub przebywaj╣cych w Rzeczypospolitej

miΩdzynarodowe wojskowej s│u┐bie najemnej albo tak╣ s│u┐bΩ najemn╣

op│aca, organizuje, szkoli lub wykorzystuje,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

Art. 143.

odroczenia tej s│u┐by, powoduje u siebie lub dopuszcza, by kto inny

spowodowa│ u niego skutek okre£lony w art. 156 º 1 lub art. 157 º 1

albo w tym celu u┐ywa podstΩpu dla wprowadzenia w b│╣d w│a£ciwego

organu,

º 2. Tej samej karze podlega, kto, w celu u│atwienia innej osobie zwolnienia

od obowi╣zku s│u┐by wojskowej albo odroczenia tej s│u┐by, za jej zgod╣

powoduje u niej skutek okre£lony w art. 156 º 1 lub art. 157 º 1 albo w

tym celu u┐ywa podstΩpu dla wprowadzenia w b│╣d w│a£ciwego organu.

º 3. Kto dopuszcza siΩ czynu zabronionego okre£lonego w º 1 lub 2, je┐eli

obowi╣zek dotyczy s│u┐by zastΩpuj╣cej s│u┐bΩ wojskow╣,

wolno£ci do lat 2.

Art. 144.

º 1. Kto, bΩd╣c powo│anym do pe│nienia czynnej s│u┐by wojskowej, nie zg│asza

siΩ do odbywania tej s│u┐by w okre£lonym terminie i miejscu,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca

wolno£ci do roku.

º 3. Kto nie zg│asza siΩ do odbywania s│u┐by zastΩpuj╣cej s│u┐bΩ wojskow╣

w warunkach okre£lonych w º 1,

podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolno£ci.

Art. 145.

1) odmawia pe│nienia tej s│u┐by, z│o£liwie lub uporczywie odmawia

wykonania obowi╣zku wynikaj╣cego z tej s│u┐by albo polecenia w

sprawach s│u┐bowych,

wykonania obowi╣zku wynikaj╣cego z tej s│u┐by:

a) powoduje u siebie lub dopuszcza, by kto inny spowodowa│ u

niego skutek okre£lony w art. 156 º 1 lub art. 157 º 1,

b) u┐ywa podstΩpu dla wprowadzenia w b│╣d prze│o┐onego,

wolno£ci do lat 2.

º 2. Tej samej karze podlega, kto, pe│ni╣c s│u┐bΩ okre£lon╣ w º 1, samowolnie

opuszcza wyznaczone miejsce wykonywania obowi╣zk≤w s│u┐bowych

lub samowolnie poza nim pozostaje.

º 3. Je┐eli sprawca czynu zabronionego okre£lonego w º 2, opuszcza, w celu

trwa│ego uchylenia siΩ od tej s│u┐by, wyznaczone miejsce wykonywania

obowi╣zk≤w s│u┐bowych albo w takim celu poza nimi pozostaje,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 146.

Je┐eli sprawca przestΩpstwa okre£lonego w art. 145 º 2 i 3 dobrowolnie powr≤ci│,

a jego nieobecno£µ trwa│a nie d│u┐ej ni┐ 14 dni, s╣d mo┐e zastosowaµ

nadzwyczajne z│agodzenie kary, a nawet odst╣piµ od jej wymierzenia.

Art. 147.

W stosunku do sprawcy przestΩpstwa okre£lonego w art. 143 º 1 lub w art.

144 lub 145, kt≤ry w chwili czynu by│ niezdolny do pe│nienia s│u┐by wojskowej,

s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie kary, a nawet odst╣piµ od jej

wymierzenia.

Rozdzia│ XIX

PrzestΩpstwa przeciwko ┐yciu i zdrowiu"

Art. 148.

º 1. Kto zabija cz│owieka,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 8,

karze 25 lat pozbawienia wolno£ci albo karze do┐ywotniego pozbawienia

wolno£ci.

1) ze szczeg≤lnym okrucie±stwem,

2) w zwi╣zku z wziΩciem zak│adnika, zgwa│ceniem albo rozbojem,

3) w wyniku motywacji zas│uguj╣cej na szczeg≤lne potΩpienie,

4) z u┐yciem broni palnej lub materia│≤w wybuchowych,

25 lat pozbawienia wolno£ci albo karze do┐ywotniego pozbawienia

wolno£ci.

º 3. Karze okre£lonej w º 2 podlega, kto jednym czynem zabija wiΩcej ni┐

jedn╣ osobΩ lub by│ wcze£niej prawomocnie skazany za zab≤jstwo.

okoliczno£ciami,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

Art. 149.

Matka, kt≤ra zabija noworodka pod wp│ywem silnego prze┐ycia zwi╣zanego z

trudn╣ sytuacj╣ osobist╣,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 150.

º 1. Kto zabija cz│owieka na jego ┐╣danie i pod wp│ywem wsp≤│czucia dla

niego,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. W wyj╣tkowych wypadkach, s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie

kary, a nawet odst╣piµ od jej wymierzenia.

Art. 151.

Kto namow╣ lub przez udzielenie pomocy doprowadza cz│owieka do targniΩcia

siΩ na w│asne ┐ycie,

Art. 152.

º 1. Kto za zgod╣ kobiety przerywa jej ci╣┐Ω z naruszeniem przepis≤w ustawy,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Tej samej karze podlega, kto udziela kobiecie ciΩ┐arnej pomocy w

º 3. Kto dopuszcza siΩ czynu okre£lonego w º 1 lub 2, gdy p│≤d osi╣gn╣│

zdolno£µ do samodzielnego ┐ycia poza organizmem kobiety ciΩ┐arnej,

Art. 153.

º 1. Kto stosuj╣c przemoc wobec kobiety ciΩ┐arnej lub w inny spos≤b bez

jej zgody przerywa ci╣┐Ω albo przemoc╣, groƒb╣ bezprawn╣ lub podstΩpem

doprowadza kobietΩ ciΩ┐arn╣ do przerwania ci╣┐y,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 2. Kto dopuszcza siΩ czynu okre£lonego w º 1, gdy p│≤d osi╣gn╣│ zdolno£µ

do samodzielnego ┐ycia poza organizmem kobiety ciΩ┐arnej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

Art. 154.

º 1. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w art. 152 º 1 lub 2, jest £mierµ

kobiety ciΩ┐arnej, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 2. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w art. 152 º 3 lub w art. 153, jest

£mierµ kobiety ciΩ┐arnej, sprawca

Art. 155.

Kto nieumy£lnie powoduje £mierµ cz│owieka,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 156.

º 1. Kto powoduje ciΩ┐ki uszczerbek na zdrowiu w postaci:

1) pozbawienia cz│owieka wzroku, s│uchu, mowy, zdolno£ci p│odzenia,

2) innego ciΩ┐kiego kalectwa, ciΩ┐kiej choroby nieuleczalnej lub d│ugotrwa│ej

choroby realnie zagra┐aj╣cej ┐yciu, trwa│ej choroby psychicznej,

ca│kowitej lub znacznej trwa│ej niezdolno£ci do pracy w

zawodzie lub trwa│ego, istotnego zeszpecenia lub zniekszta│cenia

cia│a,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 2. Je┐eli sprawca dzia│a nieumy£lnie,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 3. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w º 1 jest £mierµ cz│owieka,

sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od lat 2 do 12.

Art. 157.

º 1. Kto powoduje naruszenie czynno£ci narz╣du cia│a lub rozstr≤j zdrowia,

inny ni┐ okre£lony w art. 156 º 1,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

trwaj╣cy nie d│u┐ej ni┐ 7 dni,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 3. Je┐eli sprawca czynu okre£lonego w º 1 lub 2 dzia│a nieumy£lnie,

wolno£ci do roku.

º 4. îciganie przestΩpstwa okre£lonego w º 2 lub 3, je┐eli naruszenie czynno£ci

narz╣du cia│a lub rozstr≤j zdrowia nie trwa│ d│u┐ej ni┐ 7 dni, odbywa

siΩ z oskar┐enia prywatnego.

º 5. Je┐eli naruszenie czynno£ci narz╣du cia│a lub rozstr≤j zdrowia trwa│

d│u┐ej ni┐ 7 dni, a pokrzywdzonym jest osoba najbli┐sza, £ciganie przestΩpstwa

okre£lonego w º 3 nastΩpuje na jej wniosek.

Art. 158.

na bezpo£rednie niebezpiecze±stwo utraty ┐ycia albo nast╣pienie skutku

okre£lonego w art. 156 º 1 lub w art. 157 º 1,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Je┐eli nastΩpstwem b≤jki lub pobicia jest ciΩ┐ki uszczerbek na zdrowiu

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 3. Je┐eli nastΩpstwem b≤jki lub pobicia jest £mierµ cz│owieka, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

Art. 159.

Kto, bior╣c udzia│ w b≤jce lub pobiciu cz│owieka, u┐ywa broni palnej, no┐a lub

innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

Art. 160.

º 1. Kto nara┐a cz│owieka na bezpo£rednie niebezpiecze±stwo utraty ┐ycia

albo ciΩ┐kiego uszczerbku na zdrowiu,

º 2. Je┐eli na sprawcy ci╣┐y obowi╣zek opieki nad osob╣ nara┐on╣ na niebezpiecze±stwo,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 3. Je┐eli sprawca czynu okre£lonego w º 1 lub 2 dzia│a nieumy£lnie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

º 4. Nie podlega karze za przestΩpstwo okre£lone w º 1-3 sprawca, kt≤ry

dobrowolnie uchyli│ gro┐╣ce niebezpiecze±stwo.

Art. 161.

º 1. Kto, wiedz╣c, ┐e jest zara┐ony wirusem HIV, nara┐a bezpo£rednio inn╣

osobΩ na takie zara┐enie,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Kto, wiedz╣c, ┐e jest dotkniΩty chorob╣ weneryczn╣ lub zakaƒn╣, ciΩ┐k╣

chorob╣ nieuleczaln╣ lub realnie zagra┐aj╣c╣ ┐yciu, nara┐a bezpo£rednio

inn╣ osobΩ na zara┐enie tak╣ chorob╣,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

pokrzywdzonego.

Art. 162.

º 1. Kto cz│owiekowi znajduj╣cemu siΩ w po│o┐eniu gro┐╣cym bezpo£rednim

niebezpiecze±stwem utraty ┐ycia albo ciΩ┐kiego uszczerbku na zdrowiu

nie udziela pomocy, mog╣c jej udzieliµ bez nara┐enia siebie lub innej

osoby na niebezpiecze±stwo utraty ┐ycia albo ciΩ┐kiego uszczerbku na

zdrowiu,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Nie pope│nia przestΩpstwa, kto nie udziela pomocy, do kt≤rej jest konieczne

mo┐liwa jest niezw│oczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do

tego powo│anej.

Rozdzia│ XX

PrzestΩpstwa przeciwko bezpiecze±stwu powszechnemu

Art. 163.

albo mieniu w wielkich rozmiarach, maj╣ce postaµ:

1) po┐aru,

2) zawalenia siΩ budowli, zalewu albo obsuniΩcia siΩ ziemi, ska│ lub

£niegu,

3) eksplozji materia│≤w wybuchowych lub │atwopalnych albo innego

gwa│townego wyzwolenia energii, rozprzestrzeniania siΩ substancji

truj╣cych, dusz╣cych lub parz╣cych,

4) gwa│townego wyzwolenia energii j╣drowej lub wyzwolenia promieniowania

jonizuj╣cego,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 2. Je┐eli sprawca dzia│a nieumy£lnie,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 3. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w º 1 jest £mierµ cz│owieka lub

ciΩ┐ki uszczerbek na zdrowiu wielu os≤b, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od lat 2 do 12.

º 4. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w º 2 jest £mierµ cz│owieka lub

ciΩ┐ki uszczerbek na zdrowiu wielu os≤b, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

Art. 164.

º 1. Kto sprowadza bezpo£rednie niebezpiecze±stwo zdarzenia okre£lonego

w art. 163 º 1,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 2. Je┐eli sprawca dzia│a nieumy£lnie,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 165.

º 1. Kto sprowadza niebezpiecze±stwo dla ┐ycia lub zdrowia wielu os≤b albo

dla mienia w wielkich rozmiarach:

1) powoduj╣c zagro┐enie epidemiologiczne lub szerzenie siΩ choroby

zakaƒnej albo zarazy zwierzΩcej lub ro£linnej,

2) wyrabiaj╣c lub wprowadzaj╣c do obrotu szkodliwe dla zdrowia

substancje, £rodki spo┐ywcze lub inne artyku│y powszechnego u┐ytku

lub te┐ £rodki farmaceutyczne nie odpowiadaj╣ce obowi╣zuj╣cym

warunkom jako£ci,

3) powoduj╣c uszkodzenie lub unieruchomienie urz╣dzenia u┐yteczno£ci

publicznej, w szczeg≤lno£ci urz╣dzenia dostarczaj╣cego wodΩ,

£wiat│o, ciep│o, gaz, energiΩ albo urz╣dzenia zabezpieczaj╣cego

przed nast╣pieniem niebezpiecze±stwa powszechnego lub s│u┐╣cego

do jego uchylenia,

4) zak│≤caj╣c, uniemo┐liwiaj╣c lub w inny spos≤b wp│ywaj╣c na automatyczne

przetwarzanie, gromadzenie lub przesy│anie informacji,

5) dzia│aj╣c w inny spos≤b w okoliczno£ciach szczeg≤lnie niebezpiecznych,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 2. Je┐eli sprawca dzia│a nieumy£lnie,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 3. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w º 1 jest £mierµ cz│owieka lub

ciΩ┐ki uszczerbek na zdrowiu wielu os≤b, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od lat 2 do 12.

º 4. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w º 2 jest £mierµ cz│owieka lub

ciΩ┐ki uszczerbek na zdrowiu wielu os≤b, sprawca

Art. 166.

º 1. Kto, stosuj╣c podstΩp albo gwa│t na osobie lub groƒbΩ bezpo£redniego

u┐ycia takiego gwa│tu, przejmuje kontrolΩ nad statkiem wodnym lub

powietrznym,

º 2. Kto, dzia│aj╣c w spos≤b okre£lony w º 1, sprowadza bezpo£rednie niebezpiecze±stwo

dla ┐ycia lub zdrowia wielu os≤b,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 3.

º 3. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w º 2 jest £mierµ cz│owieka lub

ciΩ┐ki uszczerbek na zdrowiu wielu os≤b, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 5

albo karze 25 lat pozbawienia wolno£ci.

Art. 167.

º 1. Kto umieszcza na statku wodnym lub powietrznym urz╣dzenie lub substancjΩ

zagra┐aj╣c╣ bezpiecze±stwu os≤b lub mieniu znacznej warto£ci,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Tej samej karze podlega, kto niszczy, uszkadza lub czyni niezdatnym do

u┐ytku urz╣dzenie nawigacyjne albo uniemo┐liwia jego obs│ugΩ, je┐eli

mo┐e to zagra┐aµ bezpiecze±stwu os≤b.

Art. 168.

Kto czyni przygotowania do przestΩpstwa okre£lonego w art. 163 º 1, art. 165

º 1, art. 166 º 1 lub w art. 167 º 1,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 169.

kt≤ry dobrowolnie uchyli│ gro┐╣ce niebezpiecze±stwo.

º 2. Wobec sprawcy przestΩpstwa okre£lonego w art. 163 º 1 lub 2, art. 165

º 1 lub 2 lub w art. 166 º 2, s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie

kary, je┐eli sprawca dobrowolnie uchyli│ niebezpiecze±stwo gro┐╣ce

┐yciu lub zdrowiu wielu os≤b.

º 3. Wobec sprawcy przestΩpstwa okre£lonego w art. 166 º 1, s╣d mo┐e zastosowaµ

lub kontrolΩ nad nim osobie uprawnionej.

Art. 170.

Kto uzbraja lub przysposabia statek morski przeznaczony do dokonania na

morzu rabunku lub na takim statku przyjmuje s│u┐bΩ,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

Art. 171.

º 1. Kto, bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom, wyrabia,

przetwarza, gromadzi, posiada, pos│uguje siΩ lub handluje substancj╣

lub przyrz╣dem wybuchowym, materia│em radioaktywnym, urz╣dzeniem

emituj╣cym promienie jonizuj╣ce lub innym przedmiotem lub substancj╣,

kt≤ra mo┐e sprowadziµ niebezpiecze±stwo dla ┐ycia lub zdrowia

wielu os≤b albo mienia w wielkich rozmiarach,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowi╣zkowi dopuszcza do pope│nienia

º 3. Tej samej karze podlega, kto przedmioty okre£lone w º 1 odstΩpuje

osobie nieuprawnionej.

Art. 172.

Kto przeszkadza dzia│aniu maj╣cemu na celu zapobie┐enie niebezpiecze±stwu

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Rozdzia│ XXI

PrzestΩpstwa przeciwko bezpiecze±stwu w komunikacji

Art. 173.

º 1. Kto sprowadza katastrofΩ w ruchu l╣dowym, wodnym lub powietrznym

zagra┐aj╣c╣ ┐yciu lub zdrowiu wielu os≤b albo mieniu w wielkich rozmiarach,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 2. Je┐eli sprawca dzia│a nieumy£lnie,

º 3. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w º 1 jest £mierµ cz│owieka lub

ciΩ┐ki uszczerbek na zdrowiu wielu os≤b, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od lat 2 do 12.

ciΩ┐ki uszczerbek na zdrowiu wielu os≤b, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

Art. 174.

º 1. Kto sprowadza bezpo£rednie niebezpiecze±stwo katastrofy w ruchu l╣dowym,

wodnym lub powietrznym,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 2. Je┐eli sprawca dzia│a nieumy£lnie,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 175.

Kto czyni przygotowania do przestΩpstwa okre£lonego w art. 173 º 1,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 176.

dobrowolnie uchyli│ gro┐╣ce niebezpiecze±stwo.

º 2. Wobec sprawcy przestΩpstwa okre£lonego w art. 173 º 1 lub 2, s╣d mo┐e

zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie kary, je┐eli sprawca dobrowolnie

uchyli│ niebezpiecze±stwo gro┐╣ce ┐yciu lub zdrowiu wielu os≤b.

Art. 177.

º 1. Kto, naruszaj╣c, chocia┐by nieumy£lnie, zasady bezpiecze±stwa w ruchu

l╣dowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumy£lnie wypadek, w

kt≤rym inna osoba odnios│a obra┐enia cia│a okre£lone w art. 157 º 1,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Je┐eli nastΩpstwem wypadku jest £mierµ innej osoby albo ciΩ┐ki uszczerbek

na jej zdrowiu, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 3. Je┐eli pokrzywdzonym jest wy│╣cznie osoba najbli┐sza, £ciganie przestΩpstwa

okre£lonego w º 1 nastΩpuje na jej wniosek.

Art. 178.

Skazuj╣c sprawcΩ, kt≤ry pope│ni│ przestΩpstwo okre£lone w art. 173, 174 lub

177, znajduj╣c siΩ w stanie nietrzeƒwo£ci lub pod wp│ywem £rodka odurzaj╣cego

lub zbieg│ z miejsca zdarzenia, s╣d orzeka karΩ pozbawienia wolno£ci

przewidzian╣ za przypisane sprawcy przestΩpstwo w wysoko£ci do g≤rnej granicy

ustawowego zagro┐enia zwiΩkszonego o po│owΩ.

Art. 179.

albo inny pojazd w stanie bezpo£rednio zagra┐aj╣cym bezpiecze±stwu w

ruchu l╣dowym, wodnym lub powietrznym lub dopuszcza do prowadzenia pojazdu

mechanicznego albo innego pojazdu na drodze publicznej przez osobΩ

znajduj╣c╣ siΩ w stanie nietrzeƒwo£ci, bΩd╣c╣ pod wp│ywem £rodka odurzaj╣cego

lub osobΩ nie posiadaj╣c╣ wymaganych uprawnie±,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 180.

Kto, znajduj╣c siΩ w stanie nietrzeƒwo£ci lub pod wp│ywem £rodka odurzaj╣cego,

pe│ni czynno£ci zwi╣zane bezpo£rednio z zapewnieniem bezpiecze±stwa

ruchu pojazd≤w mechanicznych,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Rozdzia│ XXII

PrzestΩpstwa przeciwko £rodowisku"

Art. 181.

º 1. Kto powoduje zniszczenie w £wiecie ro£linnym lub zwierzΩcym w znacznych

rozmiarach,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

albo uszkadza ro£liny lub zwierzΩta powoduj╣c istotn╣ szkodΩ,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 3. Karze okre£lonej w º 2 podlega tak┐e ten, kto niezale┐nie od miejsca

czynu niszczy albo uszkadza ro£liny lub zwierzΩta pozostaj╣ce pod

ochron╣ gatunkow╣ powoduj╣c istotn╣ szkodΩ.

º 4. Je┐eli sprawca czynu okre£lonego w º 1 dzia│a nieumy£lnie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 5. Je┐eli sprawca czynu okre£lonego w º 2 lub 3 dzia│a nieumy£lnie,

podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolno£ci.

Art. 182.

º 1. Kto zanieczyszcza wodΩ, powietrze lub ziemiΩ substancj╣ albo promieniowaniem

jonizuj╣cym w takiej ilo£ci lub w takiej postaci, ┐e mo┐e to

zagroziµ ┐yciu lub zdrowiu wielu os≤b lub spowodowaµ zniszczenie w

£wiecie ro£linnym lub zwierzΩcym w znacznych rozmiarach,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Je┐eli sprawca dzia│a nieumy£lnie,

wolno£ci do lat 2.

Art. 183.

º 1. Kto wbrew przepisom sk│aduje, usuwa, przerabia, unieszkodliwia albo

przewozi odpady lub substancje w takich warunkach lub w taki spos≤b,

w £wiecie ro£linnym lub zwierzΩcym w znacznych rozmiarach,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew przepisom sprowadza z zagranicy

odpady lub substancje zagra┐aj╣ce £rodowisku.

czynu okre£lonego w º 1 lub 2.

º 4. Je┐eli sprawca czynu okre£lonego w º 1-3 dzia│a nieumy£lnie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 184.

º 1. Kto przewozi, gromadzi, sk│aduje, porzuca lub pozostawia bez w│a£ciwego

zabezpieczenia materia│ j╣drowy albo inne ƒr≤d│o promieniowania

jonizuj╣cego, je┐eli mo┐e to zagroziµ ┐yciu lub zdrowiu cz│owieka lub

spowodowaµ zniszczenie w £wiecie ro£linnym lub zwierzΩcym w znacznych

rozmiarach,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowi╣zkowi dopuszcza do pope│nienia

czynu okre£lonego w º 1.

º 3. Je┐eli sprawca czynu okre£lonego w º 1 lub 2 dzia│a nieumy£lnie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 185.

º 1. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w art. 182 º 1, art. 183 º 1 lub 3

w znacznych rozmiarach, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 2. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w art. 182 º 1, art. 183 º 1 lub 3

lub w art. 184 º 1 lub 2 jest £mierµ cz│owieka lub ciΩ┐ki uszczerbek na

zdrowiu wielu os≤b, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od lat 2 do 12.

Art. 186.

º 1. Kto wbrew obowi╣zkowi nie utrzymuje w nale┐ytym stanie lub nie u┐ywa

urz╣dze± zabezpieczaj╣cych wodΩ, powietrze lub ziemiΩ przed zanieczyszczeniem

radioaktywnym lub jonizuj╣cym,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 2. Tej samej karze podlega, kto oddaje lub wbrew obowi╣zkowi dopuszcza

do u┐ytkowania obiekt budowlany lub zesp≤│ obiekt≤w nie maj╣cych

wymaganych prawem urz╣dze± okre£lonych w º 1.

º 3. Je┐eli sprawca czynu okre£lonego w º 1 lub 2 dzia│a nieumy£lnie,

podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolno£ci.

Art. 187.

º 1. Kto niszczy, powa┐nie uszkadza lub istotnie zmniejsza warto£µ przyrodnicz╣

prawnie chronionego terenu lub obiektu, powoduj╣c istotn╣

szkodΩ,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 2. Je┐eli sprawca dzia│a nieumy£lnie,

Art. 188.

Kto, na terenie objΩtym ochron╣ ze wzglΩd≤w przyrodniczych lub krajobrazowych

albo w otulinie takiego terenu, wbrew przepisom, wznosi nowy lub

powiΩksza istniej╣cy obiekt budowlany albo prowadzi dzia│alno£µ gospodarcz╣

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Rozdzia│ XXIII

PrzestΩpstwa przeciwko wolno£ci"

Art. 189.

º 1. Kto pozbawia cz│owieka wolno£ci,

º 2. Je┐eli pozbawienie wolno£ci trwa│o d│u┐ej ni┐ 7 dni lub │╣czy│o siΩ ze

szczeg≤lnym udrΩczeniem, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

Art. 190.

º 1. Kto grozi innej osobie pope│nieniem przestΩpstwa na jej szkodΩ lub

szkodΩ osoby najbli┐szej, je┐eli groƒba wzbudza w zagro┐onym uzasadnion╣

obawΩ, ┐e bΩdzie spe│niona,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 191.

º 1. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groƒbΩ bezprawn╣ w celu zmuszenia

innej osoby do okre£lonego dzia│ania, zaniechania lub znoszenia,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

zwrotu wierzytelno£ci,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 192.

º 1. Kto wykonuje zabieg leczniczy bez zgody pacjenta,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 193.

Kto wdziera siΩ do cudzego domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia albo

ogrodzonego terenu albo wbrew ┐╣daniu osoby uprawnionej miejsca takiego

nie opuszcza,

wolno£ci do roku.

Rozdzia│ XXIV

PrzestΩpstwa przeciwko wolno£ci sumienia i wyznania"

Art. 194.

Kto ogranicza cz│owieka w przys│uguj╣cych mu prawach ze wzglΩdu na jego

przynale┐no£µ wyznaniow╣ albo bezwyznaniowo£µ,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 195.

º 1. Kto z│o£liwie przeszkadza publicznemu wykonywaniu aktu religijnego

prawnej,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 2. Tej samej karze podlega, kto z│o£liwie przeszkadza pogrzebowi, uroczysto£ciom

lub obrzΩdom ┐a│obnym.

Art. 196.

Kto obra┐a uczucia religijne innych os≤b, zniewa┐aj╣c publicznie przedmiot

czci religijnej lub miejsce przeznaczone do publicznego wykonywania obrzΩd≤w

religijnych,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Rozdzia│ XXV

PrzestΩpstwa przeciwko wolno£ci seksualnej i obyczajno£ci"

Art. 197.

º 1. Kto przemoc╣, groƒb╣ bezprawn╣ lub podstΩpem doprowadza inn╣

osobΩ do obcowania p│ciowego,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 2. Je┐eli sprawca, w spos≤b okre£lony w º 1, doprowadza inn╣ osobΩ do

poddania siΩ innej czynno£ci seksualnej albo wykonania takiej czynno£ci,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 3. Je┐eli sprawca dopuszcza siΩ zgwa│cenia okre£lonego w º 1 lub 2, dzia│aj╣c

ze szczeg≤lnym okrucie±stwem lub wsp≤lnie z inn╣ osob╣,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od lat 2 do 12.

Art. 198.

Kto, wykorzystuj╣c bezradno£µ innej osoby lub wynikaj╣cy z upo£ledzenia

znaczenia czynu lub pokierowania swoim postΩpowaniem, doprowadza j╣ do

obcowania p│ciowego lub do poddania siΩ innej czynno£ci seksualnej albo do

wykonania takiej czynno£ci,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

Art. 199.

doprowadza inn╣ osobΩ do obcowania p│ciowego lub do poddania siΩ

innej czynno£ci seksualnej albo do wykonania takiej czynno£ci,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 200.

º 1. Kto doprowadza ma│oletniego poni┐ej lat 15 do obcowania p│ciowego

lub do poddania siΩ innej czynno£ci seksualnej albo do wykonania takiej

czynno£ci,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

takiej osoby.

Art. 201.

Kto dopuszcza siΩ obcowania p│ciowego w stosunku do wstΩpnego, zstΩpnego,

przysposobionego, przysposabiaj╣cego, brata lub siostry,

Art. 202.

º 1. Kto publicznie prezentuje tre£ci pornograficzne w taki spos≤b, ┐e mo┐e

to narzuciµ ich odbi≤r osobie, kt≤ra tego sobie nie ┐yczy,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

º 2. Kto ma│oletniemu poni┐ej lat 15 prezentuje tre£ci pornograficzne lub

udostΩpnia mu przedmioty maj╣ce taki charakter,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 3. Kto produkuje w celu rozpowszechniania lub sprowadza albo rozpowszechnia

tre£ci pornograficzne z udzia│em ma│oletniego poni┐ej lat 15

albo zwi╣zane z u┐yciem przemocy lub pos│ugiwaniem siΩ zwierzΩciem,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 203.

Kto, przemoc╣, groƒb╣ bezprawn╣, podstΩpem lub wykorzystuj╣c stosunek zale┐no£ci

lub krytyczne po│o┐enie, doprowadza inn╣ osobΩ do uprawiania prostytucji,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

Art. 204.

º 1. Kto, w celu osi╣gniΩcia korzy£ci maj╣tkowej, nak│ania inn╣ osobΩ do

uprawiania prostytucji lub jej to u│atwia,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Karze okre£lonej w º 1 podlega, kto czerpie korzy£ci maj╣tkowe z

uprawiania prostytucji przez inn╣ osobΩ.

º 3. Je┐eli osoba okre£lona w º 1 lub 2 jest ma│oletnim, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 4. Karze okre£lonej w º 3 podlega, kto zwabia lub uprowadza inn╣ osobΩ

w celu uprawiania prostytucji za granic╣.

Art. 205.

îciganie przestΩpstw okre£lonych w art. 197 lub 199, jak r≤wnie┐ w art. 198,

je┐eli okre£lony w tym przepisie stan ofiary nie jest wynikiem trwa│ych zaburze±

psychicznych, nastΩpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Rozdzia│ XXVI

PrzestΩpstwa przeciwko rodzinie i opiece"

Art. 206.

Kto zawiera ma│┐e±stwo, pomimo ┐e pozostaje w zwi╣zku ma│┐e±skim,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 207.

º 1. Kto znΩca siΩ fizycznie lub psychicznie nad osob╣ najbli┐sz╣ lub nad inn╣

od sprawcy albo nad ma│oletnim lub osob╣ nieporadn╣ ze wzglΩdu na

jej stan psychiczny lub fizyczny,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Je┐eli czyn okre£lony w º 1 po│╣czony jest ze stosowaniem szczeg≤lnego

okrucie±stwa, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 3. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w º 1 lub 2 jest targniΩcie siΩ

pokrzywdzonego na w│asne ┐ycie, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od lat 2 do 12.

Art. 208.

Kto rozpija ma│oletniego, dostarczaj╣c mu napoju alkoholowego, u│atwiaj╣c

jego spo┐ycie lub nak│aniaj╣c go do spo┐ycia takiego napoju,

wolno£ci do lat 2.

Art. 209.

º 1. Kto uporczywie uchyla siΩ od wykonania ci╣┐╣cego na nim z mocy

ustawy lub orzeczenia s╣dowego obowi╣zku opieki przez nie│o┐enie na

utrzymanie osoby najbli┐szej lub innej osoby i przez to nara┐a j╣ na

niemo┐no£µ zaspokojenia podstawowych potrzeb ┐yciowych,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 2. îciganie nastΩpuje na wniosek pokrzywdzonego, organu opieki spo│ecznej

lub w│a£ciwej instytucji.

º 3. Je┐eli pokrzywdzonemu przyznano £wiadczenie z funduszu alimentacyjnego,

£ciganie odbywa siΩ z urzΩdu.

Art. 210.

º 1. Kto wbrew obowi╣zkowi troszczenia siΩ o ma│oletniego poni┐ej lat 15

albo o osobΩ nieporadn╣ ze wzglΩdu na jej stan psychiczny lub fizyczny

osobΩ tΩ porzuca,

º 2. Je┐eli nastΩpstwem czynu jest £mierµ osoby okre£lonej w º 1, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

Art. 211.

ma│oletniego poni┐ej lat 15 albo osobΩ nieporadn╣ ze wzglΩdu na jej

stan psychiczny lub fizyczny,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Rozdzia│ XXVII

Art. 212.

º 1. Kto pomawia inn╣ osobΩ, grupΩ os≤b, instytucjΩ, osobΩ prawn╣ lub jednostkΩ

organizacyjn╣ nie maj╣c╣ osobowo£ci prawnej o takie postΩpowanie

naraziµ na utratΩ zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu

lub rodzaju dzia│alno£ci,

podlega grzywnie, karze ograniczenia albo pozbawienia wolno£ci

do roku.

º 2. Je┐eli sprawca dopuszcza siΩ czynu okre£lonego w º 1 za pomoc╣ £rodk≤w

masowego komunikowania,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 3. W razie skazania za przestΩpstwo okre£lone w º 1 lub 2, s╣d mo┐e

orzec nawi╣zkΩ na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzy┐a

º 4. îciganie przestΩpstwa okre£lonego w º 1 lub 2 odbywa siΩ z oskar┐enia

prywatnego.

Art. 213.

º 1. Nie ma przestΩpstwa okre£lonego w art. 212 º 1, je┐eli zarzut uczyniony

niepublicznie jest prawdziwy.

º 2. Nie pope│nia przestΩpstwa okre£lonego w art. 212 º 1 lub 2, kto publicznie

podnosi lub rozg│asza prawdziwy zarzut s│u┐╣cy obronie spo│ecznie

uzasadnionego interesu; je┐eli zarzut dotyczy ┐ycia prywatnego lub

zarzut ma zapobiec niebezpiecze±stwu dla ┐ycia lub zdrowia cz│owieka

albo demoralizacji ma│oletniego.

Art. 214.

Brak przestΩpstwa wynikaj╣cy z przyczyn okre£lonych w art. 213 nie wy│╣cza

odpowiedzialno£ci sprawcy za zniewagΩ ze wzglΩdu na formΩ podniesienia lub

rozg│oszenia zarzutu.

Art. 215.

Na wniosek pokrzywdzonego s╣d orzeka podanie wyroku skazuj╣cego do publicznej

wiadomo£ci.

Art. 216.

º 1. Kto zniewa┐a inn╣ osobΩ w jej obecno£ci albo choµby pod jej nieobecno£µ,

lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotar│a,

podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolno£ci.

º 2. Kto zniewa┐a inn╣ osobΩ za pomoc╣ £rodk≤w masowego komunikowania,

wolno£ci do roku.

º 3. Je┐eli zniewagΩ wywo│a│o wyzywaj╣ce zachowanie siΩ pokrzywdzonego

albo je┐eli pokrzywdzony odpowiedzia│ naruszeniem nietykalno£ci cielesnej

lub zniewag╣ wzajemn╣, s╣d mo┐e odst╣piµ od wymierzenia kary.

na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzy┐a albo

na inny cel spo│eczny wskazany przez pokrzywdzonego.

º 5. îciganie odbywa siΩ z oskar┐enia prywatnego.

Art. 217.

º 1. Kto uderza cz│owieka lub w inny spos≤b narusza jego nietykalno£µ cielesn╣,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

º 2. Je┐eli naruszenie nietykalno£ci wywo│a│o wyzywaj╣ce zachowanie siΩ

pokrzywdzonego albo je┐eli pokrzywdzony odpowiedzia│ naruszeniem

nietykalno£ci, s╣d mo┐e odst╣piµ od wymierzenia kary.

º 3. îciganie odbywa siΩ z oskar┐enia prywatnego.

Rozdzia│ XXVIII

PrzestΩpstwa przeciwko prawom os≤b wykonuj╣cych pracΩ zarobkow╣

Art. 218.

º 1. Kto, wykonuj╣c czynno£ci w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpiecze±

spo│ecznych, z│o£liwie lub uporczywie narusza prawa pracownika

wynikaj╣ce ze stosunku pracy lub ubezpieczenia spo│ecznego,

wolno£ci do lat 2.

º 2. Osoba okre£lona w º 1, odmawiaj╣ca ponownego przyjΩcia do pracy, o

kt≤rej przywr≤ceniu orzek│ w│a£ciwy organ,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

Art. 219.

nawet za zgod╣ zainteresowanego, wymaganych danych albo zg│aszaj╣c nieprawdziwe

dane maj╣ce wp│yw na prawo do £wiadcze± albo ich wysoko£µ,

wolno£ci do lat 2.

Art. 220.

º 1. Kto, bΩd╣c odpowiedzialny za bezpiecze±stwo i higienΩ pracy, nie dope│nia

wynikaj╣cego st╣d obowi╣zku i przez to nara┐a pracownika na

bezpo£rednie niebezpiecze±stwo utraty ┐ycia albo ciΩ┐kiego uszczerbku

na zdrowiu,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Je┐eli sprawca dzia│a nieumy£lnie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

º 3. Nie podlega karze sprawca, kt≤ry dobrowolnie uchyli│ gro┐╣ce niebezpiecze±stwo.

Art. 221.

Kto wbrew obowi╣zkowi nie zawiadamia w terminie w│a£ciwego organu o wypadku

przy pracy lub chorobie zawodowej albo nie sporz╣dza lub nie przedstawia

wymaganej dokumentacji,

podlega grzywnie do 180 stawek dziennych albo karze ograniczenia

Rozdzia│ XXIX

PrzestΩpstwa przeciwko dzia│alno£ci instytucji pa±stwowych oraz samorz╣du terytorialnego"

Art. 222.

º 1. Kto narusza nietykalno£µ cielesn╣ funkcjonariusza publicznego lub osoby

obowi╣zk≤w s│u┐bowych,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 3.

º 2. Je┐eli czyn okre£lony w º 1 wywo│a│o niew│a£ciwe zachowanie siΩ funkcjonariusza

nadzwyczajne z│agodzenie kary, a nawet odst╣piµ od jej wymierzenia.

Art. 223.

Kto, dzia│aj╣c wsp≤lnie i w porozumieniu z innymi osobami lub u┐ywaj╣c broni

palnej, no┐a lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo £rodka

obezw│adniaj╣cego, dopuszcza siΩ czynnej napa£ci na funkcjonariusza publicznego

lub osobΩ do pomocy mu przybran╣ podczas lub w zwi╣zku z pe│nieniem

obowi╣zk≤w s│u┐bowych,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

Art. 224.

urzΩdowe organu administracji rz╣dowej, innego organu pa±stwowego

lub samorz╣du terytorialnego,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

celu zmuszenia funkcjonariusza publicznego albo osoby do pomocy mu

przybranej do przedsiΩwziΩcia lub zaniechania prawnej czynno£ci s│u┐bowej.

º 3. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w º 2 jest skutek okre£lony w

art. 156 º 1 lub w art. 157 º 1, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 225.

º 1. Kto osobie uprawnionej do przeprowadzania kontroli w zakresie

ochrony £rodowiska lub osobie przybranej jej do pomocy udaremnia lub

utrudnia wykonanie czynno£ci s│u┐bowej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Tej samej karze podlega, kto osobie uprawnionej do kontroli w zakresie

inspekcji pracy lub osobie przybranej jej do pomocy udaremnia lub

utrudnia wykonanie czynno£ci s│u┐bowej.

Art. 226.

przybran╣ podczas lub w zwi╣zku z pe│nieniem obowi╣zk≤w s│u┐bowych,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

º 3. Kto publicznie zniewa┐a lub poni┐a konstytucyjny organ Rzeczypospolitej

Polskiej,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 227.

Kto, podaj╣c siΩ za funkcjonariusza publicznego albo wyzyskuj╣c b│Ωdne prze£wiadczenie

o tym innej osoby, wykonuje czynno£µ zwi╣zan╣ z jego funkcj╣,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

Art. 228.

º 1. Kto, w zwi╣zku z pe│nieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzy£µ maj╣tkow╣

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 3. Je┐eli czyn okre£lony w º 1 zosta│ pope│niony w zwi╣zku z naruszeniem

przepis≤w prawa, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 4. Karze okre£lonej w º 3 podlega tak┐e ten, kto, w zwi╣zku z pe│nieniem

funkcji publicznej, uzale┐nia wykonanie czynno£ci s│u┐bowej od otrzymania

korzy£ci maj╣tkowej.

º 5. Kto, w zwi╣zku z pe│nieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzy£µ maj╣tkow╣

znacznej warto£ci lub jej obietnicΩ,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od lat 2 do 12.

Art. 229.

osobie pe│ni╣cej funkcjΩ publiczn╣,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

º 3. Kto udziela lub obiecuje udzieliµ korzy£ci maj╣tkowej lub osobistej

osobie pe│ni╣cej funkcjΩ publiczn╣, aby sk│oniµ j╣ do naruszenia obowi╣zku

s│u┐bowego albo udziela korzy£ci takiej osobie za naruszenie

obowi╣zku s│u┐bowego,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 4. Karze okre£lonej w º 3 podlega, kto osobie pe│ni╣cej funkcjΩ publiczn╣

udziela lub obiecuje udzieliµ korzy£ci maj╣tkowej znacznej warto£ci.

Art. 230.

Kto, powo│uj╣c siΩ na swoje wp│ywy w instytucji pa±stwowej lub samorz╣du terytorialnego,

podejmuje siΩ po£rednictwa w za│atwieniu sprawy w zamian za

korzy£µ maj╣tkow╣ lub jej obietnicΩ,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 231.

nie dope│niaj╣c obowi╣zk≤w, dzia│a na szkodΩ interesu publicznego lub

prywatnego,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Je┐eli sprawca dopuszcza siΩ czynu okre£lonego w º 1 w celu osi╣gniΩcia

korzy£ci maj╣tkowej lub osobistej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 3. Je┐eli sprawca czynu okre£lonego w º 1 dzia│a nieumy£lnie i wyrz╣dza

istotn╣ szkodΩ,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

okre£lonego w art. 228.

Rozdzia│ XXX

PrzestΩpstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwo£ci"

Art. 232.

Kto przemoc╣ lub groƒb╣ bezprawn╣ wywiera wp│yw na czynno£ci urzΩdowe

s╣du,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 233.

º 1. Kto, sk│adaj╣c zeznanie maj╣ce s│u┐yµ za dow≤d w postΩpowaniu s╣dowym

lub w innym postΩpowaniu prowadzonym na podstawie ustawy,

zeznaje nieprawdΩ lub zataja prawdΩ,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Warunkiem odpowiedzialno£ci jest, aby przyjmuj╣cy zeznanie, dzia│aj╣c

w zakresie swoich uprawnie±, uprzedzi│ zeznaj╣cego o odpowiedzialno£ci

º 3. Nie podlega karze, kto, nie wiedz╣c o prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi

na pytania, sk│ada fa│szywe zeznanie z obawy przed odpowiedzialno£ci╣

karn╣ gro┐╣c╣ jemu samemu lub jego najbli┐szym.

º 4. Kto, jako bieg│y, rzeczoznawca lub t│umacz, przedstawia fa│szyw╣ opiniΩ

lub t│umaczenie maj╣ce s│u┐yµ za dow≤d w postΩpowaniu okre£lonym w

º 1,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 5. S╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie kary, a nawet odst╣piµ

od jej wymierzenia, je┐eli:

mog╣cych mieµ wp│ywu na rozstrzygniΩcie sprawy,

2) sprawca dobrowolnie sprostuje fa│szywe zeznanie, opiniΩ lub t│umaczenie

zanim nast╣pi, chocia┐by nieprawomocne, rozstrzygniΩcie

sprawy.

fa│szywe o£wiadczenie, je┐eli przepis ustawy przewiduje mo┐liwo£µ odebrania

o£wiadczenia pod rygorem odpowiedzialno£ci karnej.

Art. 234.

Kto, przed organem powo│anym do £cigania lub orzekania w sprawach o przestΩpstwo,

wykroczenie lub przewinienie dyscyplinarne, fa│szywie oskar┐a inn╣

osobΩ o pope│nienie przestΩpstwa, wykroczenia lub przewinienia dyscyplinarnego,

wolno£ci do lat 2.

Art. 235.

Kto, przez tworzenie fa│szywych dowod≤w lub inne podstΩpne zabiegi, kieruje

przeciwko okre£lonej osobie £ciganie o przestΩpstwo, wykroczenie lub przewinienie

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 236.

º 1. Kto zataja dowody niewinno£ci osoby podejrzanej o pope│nienie przestΩpstwa,

wykroczenia lub przewinienia dyscyplinarnego,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

º 2. Nie podlega karze, kto zataja dowody niewinno£ci z obawy przed odpowiedzialno£ci╣

karn╣ gro┐╣c╣ jemu samemu lub jego najbli┐szym.

Art. 237.

Przepis art. 233 º 5 pkt 2 stosuje siΩ odpowiednio do przestΩpstw okre£lonych

w art. 234, art. 235 oraz w art. 236 º 1.

Art. 238.

Kto zawiadamia o przestΩpstwie organ powo│any do £cigania wiedz╣c, ┐e przestΩpstwa

nie pope│niono,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 239.

przestΩpstwa unikn╣µ odpowiedzialno£ci karnej, w szczeg≤lno£ci kto

sprawcΩ ukrywa, zaciera £lady przestΩpstwa albo odbywa za skazanego

karΩ,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 3. S╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie kary, a nawet odst╣piµ

od jej wymierzenia, je┐eli sprawca udzieli│ pomocy osobie najbli┐szej

lub jego najbli┐szym.

Art. 240.

º 1. Kto, maj╣c wiarygodn╣ wiadomo£µ o karalnym przygotowaniu albo usi│owanu

lub dokonaniu czynu zabronionego okre£lonego w art. 118, 127,

128, 130, 134, 140, 148, 163, 166 lub 252, nie zawiadamia niezw│ocznie

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Nie pope│nia przestΩpstwa okre£lonego w º 1, kto zaniecha│ zawiadomienia,

maj╣c dostateczn╣ podstawΩ do przypuszczenia, ┐e wymieniony

zabronionym; nie pope│nia przestΩpstwa r≤wnie┐ ten, kto zapobieg│

pope│nieniu przygotowywanego lub usi│owanego czynu zabronionego

okre£lonego w º 1.

º 3. Nie podlega karze, kto zaniecha│ zawiadomienia z obawy przed odpowiedzialno£ci╣

karn╣ gro┐╣c╣ jemu samemu lub jego najbli┐szym.

Art. 241.

º 1. Kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomo£ci z postΩpowania

przygotowawczego zanim zosta│y ujawnione w postΩpowaniu s╣dowym,

wolno£ci do lat 2.

º 2. Tej samej karze podlega, kto rozpowszechnia publicznie wiadomo£ci z

rozprawy s╣dowej prowadzonej z wy│╣czeniem jawno£ci.

Art. 242.

º 1. Kto uwalnia siΩ sam, bΩd╣c pozbawionym wolno£ci na podstawie orzeczenia

s╣du lub prawnego nakazu wydanego przez inny organ pa±stwowy,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 2. Kto, korzystaj╣c z zezwolenia na czasowe opuszczenie zak│adu karnego

powr≤ci najp≤ƒniej w ci╣gu 3 dni po up│ywie wyznaczonego terminu,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

º 3. Karze okre£lonej w º 2 podlega, kto, korzystaj╣c z przerwy w odbywaniu

powr≤ci do zak│adu karnego najp≤ƒniej w ci╣gu 3 dni po up│ywie wyznaczonego

terminu.

º 4. Je┐eli sprawca czynu okre£lonego w º 1 dzia│a w porozumieniu z innymi

osobami, u┐ywa przemocy lub grozi jej u┐yciem albo uszkadza miejsce

zamkniΩcia,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 243.

Kto osobΩ pozbawion╣ wolno£ci na podstawie orzeczenia s╣du lub prawnego

nakazu wydanego przez inny organ pa±stwowy uwalnia lub u│atwia jej ucieczkΩ,

Art. 244.

Kto nie stosuje siΩ do orzeczonego przez s╣d zakazu zajmowania stanowiska,

wykonywania zawodu, prowadzenia dzia│alno£ci lub prowadzenia pojazd≤w albo

przewidziany,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

Art. 245.

Kto u┐ywa przemocy lub groƒby bezprawnej w celu wywarcia wp│ywu na £wiadka,

narusza jego nietykalno£µ cielesn╣,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 246.

Funkcjonariusz publiczny lub ten, kt≤ry dzia│aj╣c na jego polecenie w celu

przemoc, groƒbΩ bezprawn╣ lub w inny spos≤b znΩca siΩ fizycznie lub psychicznie

nad inn╣ osob╣,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

Art. 247.

º 1. Kto znΩca siΩ fizycznie lub psychicznie nad osob╣ prawnie pozbawion╣

wolno£ci,

º 2. Je┐eli sprawca dzia│a ze szczeg≤lnym okrucie±stwem,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 3. Funkcjonariusz publiczny, kt≤ry wbrew obowi╣zkowi dopuszcza do pope│nienia

tych przepisach.

Rozdzia│ XXXI

PrzestΩpstwa przeciwko wyborom i referendum"

Art. 248.

Polskiej, wyborami do samorz╣du terytorialnego lub referendum:

1) sporz╣dza listΩ kandyduj╣cych lub g│osuj╣cych z pominiΩciem

uprawnionych lub wpisaniem nieuprawnionych,

2) u┐ywa podstΩpu celem nieprawid│owego sporz╣dzenia listy wyborczej,

wyborcze,

4) dopuszcza do nadu┐ycia przy przyjmowaniu lub obliczaniu g│os≤w,

5) dopuszcza siΩ nadu┐ycia w sporz╣dzaniu list z podpisami obywateli

zg│aszaj╣cych kandydat≤w w wyborach lub inicjuj╣cych referendum,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 249.

Kto przemoc╣, groƒb╣ bezprawn╣ lub podstΩpem przeszkadza:

1) odbyciu zgromadzenia poprzedzaj╣cego g│osowanie,

3) g│osowaniu lub obliczaniu g│os≤w,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 250.

Kto, przemoc╣, groƒb╣ bezprawn╣ lub przez nadu┐ycie stosunku zale┐no£ci,

wywiera wp│yw na spos≤b g│osowania osoby uprawnionej albo zmusza j╣ do

g│osowania lub powstrzymuje od g│osowania,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 251.

Kto, naruszaj╣c przepisy o tajno£ci g│osowania, wbrew woli g│osuj╣cego zapoznaje

siΩ z tre£ci╣ jego g│osu,

wolno£ci do lat 2.

Rozdzia│ XXXII

PrzestΩpstwa przeciwko porz╣dkowi publicznemu"

Art. 252.

lub samorz╣dowego, instytucji, organizacji, osoby fizycznej lub

prawnej albo grupy os≤b do okre£lonego zachowania siΩ,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 2. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w º 1 jest £mierµ cz│owieka lub

podlega karze pozbawienia wolno£ci od lat 2 do 12.

º 3. Kto czyni przygotowania do przestΩpstwa okre£lonego w º 1,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 4. Nie podlega karze za przestΩpstwo okre£lone w º 1, kto odst╣pi│ od

zamiaru wymuszenia i zwolni│ zak│adnika.

Art. 253.

º 1. Kto uprawia handel ludƒmi nawet za ich zgod╣,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 3.

º 2. Kto, w celu osi╣gniΩcia korzy£ci maj╣tkowej, zajmuje siΩ organizowaniem

adopcji dzieci wbrew przepisom ustawy,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 254.

º 1. Kto bierze czynny udzia│ w zbiegowisku wiedz╣c, ┐e jego uczestnicy

wsp≤lnymi si│ami dopuszczaj╣ siΩ gwa│townego zamachu na osobΩ lub

mienie,

º 2. Je┐eli nastΩpstwem gwa│townego zamachu jest £mierµ cz│owieka lub

ciΩ┐ki uszczerbek na zdrowiu, uczestnik zbiegowiska okre£lony w º 1,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 255.

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 2. Kto publicznie nawo│uje do pope│nienia zbrodni,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

podlega grzywnie do 180 stawek dziennych, karze ograniczenia

wolno£ci albo pozbawienia wolno£ci do roku.

Art. 256.

Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustr≤j pa±stwa lub

nawo│uje do nienawi£ci na tle r≤┐nic narodowo£ciowych, etnicznych, rasowych,

wyznaniowych albo ze wzglΩdu na bezwyznaniowo£µ,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 257.

przynale┐no£ci narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej

bezwyznaniowo£ci lub z takich powod≤w narusza nietykalno£µ cielesn╣ innej

osoby,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 258.

º 1. Kto bierze udzia│ w zorganizowanej grupie albo zwi╣zku maj╣cym na

celu pope│nianie przestΩpstw,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Je┐eli grupa albo zwi╣zek okre£lony w º 1 ma charakter zbrojny, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

albo takim zwi╣zkiem kieruje,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

Art. 259.

Nie podlega karze za przestΩpstwo okre£lone w art. 258, kto dobrowolnie odst╣pi│

od udzia│u w grupie albo zwi╣zku i ujawni│ przed organem powo│anym

do £cigania przestΩpstw wszystkie istotne okoliczno£ci pope│nionego czynu lub

zapobieg│ pope│nieniu zamierzonego przestΩpstwa.

Art. 260.

zgodnie z prawem zebrania, zgromadzenia lub pochodu albo takie zebranie,

zgromadzenie lub poch≤d rozprasza,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 261.

Kto zniewa┐a pomnik lub inne miejsce publiczne urz╣dzone w celu upamiΩtnienia

zdarzenia historycznego lub uczczenia osoby,

podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolno£ci.

Art. 262.

º 1. Kto zniewa┐a zw│oki, prochy ludzkie lub miejsce spoczynku zmar│ego,

wolno£ci do lat 2.

º 2. Kto ograbia zw│oki, gr≤b lub inne miejsce spoczynku zmar│ego,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

Art. 263.

º 1. Kto bez wymaganego zezwolenia wyrabia bro± paln╣ albo amunicjΩ lub

ni╣ handluje,

º 2. Kto bez wymaganego zezwolenia posiada bro± paln╣ lub amunicjΩ,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

lub przekazuje j╣ osobie nieuprawnionej,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 4. Kto nieumy£lnie powoduje utratΩ broni palnej lub amunicji, kt≤ra zgodnie

z prawem pozostaje w jego dyspozycji,

wolno£ci do roku.

Art. 264.

º 1. Kto wbrew przepisom przekracza granicΩ Rzeczypospolitej Polskiej,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 2. Kto dopuszcza siΩ czynu okre£lonego w º 1, u┐ywaj╣c przemocy, groƒby,

podstΩpu lub we wsp≤│dzia│aniu z innymi osobami,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 3. Kto organizuje innym osobom przekraczanie wbrew przepisom granicy

Rzeczypospolitej Polskiej,

Rozdzia│ XXXIII

PrzestΩpstwa przeciwko ochronie informacji"

Art. 265.

º 1. Kto ujawnia lub wbrew przepisom ustawy wykorzystuje informacje stanowi╣ce

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Je┐eli informacjΩ okre£lon╣ w º 1 ujawniono osobie dzia│aj╣cej w imieniu

lub na rzecz podmiotu zagranicznego, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 3. Kto nieumy£lnie ujawnia informacjΩ okre£lon╣ w º 1, z kt≤r╣ zapozna│

siΩ w zwi╣zku z pe│nieniem funkcji publicznej lub otrzymanym upowa┐nieniem,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

Art. 266.

ujawnia lub wykorzystuje informacjΩ, z kt≤r╣ zapozna│ siΩ w zwi╣zku z

pe│nion╣ funkcj╣, wykonywan╣ prac╣, dzia│alno£ci╣ publiczn╣, spo│eczn╣,

gospodarcz╣ lub naukow╣,

wolno£ci do lat 2.

º 2. Funkcjonariusz publiczny, kt≤ry ujawnia osobie nieuprawnionej informacjΩ

stanowi╣c╣ tajemnicΩ s│u┐bow╣ lub informacjΩ, kt≤r╣ uzyska│ w

zwi╣zku z wykonywaniem czynno£ci s│u┐bowych, a kt≤rej ujawnienie

mo┐e naraziµ na szkodΩ prawnie chroniony interes,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 3. îciganie przestΩpstwa okre£lonego w º 1 nastΩpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 267.

º 1. Kto bez uprawnienia uzyskuje informacjΩ dla niego nie przeznaczon╣,

otwieraj╣c zamkniΩte pismo, pod│╣czaj╣c siΩ do przewodu s│u┐╣cego do

przekazywania informacji lub prze│amuj╣c elektroniczne, magnetyczne

albo inne szczeg≤lne jej zabezpieczenie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

º 2. Tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do kt≤rej nie

jest uprawniony, zak│ada lub pos│uguje siΩ urz╣dzeniem pods│uchowym,

wizualnym albo innym urz╣dzeniem specjalnym.

º 3. Tej samej karze podlega, kto informacjΩ uzyskan╣ w spos≤b okre£lony

w º 1 lub 2 ujawnia innej osobie.

º 4. îciganie przestΩpstwa okre£lonego w º 1-3 nastΩpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 268.

º 1. Kto, nie bΩd╣c do tego uprawnionym, niszczy, uszkadza, usuwa lub

zmienia zapis istotnej informacji albo w inny spos≤b udaremnia lub

znacznie utrudnia osobie uprawnionej zapoznanie siΩ z ni╣,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 2. Je┐eli czyn okre£lony w º 1 dotyczy zapisu na komputerowym no£niku

informacji, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 3. Kto, dopuszczaj╣c siΩ czynu okre£lonego w º 1 lub 2, wyrz╣dza znaczn╣

szkodΩ maj╣tkow╣,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 269.

º 1. Kto, na komputerowym no£niku informacji, niszczy, uszkadza, usuwa

lub zmienia zapis o szczeg≤lnym znaczeniu dla obronno£ci kraju, bezpiecze±stwa

w komunikacji, funkcjonowania administracji rz╣dowej, innego

lub uniemo┐liwia automatyczne gromadzenie lub przekazywanie takich

informacji,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza siΩ czynu okre£lonego w º 1,

niszcz╣c albo wymieniaj╣c no£nik informacji lub niszcz╣c albo uszkadzaj╣c

urz╣dzenie s│u┐╣ce automatycznemu przetwarzaniu, gromadzeniu

lub przesy│aniu informacji.

Rozdzia│ XXXIV

PrzestΩpstwa przeciwko wiarygodno£ci dokument≤w"

Art. 270.

º 1. Kto, w celu u┐ycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument

lub takiego dokumentu jako autentycznego u┐ywa,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

º 2. Tej samej karze podlega, kto wype│nia blankiet, zaopatrzony cudzym

podpisem, niezgodnie z wol╣ podpisanego i na jego szkodΩ albo takiego

dokumentu u┐ywa.

º 3. Kto czyni przygotowania do przestΩpstwa okre£lonego w º 1,

wolno£ci do lat 2.

Art. 271.

º 1. Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia

dokumentu, kt≤ra po£wiadcza w nim nieprawdΩ co do okoliczno£ci maj╣cej

znaczenie prawne,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca

podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolno£ci .

º 3. Je┐eli sprawca dopuszcza siΩ czynu okre£lonego w º 1 w celu osi╣gniΩcia

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

Art. 272.

Kto wy│udza po£wiadczenie nieprawdy przez podstΩpne wprowadzenie w b│╣d

funkcjonariusza publicznego lub innej osoby upowa┐nionej do wystawienia dokumentu,

Art. 273.

Kto u┐ywa dokumentu okre£lonego w art. 271 lub 272,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 274.

Kto zbywa w│asny lub cudzy dokument stwierdzaj╣cy to┐samo£µ,

wolno£ci do lat 2.

Art. 275.

º 1. Kto pos│uguje siΩ dokumentem stwierdzaj╣cym to┐samo£µ innej osoby

albo jej prawa maj╣tkowe lub dokument taki kradnie lub go przyw│aszcza,

wolno£ci do lat 2.

º 2. Tej samej karze podlega, kto bezprawnie przewozi, przenosi lub przesy│a

za granicΩ dokument stwierdzaj╣cy to┐samo£µ innej osoby albo jej

prawa maj╣tkowe.

Art. 276.

nie ma prawa wy│╣cznie rozporz╣dzaµ,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 277.

Kto znaki graniczne niszczy, uszkadza, usuwa, przesuwa lub czyni niewidocznymi

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Rozdzia│ XXXV

PrzestΩpstwa przeciwko mieniu"

Art. 278.

º 1. Kto zabiera w celu przyw│aszczenia cudz╣ rzecz ruchom╣,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje

cudzy program komputerowy w celu osi╣gniΩcia korzy£ci maj╣tkowej.

º 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca

wolno£ci do roku.

º 4. Je┐eli kradzie┐ pope│niono na szkodΩ osoby najbli┐szej, £ciganie nastΩpuje

na wniosek pokrzywdzonego.

uprawniaj╣cej do podjΩcia pieniΩdzy z automatu bankowego.

Art. 279.

º 1. Kto kradnie z w│amaniem,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 2. Je┐eli kradzie┐ z w│amaniem pope│niono na szkodΩ osoby najbli┐szej,

Art. 280.

º 1. Kto kradnie, u┐ywaj╣c przemocy wobec osoby lub gro┐╣c natychmiastowym

jej u┐yciem albo doprowadzaj╣c cz│owieka do stanu nieprzytomno£ci

lub bezbronno£ci,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od lat 2 do 12.

podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub £rodkiem obezw│adniaj╣cym

albo dzia│a w inny spos≤b bezpo£rednio zagra┐aj╣cy ┐yciu lub

£rodkiem lub sposobem,

podlega karze pozbawienia wolno£ci na czas nie kr≤tszy od lat 3.

Art. 281.

Kto, w celu utrzymania siΩ w posiadaniu zabranej rzeczy, bezpo£rednio po dokonaniu

kradzie┐y, u┐ywa przemocy wobec osoby lub grozi natychmiastowym

jej u┐yciem albo doprowadza cz│owieka do stanu nieprzytomno£ci lub bezbronno£ci,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

Art. 282.

Kto, w celu osi╣gniΩcia korzy£ci maj╣tkowej, przemoc╣, groƒb╣ zamachu na

┐ycie lub zdrowie albo gwa│townego zamachu na mienie, doprowadza inn╣

osobΩ do rozporz╣dzenia mieniem w│asnym lub cudzym albo do zaprzestania

dzia│alno£ci gospodarczej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

Art. 283.

º 1 lub w art. 281 lub 282,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 284.

º 1. Kto przyw│aszcza sobie cudz╣ rzecz ruchom╣ lub prawo maj╣tkowe,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 3. W wypadku mniejszej wagi lub przyw│aszczenia rzeczy znalezionej,

sprawca

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

º 4. Je┐eli przyw│aszczenie nast╣pi│o na szkodΩ osoby najbli┐szej, £ciganie

nastΩpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 285.

º 1. Kto, w│╣czaj╣c siΩ do urz╣dzenia telekomunikacyjnego, uruchamia na

cudzy rachunek impulsy telefoniczne,

º 2. Je┐eli czyn okre£lony w º 1 pope│niono na szkodΩ osoby najbli┐szej,

£ciganie nastΩpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 286.

º 1. Kto, w celu osi╣gniΩcia korzy£ci maj╣tkowej, doprowadza inn╣ osobΩ do

niekorzystnego rozporz╣dzenia w│asnym lub cudzym mieniem za pomoc╣

wprowadzenia jej w b│╣d albo wyzyskania b│Ωdu lub niezdolno£ci do

nale┐ytego pojmowania przedsiΩbranego dzia│ania,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 2. Tej samej karze podlega, kto ┐╣da korzy£ci maj╣tkowej w zamian za

zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.

º 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 4. Je┐eli czyn okre£lony w º 1-3 pope│niono na szkodΩ osoby najbli┐szej,

£ciganie nastΩpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 287.

º 1. Kto, w celu osi╣gniΩcia korzy£ci maj╣tkowej lub wyrz╣dzenia innej osobie

szkody, bez upowa┐nienia, wp│ywa na automatyczne przetwarzanie,

nowy zapis na komputerowym no£niku informacji,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 288.

º 1. Kto cudz╣ rzecz niszczy, uszkadza lub czyni niezdatn╣ do u┐ytku,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

º 3. Karze okre£lonej w º 1 podlega tak┐e ten, kto przerywa lub uszkadza

kabel podmorski albo narusza przepisy obowi╣zuj╣ce przy zak│adaniu

lub naprawie takiego kabla.

º 4. îciganie przestΩpstwa okre£lonego w º 1 lub 2 nastΩpuje na wniosek

pokrzywdzonego.

Art. 289.

º 1. Kto zabiera w celu kr≤tkotrwa│ego u┐ycia cudzy pojazd mechaniczny,

º 2. Je┐eli sprawca czynu okre£lonego w º 1 pokonuje zabezpieczenie pojazdu

przed jego u┐yciem przez osobΩ nieupowa┐nion╣, pojazd stanowi

mienie znacznej warto£ci albo sprawca nastΩpnie porzuca pojazd w stanie

uszkodzonym lub w takich okoliczno£ciach, ┐e zachodzi niebezpiecze±stwo

utraty lub uszkodzenia pojazdu albo jego czΩ£ci lub zawarto£ci,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 3. Je┐eli czyn okre£lony w º 1 pope│niono u┐ywaj╣c przemocy lub gro┐╣c

natychmiastowym jej u┐yciem albo doprowadzaj╣c cz│owieka do stanu

nieprzytomno£ci lub bezbronno£ci, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 4. W wypadkach okre£lonych w º 1-3 s╣d mo┐e wymierzyµ grzywnΩ obok

kary pozbawienia wolno£ci.

º 5. Je┐eli czyn okre£lony w º 1-3 pope│niono na szkodΩ osoby najbli┐szej,

£ciganie nastΩpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 290.

º 1. Kto w celu przyw│aszczenia dopuszcza siΩ wyrΩbu drzewa w lesie,

podlega odpowiedzialno£ci jak za kradzie┐.

º 2. W razie skazania za wyr╣b drzewa albo za kradzie┐ drzewa wyr╣banego

lub powalonego, s╣d orzeka na rzecz pokrzywdzonego nawi╣zkΩ w wysoko£ci

podw≤jnej warto£ci drzewa.

Art. 291.

º 1. Kto rzecz uzyskan╣ za pomoc╣ czynu zabronionego nabywa lub pomaga

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

Art. 292.

i mo┐e przypuszczaµ, ┐e zosta│a uzyskana za pomoc╣ czynu zabronionego,

nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tΩ rzecz przyjmuje lub pomaga

do jej ukrycia,

wolno£ci do lat 2.

º 2. W wypadku znacznej warto£ci rzeczy, o kt≤rej mowa w º 1, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 293.

º 1. Przepisy art. 291 i 292 stosuje siΩ odpowiednio do programu komputerowego.

292, chocia┐by nie stanowi│a ona w│asno£ci sprawcy.

Art. 294.

º 1. Kto dopuszcza siΩ przestΩpstwa okre£lonego w art. 278 º 1 lub 2, art.

284 º 1 lub 2, art. 285 º 1, art. 286 º 1, art. 287 º 1, art. 288 º 1 lub 3,

lub w art. 291 º 1, w stosunku do mienia znacznej warto£ci,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 2. Tej samej karze podlega sprawca, kt≤ry dopuszcza siΩ przestΩpstwa

wymienionego w º 1 w stosunku do dobra o szczeg≤lnym znaczeniu dla

kultury.

Art. 295.

º 1. Wobec sprawcy przestΩpstwa okre£lonego w art. 278, 284-289, 291, 292

lub 294, kt≤ry dobrowolnie naprawi│ szkodΩ w ca│o£ci albo zwr≤ci│ pojazd

s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie kary, a nawet

odst╣piµ od jej wymierzenia.

º 2. Wobec sprawcy przestΩpstwa wymienionego w º 1, kt≤ry dobrowolnie

z│agodzenie kary.

Rozdzia│ XXXVI

PrzestΩpstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu

Art. 296.

º 1. Kto, bΩd╣c obowi╣zany na podstawie przepisu ustawy, decyzji w│a£ciwego

dzia│alno£ci╣ gospodarcz╣ osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej

nie maj╣cej osobowo£ci prawnej, przez nadu┐ycie udzielonych

mu uprawnie± lub niedope│nienie ci╣┐╣cego na nim obowi╣zku, wyrz╣dza

jej znaczn╣ szkodΩ maj╣tkow╣,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Je┐eli sprawca przestΩpstwa okre£lonego w º 1 dzia│a w celu osi╣gniΩcia

korzy£ci maj╣tkowej,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 3. Je┐eli sprawca przestΩpstwa okre£lonego w º 1 lub 2 wyrz╣dza szkodΩ

maj╣tkow╣ w wielkich rozmiarach,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 4. Je┐eli sprawca przestΩpstwa okre£lonego w º 1 lub 3 dzia│a nieumy£lnie,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

naprawi│ w ca│o£ci wyrz╣dzon╣ szkodΩ.

Art. 297.

º 1. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub innej osoby kredytu, po┐yczki bankowej,

gwarancji kredytowej, dotacji, subwencji lub zam≤wienia publicznego,

przedk│ada fa│szywe lub stwierdzaj╣ce nieprawdΩ dokumenty

albo nierzetelne, pisemne o£wiadczenia dotycz╣ce okoliczno£ci maj╣cych

istotne znaczenie dla uzyskania takiego kredytu, po┐yczki bankowej,

gwarancji kredytowej, dotacji, subwencji lub zam≤wienia publicznego,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew ci╣┐╣cemu na nim obowi╣zkowi

nie powiadamia w│a£ciwego organu lub instytucji o powstaniu okoliczno£ci

mog╣cych mieµ wp│yw na wstrzymanie lub ograniczenie wysoko£ci

udzielonego kredytu, po┐yczki bankowej, gwarancji kredytowej, dotacji,

subwencji lub zam≤wienia publicznego.

º 3. Nie podlega karze, kto dobrowolnie przed wszczΩciem postΩpowania

karnego zapobieg│ wykorzystaniu kredytu, po┐yczki bankowej, gwarancji

kredytowej lub subwencji, zrezygnowa│ z zam≤wienia publicznego lub

dotacji uzyskanych w spos≤b okre£lony w º 1 lub 2 albo zaspokoi│ roszczenia

pokrzywdzonego.

Art. 298.

powoduje zdarzenie bΩd╣ce podstaw╣ do wyp│aty takiego odszkodowania,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Nie podlega karze, kto przed wszczΩciem postΩpowania karnego dobrowolnie

Art. 299.

º 1. Kto £rodki p│atnicze, papiery warto£ciowe lub inne warto£ci dewizowe,

prawa maj╣tkowe albo mienie ruchome lub nieruchome, pochodz╣ce z

korzy£ci zwi╣zanych z pope│nieniem przestΩpstwa przez inne osoby, w

szczeg≤lno£ci polegaj╣cego na wytwarzaniu lub obrocie £rodkami odurzaj╣cymi

lub psychotropowymi, przemycie, fa│szowaniu pieniΩdzy lub

papier≤w warto£ciowych, rozboju albo pope│nieniu innego przestΩpstwa

przeciwko mieniu wielkiej warto£ci, wymuszaniu okupu albo handlu

broni╣, amunicj╣ lub materia│ami wybuchowymi albo rozszczepialnymi,

przyjmuje, przekazuje lub wywozi za granicΩ, pomaga do przenoszenia

ich w│asno£ci lub posiadania albo podejmuje inne czynno£ci, kt≤re mog╣

lub miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajΩcie albo orzeczenie

przepadku,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Karze okre£lonej w º 1 podlega, kto bΩd╣c pracownikiem banku, instytucji

finansowej lub kredytowej przyjmuje w got≤wce, wbrew przepisom

pieni╣dze lub inne warto£ci dewizowe, dokonuje ich transferu lub konwersji

albo przyjmuje je w innych okoliczno£ciach wzbudzaj╣cych uzasadnione

podejrzenie o ich przestΩpnym pochodzeniu z czyn≤w okre£lonych

w º 1 albo £wiadczy inne us│ugi maj╣ce ukryµ ich przestΩpne pochodzenie

lub us│ugi w zabezpieczeniu przed zajΩciem.

º 3. Kto bΩd╣c odpowiedzialny w banku, instytucji finansowej lub kredytowej

za informowanie zarz╣du lub organu nadzoru finansowego o przeprowadzeniu

przewidzianej przepisami prawa, mimo ┐e okoliczno£ci przeprowadzenia

operacji finansowej wzbudzaj╣ uzasadnione podejrzenie, ┐e chodzi o

ƒr≤d│o ich pochodzenia okre£lone w º 1,

º 4. Karze okre£lonej w º 3 podlega, kto w banku, instytucji finansowej lub

kredytowej, bΩd╣c odpowiedzialny za wyznaczenie osoby uprawnionej

do przyjmowania informacji, o kt≤rych mowa w º 3 lub udzielania ich

º 5. Je┐eli sprawca dopuszcza siΩ czynu okre£lonego w º 1 lub 2, dzia│aj╣c w

porozumieniu z innymi osobami,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 6. Karze okre£lonej w º 5 podlega sprawca, je┐eli dopuszczaj╣c siΩ czynu

okre£lonego w º 1 lub 2, osi╣ga znaczn╣ korzy£µ maj╣tkow╣.

º 7. W razie skazania za przestΩpstwo okre£lone w º 1 lub 2, s╣d orzeka

przepadek przedmiot≤w pochodz╣cych bezpo£rednio lub po£rednio z

przestΩpstwa, chocia┐by przedmioty nie stanowi│y w│asno£ci sprawcy.

º 8. Nie podlega karze za przestΩpstwo okre£lone w º 1-4, kto dobrowolnie

ujawni│ wobec organu powo│anego do £cigania przestΩpstw informacje

jego pope│nienia, je┐eli zapobieg│o to pope│nieniu innego przestΩpstwa;

je┐eli sprawca czyni│ starania zmierzaj╣ce do ujawnienia tych

informacji i okoliczno£ci, s╣d stosuje nadzwyczajne z│agodzenie kary.

Art. 300.

º 1. Kto, w razie gro┐╣cej mu niewyp│acalno£ci lub upad│o£ci, udaremnia

lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, ┐e usuwa,

ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywi£cie lub pozornie obci╣┐a albo

uszkadza sk│adniki swojego maj╣tku,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

pa±stwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela

przez to, ┐e usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywi£cie

lub pozornie obci╣┐a albo uszkadza sk│adniki swojego maj╣tku zajΩte

lub zagro┐one zajΩciem,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 3. Je┐eli czyn okre£lony w º 1 wyrz╣dzi│ szkodΩ wielu wierzycielom, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

okre£lonego w º 1 nastΩpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 301.

º 1. Kto bΩd╣c d│u┐nikiem kilku wierzycieli udaremnia lub ogranicza zaspokojenie

now╣ jednostkΩ gospodarcz╣ i przenosi na ni╣ sk│adniki swojego maj╣tku,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Tej samej karze podlega, kto bΩd╣c d│u┐nikiem kilku wierzycieli doprowadza

do swojej upad│o£ci lub niewyp│acalno£ci.

º 3. Kto bΩd╣c d│u┐nikiem kilku wierzycieli w spos≤b lekkomy£lny doprowadza

do swojej upad│o£ci lub niewyp│acalno£ci, w szczeg≤lno£ci przez

trwonienie czΩ£ci sk│adowych maj╣tku, zaci╣ganie zobowi╣za± lub zawieranie

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 302.

º 1. Kto, w razie gro┐╣cej mu niewyp│acalno£ci lub upad│o£ci, nie mog╣c zaspokoiµ

czym dzia│a na szkodΩ pozosta│ych,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 2. Kto wierzycielowi udziela lub obiecuje udzieliµ korzy£ci maj╣tkowej za

dzia│anie na szkodΩ innych wierzycieli w zwi╣zku z postΩpowaniem

upad│o£ciowym lub zmierzaj╣cym do zapobiegniΩcia upad│o£ci,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 3. Tej samej karze podlega wierzyciel, kt≤ry w zwi╣zku z okre£lonym w º

2 postΩpowaniem przyjmuje korzy£µ za dzia│anie na szkodΩ innych wierzycieli

albo takiej korzy£ci ┐╣da.

Art. 303.

º 1. Kto wyrz╣dza szkodΩ maj╣tkow╣ osobie fizycznej, prawnej albo jednostce

organizacyjnej nie maj╣cej osobowo£ci prawnej, przez nieprowadzenie

nierzetelny lub niezgodny z prawd╣, w szczeg≤lno£ci niszcz╣c, usuwaj╣c,

ukrywaj╣c, przerabiaj╣c lub podrabiaj╣c dokumenty dotycz╣ce tej

dzia│alno£ci,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Je┐eli sprawca przestΩpstwa okre£lonego w º 1 wyrz╣dza znaczn╣ szkodΩ

maj╣tkow╣,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca przestΩpstwa okre£lonego w º 1,

wolno£ci do roku.

º 4. Je┐eli pokrzywdzonym nie jest Skarb Pa±stwa £ciganie przestΩpstwa

okre£lonego w º 1-3 nastΩpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 304.

Kto, wyzyskuj╣c przymusowe po│o┐enie innej osoby fizycznej, prawnej albo jednostki

nak│adaj╣c na ni╣ obowi╣zek £wiadczenia niewsp≤│miernego ze £wiadczeniem

wzajemnym,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 305.

przetarg publiczny albo wchodzi w porozumienie z inn╣ osob╣ dzia│aj╣c

na szkodΩ w│a£ciciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz kt≤rej

przetarg jest dokonywany,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

informacje lub przemilcza istotne okoliczno£ci maj╣ce

znaczenie dla zawarcia umowy bΩd╣cej przedmiotem przetargu albo

mienia albo osoby lub instytucji na rzecz kt≤rej przetarg jest dokonywany.

º 3. Je┐eli pokrzywdzonym nie jest Skarb Pa±stwa, £ciganie przestΩpstwa

okre£lonego w º 1 lub 2 nastΩpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 306.

datΩ przydatno£ci towaru lub urz╣dzenia,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 307.

º 1. Wobec sprawcy przestΩpstwa okre£lonego w art. 296 lub 299-305, kt≤ry

dobrowolnie naprawi│ szkodΩ w ca│o£ci, s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne

z│agodzenie kary, a nawet odst╣piµ od jej wymierzenia.

º 2. Wobec sprawcy przestΩpstwa wymienionego w º 1, kt≤ry dobrowolnie

naprawi│ szkodΩ w znacznej czΩ£ci, s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne

z│agodzenie kary.

Art. 308.

Za przestΩpstwa okre£lone w tym rozdziale odpowiada jak d│u┐nik lub wierzyciel,

kto, na podstawie przepisu prawnego, decyzji w│a£ciwego organu, umowy

lub faktycznego wykonywania, zajmuje siΩ sprawami maj╣tkowymi innej osoby

Art. 309.

W razie skazania za przestΩpstwo okre£lone w art. 296 º 3, art. 297 º 1 lub

art. 299, grzywnΩ orzeczon╣ obok kary pozbawienia wolno£ci mo┐na wymierzyµ

w wysoko£ci do 2000 stawek dziennych.

Rozdzia│ XXXVII

PrzestΩpstwa przeciwko obrotowi pieniΩdzmi i papierami warto£ciowymi"

Art. 310.

º 1. Kto podrabia albo przerabia polski albo obcy pieni╣dz, inny £rodek p│atniczy

albo dokument uprawniaj╣cy do otrzymania sumy pieniΩ┐nej albo

zawieraj╣cy obowi╣zek wyp│aty kapita│u, odsetek, udzia│u w zyskach albo

stwierdzenie uczestnictwa w sp≤│ce lub z pieniΩdzy, innego £rodka

p│atniczego albo z takiego dokumentu usuwa oznakΩ umorzenia,

albo karze 25 lat pozbawienia wolno£ci.

º 2. Kto pieni╣dz, inny £rodek p│atniczy lub dokument okre£lony w º 1 puszcza

w obieg albo go w takim celu przyjmuje, przechowuje, przewozi,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 3. W wypadku mniejszej wagi, s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne z│agodzenie

kary.

º 4. Kto czyni przygotowania do pope│nienia przestΩpstwa okre£lonego w º

1 lub 2,

Art. 311.

Kto, w dokumentacji zwi╣zanej z obrotem papierami warto£ciowymi, rozpowszechnia

nieprawdziwe informacje lub przemilcza informacje o stanie maj╣tkowym

oferenta, maj╣ce istotne znaczenie dla nabycia, zbycia papier≤w warto£ciowych,

podwy┐szenia albo obni┐enia wk│adu,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

Art. 312.

Kto puszcza w obieg podrobiony albo przerobiony pieni╣dz, inny £rodek p│atniczy

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do roku.

Art. 313.

º 1. Kto, w celu u┐ycia lub puszczenia w obieg, podrabia albo przerabia

urzΩdowy znak warto£ciowy albo ze znaku takiego usuwa oznakΩ umorzenia,

podlega karze pozbawienia wolno£ci do lat 3.

º 2. Tej samej karze podlega, kto urzΩdowy znak warto£ciowy podrobiony,

przerobiony albo z usuniΩt╣ oznak╣ umorzenia puszcza w obieg, nabywa

Art. 314.

Kto, w celu u┐ycia w obrocie gospodarczym, podrabia albo przerabia znak

urzΩdowy, maj╣cy stwierdziµ upowa┐nienie, uiszczenie op│aty skarbowej lub

podrobionymi albo przerobionymi znakami,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

Art. 315.

º 1. Kto, w celu u┐ycia w obrocie gospodarczym, podrabia lub przerabia zalegalizowane

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia

wolno£ci do lat 2.

º 2. Tej samej karze podlega, kto podrobionego albo przerobionego narzΩdzia

pomiarowego lub probierczego w obrocie gospodarczym u┐ywa albo

Art. 316.

º 1. Pieni╣dze, dokumenty i znaki warto£ciowe podrobione, przerobione albo

z usuniΩt╣ oznak╣ umorzenia oraz podrobione lub przerobione narzΩdzia

pomiarowe, jak r≤wnie┐ przedmioty s│u┐╣ce do pope│nienia

przestΩpstw okre£lonych w tym rozdziale ulegaj╣ przepadkowi, chocia┐by

nie stanowi│y w│asno£ci sprawcy.

º 2. Podrobione albo przerobione znaki urzΩdowe okre£lone w art. 314 nale┐y

Rozdzia│ XXXVIII

Przepisy og≤lne dotycz╣ce ┐o│nierzy"

Art. 317.

º 1. Przepisy czΩ£ci og≤lnej i szczeg≤lnej tego kodeksu stosuje siΩ do ┐o│nierzy,

je┐eli czΩ£µ wojskowa nie zawiera przepis≤w odmiennych.

º 2. Przepisy art. 356-363 oraz, w wypadku pope│nienia okre£lonego w nich

przestΩpstwa, przepisy og≤lne dotycz╣ce ┐o│nierzy stosuje siΩ odpowiednio

tak┐e do pracownik≤w wojska.

º 3. Przepisy czΩ£ci wojskowej stosuje siΩ odpowiednio tak┐e do innych

os≤b, je┐eli ustawa tak stanowi.

Art. 318.

Nie pope│nia przestΩpstwa ┐o│nierz, kt≤ry dopuszcza siΩ czynu zabronionego

bΩd╣cego wykonaniem rozkazu, chyba ┐e wykonuj╣c rozkaz umy£lnie pope│nia

przestΩpstwo.

Art. 319.

º 1. Nie pope│nia przestΩpstwa ┐o│nierz, gdy w wypadku niepos│usze±stwa

lub oporu stosuje £rodki niezbΩdne w celu wymuszenia pos│uchu dla

rozkazu, do kt≤rego wydania by│ uprawniony, je┐eli okoliczno£ci wymagaj╣

natychmiastowego przeciwdzia│ania, a pos│uchu dla rozkazu nie

mo┐na osi╣gn╣µ w inny spos≤b.

º 2. W razie przekroczenia granic ostatecznej potrzeby, s╣d mo┐e zastosowaµ

nadzwyczajne z│agodzenie kary.

Art. 320.

W stosunku do sprawcy przestΩpstwa okre£lonego w czΩ£ci wojskowej, kt≤ry w

nadzwyczajne z│agodzenie kary, a nawet odst╣piµ od jej wymierzenia.

Art. 321.

W wypadku przewidzianym w art. 10 º 4, s╣d mo┐e zamiast orzekania £rodk≤w

sprawcΩ w│a£ciwemu dow≤dcy w celu wymierzenia kary przewidzianej w

wojskowych przepisach dyscyplinarnych.

Art. 322.

º 1. Kar╣ stosowan╣ wobec ┐o│nierzy jest tak┐e areszt wojskowy; do kary

wolno£ci.

º 2. Kara aresztu wojskowego trwa najkr≤cej miesi╣c, najd│u┐ej 2 lata; wymierza

siΩ j╣ w miesi╣cach i latach.

º 3. KarΩ aresztu wojskowego odbywa siΩ w przeznaczonym do tego zak│adzie

karnym; w czasie odbywania kary skazany podlega tak┐e szkoleniu

wojskowemu.

Art. 323.

º 1. Do ┐o│nierzy nie stosuje siΩ przepisu art. 34 º 2 pkt 1 i 2.

º 2. W czasie odbywania kary ograniczenia wolno£ci skazany:

1) nie mo┐e byµ mianowany na wy┐szy stopie± wojskowy ani wyznaczony

na wy┐sze stanowisko s│u┐bowe,

2) nie mo┐e braµ udzia│u w uroczysto£ciach i paradach organizowanych

w jednostce wojskowej lub z udzia│em jednostki.

º 3. Wymierzaj╣c karΩ ograniczenia wolno£ci wobec ┐o│nierza innej s│u┐by

ni┐ zasadnicza lub pe│niona w charakterze kandydata na ┐o│nierza zawodowego,

s╣d orzeka obowi╣zek pozostawania w okre£lonym miejscu

w czasie od zako±czenia zajΩµ s│u┐bowych do capstrzyku przez 2 dni w

tygodniu, a mo┐e orzec potr╣cenie od 5 do 15% miesiΩcznego uposa┐enia

na wskazany przez s╣d cel spo│eczny.

º 4. »o│nierze zasadniczej s│u┐by wojskowej odbywaj╣ karΩ ograniczenia wolno£ci

w wydzielonej jednostce wojskowej wed│ug zasad okre£lonych w

Kodeksie karnym wykonawczym.

º 5. Je┐eli skazany na karΩ ograniczenia wolno£ci, wed│ug zasad okre£lonych

w º 1-4, w chwili przyst╣pienia do jej wykonania w ca│o£ci lub w czΩ£ci,

przesta│ byµ ┐o│nierzem lub, w wypadku przewidzianym w art. 317 º 2,

pracownikiem wojska, s╣d zamienia tΩ karΩ na karΩ ograniczenia wolno£ci

orzekan╣ wed│ug zasad og≤lnych.

Art. 324.

º 1. îrodkami karnymi stosowanymi wobec ┐o│nierzy s╣ tak┐e:

1) obni┐enie stopnia wojskowego,

2) wydalenie z zawodowej s│u┐by wojskowej,

3) degradacja.

w art. 39 pkt 7.

Art. 325.

º 1. Obni┐enie stopnia wojskowego obejmuje utratΩ posiadanego stopnia i

powr≤t do stopnia bezpo£rednio ni┐szego w obrΩbie korpusu oficer≤w,

chor╣┐ych albo podoficer≤w.

º 2. S╣d mo┐e orzec obni┐enie stopnia wojskowego w razie skazania za wystΩpek,

je┐eli przemawiaj╣ za tym rodzaj czynu, spos≤b i okoliczno£ci

jego pope│nienia.

Art. 326.

º 1. Wydalenie z zawodowej s│u┐by wojskowej obejmuje bezzw│oczne usuniΩcie

ze s│u┐by oraz utratΩ odznak i zaszczytnych wyr≤┐nie± nadanych

przez w│a£ciwego dow≤dcΩ.

º 2. S╣d mo┐e orzec wydalenie z zawodowej s│u┐by wojskowej, je┐eli sprawca

przy pope│nieniu przestΩpstwa umy£lnego ra┐╣co nadu┐y│ swoich

uprawnie± albo okaza│, ┐e dalsze pe│nienie tej s│u┐by zagra┐a istotnym

dobrom chronionym prawem.

Art. 327.

º 1. Degradacja obejmuje utratΩ posiadanego stopnia wojskowego i powr≤t

do stopnia szeregowego.

º 2. S╣d mo┐e orzec degradacjΩ w razie skazania za przestΩpstwo umy£lne,

je┐eli rodzaj czynu, spos≤b i okoliczno£ci jego pope│nienia pozwalaj╣

przyj╣µ, ┐e sprawca utraci│ w│a£ciwo£ci wymagane do posiadania stopnia

wojskowego, a zw│aszcza w wypadku dzia│ania w celu osi╣gniΩcia korzy£ci

maj╣tkowej.

Art. 328.

osoby, kt≤ra w chwili pope│nienia czynu zabronionego by│a ┐o│nierzem, chocia┐by

przesta│a nim byµ w chwili orzekania.

Art. 329.

Je┐eli przestΩpstwo zagro┐one jest kar╣ pozbawienia wolno£ci nie przekraczaj╣c╣

5 lat, a wymierzona kara nie by│aby surowsza ni┐ 2 lata pozbawienia wolno£ci,

s╣d mo┐e w stosunku do ┐o│nierza orzec karΩ aresztu wojskowego.

Art. 330.

Je┐eli wymierzona za przestΩpstwo kara aresztu wojskowego nie by│aby surowsza

od roku, s╣d mo┐e w stosunku do ┐o│nierza orzec karΩ ograniczenia wolno£ci.

Art. 331.

OdstΩpuj╣c od wymierzenia kary, s╣d mo┐e zwr≤ciµ siΩ do w│a£ciwego dow≤dcy

o wymierzenie kary dyscyplinarnej przewidzianej w wojskowych przepisach

dyscyplinarnych.

Art. 332.

publicznych i degradacji, wydalenia z zawodowej s│u┐by wojskowej lub

obni┐enia stopnia wojskowego s╣d orzeka tylko pozbawienie praw publicznych.

º 2. W razie orzeczenia za zbiegaj╣ce siΩ przestΩpstwa degradacji oraz wydalenia

s╣d orzeka tylko degradacjΩ.

Art. 333.

º 1. Stosuj╣c warunkowe umorzenie postΩpowania karnego wobec ┐o│nierza,

s╣d mo┐e tak┐e zwr≤ciµ siΩ do w│a£ciwego dow≤dcy o wymierzenie kary

przewidzianej w wojskowych przepisach dyscyplinarnych.

º 2. S╣d mo┐e podj╣µ postΩpowanie karne tak┐e wtedy, gdy sprawca ra┐╣co

narusza zasady dyscypliny wojskowej.

Art. 334.

º 1. Nak│adaj╣c na ┐o│nierza obowi╣zki lub stosuj╣c £rodki przewidziane w

º 2. Orzekaj╣c doz≤r wobec ┐o│nierza, s╣d mo┐e powierzyµ wykonywanie

czynno£ci dozoru kuratorowi wojskowemu, prze│o┐onemu lub ┐o│nierzowi

wskazanemu przez prze│o┐onego.

Art. 335.

Zawieszaj╣c wykonanie kary wobec ┐o│nierza, s╣d mo┐e orzec tak┐e £rodki

przewidziane w art. 323 º 2.

Art. 336.

º 1. S╣d mo┐e odroczyµ ┐o│nierzowi s│u┐by zasadniczej wykonanie kary pozbawienia

wolno£ci nie przekraczaj╣cej 6 miesiΩcy do czasu uko±czenia

s│u┐by.

º 2. S╣d mo┐e zarz╣dziµ wykonanie odroczonej kary, je┐eli skazany w okresie

odroczenia ra┐╣co narusza porz╣dek prawny lub zasady dyscypliny

wojskowej.

º 3. S╣d po zapoznaniu siΩ z opini╣ dow≤dcy jednostki mo┐e zwolniµ od kary

pozbawienia wolno£ci nie przekraczaj╣cej 6 miesiΩcy, je┐eli okres odroczenia

trwa│ co najmniej 6 miesiΩcy, a ┐o│nierz w tym okresie wyr≤┐ni│

siΩ w wykonywaniu obowi╣zk≤w s│u┐bowych albo wykaza│ siΩ odwag╣.

º 4. S╣d mo┐e zwolniµ od kary okre£lonej w º 3, nawet gdy okres odroczenia

trwa│ kr≤cej, je┐eli przemawiaj╣ za tym szczeg≤lnie wa┐ne powody.

º 5. Zwolnienie od kary w my£l º 3 lub 4 poci╣ga za sob╣ zatarcie skazania

z mocy prawa; je┐eli wobec skazanego orzeczono grzywnΩ lub £rodek

lub £rodka karnego.

º 6. Przepisy º 1-5 stosuje siΩ odpowiednio do osoby powo│anej do s│u┐by

wojskowej.

Art. 337.

Wobec ┐o│nierza s│u┐by zasadniczej, kt≤ry zosta│ skazany, za przestΩpstwo

okre£lone w czΩ£ci wojskowej pope│nione w czasie tej s│u┐by, na grzywnΩ, karΩ

ograniczenia wolno£ci albo pozbawienia wolno£ci nie przekraczaj╣c╣ roku, s╣d

mo┐e zarz╣dziµ zatarcie skazania po przeniesieniu go do rezerwy, je┐eli kara

lub orzeczony £rodek karny zosta│y wykonane.

Rozdzia│ XXXIX

PrzestΩpstwa przeciwko obowi╣zkowi pe│nienia s│u┐by wojskowej"

Art. 338.

º 1. »o│nierz, kt≤ry samowolnie opuszcza swoj╣ jednostkΩ lub wyznaczone

miejsce przebywania albo samowolnie poza nimi pozostaje,

lat 3.

º 2. Je┐eli nieobecno£µ sprawcy czynu okre£lonego w º 1 nie trwa│a d│u┐ej

ni┐ 14 dni, sprawca

podlega karze ograniczenia wolno£ci, aresztu wojskowego do roku

albo pozbawienia wolno£ci do roku.

º 3. îciganie przestΩpstwa okre£lonego w º 2 nastΩpuje na wniosek dow≤dcy

jednostki.

º 4. Przepis≤w º 1 i 2 nie stosuje siΩ do ┐o│nierzy s│u┐by zawodowej, okresowej

oraz nadterminowej zasadniczej s│u┐by wojskowej, a tak┐e do odbywaj╣cych

µwiczenia rezerwy oficer≤w, chor╣┐ych i podoficer≤w starszych.

Art. 339.

º 1. »o│nierz, kt≤ry w celu trwa│ego uchylenia siΩ od s│u┐by wojskowej opuszcza

swoj╣ jednostkΩ lub wyznaczone miejsce przebywania lub w takim

celu poza nimi pozostaje,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. Je┐eli sprawca dopuszcza siΩ dezercji wsp≤lnie z innymi ┐o│nierzami lub

zabieraj╣c bro±,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 3. »o│nierz, kt≤ry w czasie dezercji ucieka za granicΩ albo przebywaj╣c za

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 4. »o│nierz, kt≤ry czyni przygotowania do przestΩpstwa okre£lonego w

º 1-3,

podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolno£ci do

lat 2.

Art. 340.

Je┐eli sprawca przestΩpstwa okre£lonego w art. 339 dobrowolnie powr≤ci│, a

nieobecno£µ jego trwa│a nie d│u┐ej ni┐ 14 dni, s╣d mo┐e zastosowaµ nadzwyczajne

z│agodzenie kary.

Art. 341.

º 1. »o│nierz, kt≤ry odmawia pe│nienia s│u┐by wojskowej albo wykonywania

obowi╣zku wynikaj╣cego z tej s│u┐by,

podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolno£ci do

lat 3.

º 2. Tej samej karze podlega ┐o│nierz innej s│u┐by ni┐ zasadnicza, kt≤ry

uporczywie nie wykonuje obowi╣zku z niej wynikaj╣cego.

º 3. îciganie przestΩpstwa okre£lonego w º 2 nastΩpuje na wniosek dow≤dcy

jednostki.

Art. 342.

º 1. »o│nierz, kt≤ry w celu zupe│nego albo czΩ£ciowego uchylenia siΩ od s│u┐by

wojskowej albo od wykonania obowi╣zku wynikaj╣cego z tej s│u┐by:

skutek okre£lony w art. 156 º 1 lub art. 157 º 1,

2) u┐ywa podstΩpu dla wprowadzenia w b│╣d organu wojskowego,

podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolno£ci

do lat 3.

º 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca

albo pozbawienia wolno£ci do roku.

Rozdzia│ XL

PrzestΩpstwa przeciwko zasadom dyscypliny wojskowej"

Art. 343.

rozkaz niezgodnie z jego tre£ci╣,

podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolno£ci do

lat 3.

º 2. Je┐eli sprawca czynu okre£lonego w º 1 dzia│a wsp≤lnie z innymi ┐o│nierzami

lub w obecno£ci zebranych ┐o│nierzy albo nastΩpstwem czynu

okre£lonego w º 1 jest znaczna szkoda maj╣tkowa lub inna powa┐na

szkoda, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 3. »o│nierz, kt≤ry wchodzi w porozumienie z innymi ┐o│nierzami w celu

pope│nienia czynu zabronionego okre£lonego w º 1 lub 2,

podlega karze ograniczenia wolno£ci, aresztu wojskowego albo

pozbawienia wolno£ci do lat 2.

º 4. îciganie przestΩpstwa okre£lonego w º 1 lub 3 nastΩpuje na wniosek

dow≤dcy jednostki.

Art. 344.

º 1. Nie pope│nia przestΩpstwa okre£lonego w art. 343 ┐o│nierz, kt≤ry odmawia

wykonania rozkazu polecaj╣cego pope│nienie przestΩpstwa albo

nie wykonuje go.

º 2. W razie wykonania rozkazu, o kt≤rym mowa w º 1, niezgodnie z jego

tre£ci╣ w celu istotnego zmniejszenia szkodliwo£ci czynu, s╣d mo┐e zastosowaµ

nadzwyczajne z│agodzenie kary lub odst╣piµ od jej wymierzenia.

Art. 345.

º 1. »o│nierz, kt≤ry dopuszcza siΩ czynnej napa£ci na prze│o┐onego,

podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolno£ci do

lat 3.

º 2. Je┐eli sprawca dopuszcza siΩ czynnej napa£ci w zwi╣zku z pe│nieniem

przez prze│o┐onego obowi╣zk≤w s│u┐bowych albo wsp≤lnie z innymi ┐o│nierzami

lub w obecno£ci zebranych ┐o│nierzy,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

º 3. Je┐eli sprawca czynu okre£lonego w º 1 lub 2 u┐ywa broni, no┐a lub innego

podobnie niebezpiecznego przedmiotu,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 4. Karze przewidzianej w º 3 podlega sprawca czynu okre£lonego w º 1

lub 2, je┐eli jego nastΩpstwem jest skutek okre£lony w art. 156 lub 157

º 1.

Art. 346.

º 1. »o│nierz, kt≤ry stosuje przemoc lub groƒbΩ bezprawn╣ w celu przeszkodzenia

prze│o┐onemu w czynno£ci s│u┐bowej albo w celu zmuszenia

prze│o┐onego do przedsiΩwziΩcia albo zaniechania czynno£ci s│u┐bowej,

podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolno£ci do

lat 3.

º 2. Je┐eli sprawca dzia│a wsp≤lnie z innymi ┐o│nierzami lub w obecno£ci

zebranych ┐o│nierzy,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

Art. 347.

º 1. »o│nierz, kt≤ry zniewa┐a prze│o┐onego,

podlega karze ograniczenia wolno£ci, aresztu wojskowego albo

pozbawienia wolno£ci do lat 2.

º 2. îciganie nastΩpuje na wniosek pokrzywdzonego lub dow≤dcy jednostki.

Art. 348.

Przepisy art. 345-347 stosuje siΩ odpowiednio do ┐o│nierza, kt≤ry dopuszcza

siΩ czynu okre£lonego w tych przepisach wzglΩdem ┐o│nierza nie bΩd╣cego jego

prze│o┐onym w zwi╣zku z pe│nieniem przez niego obowi╣zk≤w s│u┐bowych.

Art. 349.

Przepisy tego rozdzia│u stosuje siΩ odpowiednio, je┐eli czyn zabroniony pope│niono

wzglΩdem ┐o│nierza pa±stwa sprzymierzonego, a pa±stwo to zapewnia

wzajemno£µ.

Rozdzia│ XLI

PrzestΩpstwa przeciwko zasadom postΩpowania z podw│adnymi

Art. 350.

º 1. »o│nierz, kt≤ry poni┐a lub zniewa┐a podw│adnego,

podlega karze ograniczenia wolno£ci, aresztu wojskowego albo

pozbawienia wolno£ci do lat 2.

º 2. îciganie nastΩpuje na wniosek pokrzywdzonego lub dow≤dcy jednostki.

Art. 351.

»o│nierz, kt≤ry uderza podw│adnego lub w inny spos≤b narusza jego nietykalno£µ

cielesn╣,

podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolno£ci do

lat 2.

Art. 352.

º 1. »o│nierz, kt≤ry znΩca siΩ fizycznie lub psychicznie nad podw│adnym,

º 2. Je┐eli czyn okre£lony w º 1 po│╣czony jest ze stosowaniem szczeg≤lnego

okrucie±stwa, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

º 3. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w º 1 lub 2 jest targniΩcie siΩ

podlega karze pozbawienia wolno£ci od lat 2 do 12.

Art. 353.

Przepisy art. 350-352 stosuje siΩ odpowiednio do ┐o│nierza, kt≤ry dopuszcza

siΩ czynu okre£lonego w tych przepisach wzglΩdem ┐o│nierza m│odszego stopniem

Rozdzia│ XLII

PrzestΩpstwa przeciwko zasadom obchodzenia siΩ z uzbrojeniem i uzbrojonym sprzΩtem wojskowym"

Art. 354.

º 1. »o│nierz, kt≤ry nieostro┐nie obchodzi siΩ z broni╣ wojskow╣, amunicj╣,

materia│em wybuchowym lub innym £rodkiem walki albo ich nieostro┐nie

u┐ywa i przez to nieumy£lnie powoduje naruszenie czynno£ci narz╣du

cia│a lub rozstr≤j zdrowia innej osoby,

lat 3.

º 2. Je┐eli nastΩpstwem czynu okre£lonego w º 1 jest £mierµ innej osoby lub

ciΩ┐ki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

Art. 355.

º 1. »o│nierz, kt≤ry prowadz╣c uzbrojony pojazd mechaniczny, narusza chocia┐by

nieumy£lnie zasady bezpiecze±stwa w ruchu l╣dowym, wodnym

lub powietrznym i powoduje nieumy£lnie wypadek, w kt≤rym inna osoba

odnios│a obra┐enia cia│a okre£lone w art. 157 º 1 lub wyrz╣dzona

podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolno£ci do

lat 3.

º 2. Je┐eli nastΩpstwem wypadku okre£lonego w º 1 jest £mierµ innej osoby

lub ciΩ┐ki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

Rozdzia│ XLIII

PrzestΩpstwa przeciwko zasadom pe│nienia s│u┐by"

Art. 356.

º 1. »o│nierz, kt≤ry, po wyznaczeniu go do s│u┐by lub bΩd╣c w s│u┐bie, narusza

obowi╣zek wynikaj╣cy z przepisu lub zarz╣dzenia reguluj╣cego

tok tej s│u┐by, przez co stwarza bezpo£rednie niebezpiecze±stwo powstania

szkody, kt≤rej wyznaczona s│u┐ba mia│a zapobiec,

podlega karze ograniczenia wolno£ci, aresztu wojskowego albo

º 2. Je┐eli nastΩpstwem czynu jest szkoda, o kt≤rej mowa w º 1, sprawca

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 3. îciganie przestΩpstwa okre£lonego w º 1 nastΩpuje na wniosek dow≤dcy

jednostki.

Art. 357.

º 1. »o│nierz, kt≤ry, po wyznaczeniu do s│u┐by lub bΩd╣c w s│u┐bie, wprawia

siΩ w stan nietrzeƒwo£ci lub odurzenia innym £rodkiem,

podlega karze ograniczenia wolno£ci, aresztu wojskowego albo

pozbawienia wolno£ci do lat 2.

Rozdzia│ XLIV

PrzestΩpstwa przeciwko mieniu wojskowemu

Art. 358.

º 1. »o│nierz, kt≤ry samowolnie dysponuje broni╣, amunicj╣, materia│em

wybuchowym lub innym £rodkiem walki,

lat 3.

º 2. »o│nierz, kt≤ry samowolnie zabiera bro±, amunicjΩ, materia│ wybuchowy

lub inny £rodek walki,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od roku do lat 10.

Art. 359.

»o│nierz, kt≤ry, nie dope│niaj╣c obowi╣zku lub przekraczaj╣c uprawnienia w

zakresie ochrony lub nadzoru nad broni╣, amunicj╣, materia│em wybuchowym

lub innym £rodkiem walki, powoduje choµby nieumy£lnie ich utratΩ,

podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolno£ci od

Art. 360.

º 1. »o│nierz, kt≤ry bro±, amunicjΩ, materia│ wybuchowy lub inny £rodek

walki niszczy, uszkadza lub czyni niezdatnym do u┐ytku,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci, aresztu wojskowego

albo pozbawienia wolno£ci do lat 2.

º 2. Je┐eli sprawca czynu okre£lonego w º 1 powoduje przez to znaczn╣

szkodΩ w mieniu,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 6 miesiΩcy do lat 8.

Art. 361.

º 1. »o│nierz, kt≤ry samowolnie u┐ywa wojskowego statku powietrznego lub

wodnego dla celu nie maj╣cego zwi╣zku ze s│u┐b╣,

podlega karze pozbawienia wolno£ci od 3 miesiΩcy do lat 5.

º 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci, aresztu wojskowego

albo pozbawienia wolno£ci do roku.

Art. 362.

º 1. »o│nierz, kt≤ry samowolnie u┐ywa wojskowego pojazdu mechanicznego

z uszczerbkiem dla interes≤w s│u┐by lub w celu osi╣gniΩcia korzy£ci maj╣tkowej,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno£ci, aresztu wojskowego

albo pozbawienia wolno£ci do lat 2.

º 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca

podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolno£ci.

Art. 363.

º 1. »o│nierz, kt≤ry samowolnie rozporz╣dza przedmiotem swojego wyposa┐enia,

w szczeg≤lno£ci przedmiot taki zbywa, zastawia lub go u┐ycza innej

osobie,

wolno£ci do lat 2.

º 2. îciganie nastΩpuje na wniosek dow≤dcy jednostki.