CENK TARHAN

Windows NT 4.0 Almalı mı?

Merlin Cephesi
2. Görüş
3. Görüş

Windows 95'te yaşanılanlar aynen Windows NT 4.0'da da yaşandı. O da geç kaldı, hem de oldukça geç. 1995 baharında, bu işletim sisteminin 1996 başında piyasaya çıkması planlanmıştı. Gecikti ve bizler tam 32 bit'lik işletim sistemlerine alışmışken artık bir de Windows NT 4.0 diye bir işletim sistemi geldi. Bu yazıda incelemek istediğimiz şu: Acaba NT 4.0 gerçekten 32 bit'lik işletim sistemlerinde bir atılım mı, yoksa klasik birMicrosoft manevrası mı? Biraz tarihi bilgi verelim: NT 3.0 piyasaya sürüldüğünde hem büyük bir başarı hem de büyük bir başarısızlık olarak değerlendirildi. Teknik olarak başarılı idi. NT 3.0 ile Microsoft yıllar sürecek bir işletim sisteminin temelini atmış oldu. Performans açısından değerlendirildiğinde ise başarısız bir işletim sistemi idi. En dişli rakibi olan Novell Netware'den hem daha güçlü bir donanıma ihtiyaç duyuyor, hem de performans açısından pek parlak sonuçlar vermiyordu. Temel dosya ve yazıcı paylaşımı için o zamanlarda en iyi seçenek hiç şüphesiz Novell Netware idi. Microsoft ekibi bu üründen sonra NT 3.5 için kolları sıvadı. Ortaya çıkan ürün hem 486 DX2 66'larda kabul edilebilen bir performansta çalışabiliyordu, ancak yine de bellek gereksinimi minimum 24 MB idi. Hemen arkasından PowerPC bilgisayar pazarına sunuldu ve NT 3.5'in bu yüksek performanslı mikroişlemciyi destekleyebileceği tahmin ediliyordu. Ancak NT 3.5 bu platform için uygun değildi. Bunun için Microsoft ekibi birkaç yama ile 3.5'i çıkardılar. Sonuç başarısızlıktı. Hemen ardından, 6 ay sonra NT 3.51 piyasaya sürüldü. Bu ürün Intel, PowerPC , MIPS ve Alpha platformlarını destekliyordu. Ancak buna rağmen bu ürün en fazla Intel platformlarında kullanıldı. PowerPC sürümü yine başarısızdı, Alpha ise sadece server pazarında bir miktar etkili olabildi.

YENİ NT
Şimdi önümüzde NT 4.0 diye bir ürün duruyor. 3.51 sürümünden sonra pek çok değişiklik yapılmış. Bazı özellikler eklenmiş bazıları çıkartılmış. Masaüstü ve çalışma biçimi Windows 95'e çok benziyor. Eğer uzun zamandır Windows 95 ile çalışıyorsanız, NT 4.0'ın başına oturabilir ve huzur içinde Windows 95 ile çalışır gibi çalışabilirsiniz. Start düğmesi, progamların ve klasörlerlerin konumları ve işleyişleri hep aynı.Başlat menüsünün altındaki Programlar alt menüsü iki parçaya bölünmüş durumda. Public klasörler bir yerde, Private klasörler başka bir yerde. Eski Program Yöneticisi'ndeki Private/Public gruplar, NT 4.0'da bu şekilde uyarlanmış. NT 4.0'ı kurduktan sonra sabit diskteki klasör yapısına bir göz atıyoruz. Bazı değişiklikler hemen göze çarpıyor: Windows klasörünün altında profiller için bir klasör bulunuyor. Bu klasörde her kullanıcı hesabı için özel bilgiler, masaüstü ayarları bulunuyor. Windows 95'teki seçimlik kullanıcı tanımları özelliği NT 4.0'da da var kısacası. Windows 95'in göze kulağa hoş gelen bütün özellikleri NT 4.0'a geçirilmiş. Nesneleri masüstüne atabiliyor, kısayollar oluşturabiliyor, geri dönüşüm kutusunu kullanabiliyorsunuz. Ancaak, sadece masüstünden silinen dosyalar geri kurtarılabiliyor. Komut satırına çıkar da bir dosyayı silerseniz, dosya geri dönüşüm kutusuna uğramadan direkt olarak tarihin karanlık yapraklarına gömülüyor. Bu arada unutmadan söyleyelim, ayrı kullanıcı hesapları için ayrı geri dönüşüm kutuları var elbette. Görev çubuğuna sağ fare düğmesi ile tıkladığınızda ekrana Task Manager geliyor. Bu, oldukça faydalı bir uygulama. Masaüstünde çalışır durumda bırakılabiliyor. Programın penceresinde o anda makine üzerinde çalışmakta olan bütün programların listesini görebiliyorsunuz. Yeni bir program çalıştırabiliyor veya çalışan bir programı öldürebiliyorsunuz. Programın Processes bölümüne gittiğinizde arka planda çalışan işlevleri (TSR programlar, servisler vs..) de görebiliyor, yeni bir işlev başlatabiliyor veya çalışan bir işlevi silebiliyorsunuz. Performans bölümüne gittiğinizde ise makinanın üzerine o anda binmiş olan yükü görebiliyor, bellek tüketimi vs.. gibi bilgileri alabiliyorsunuz. NT Workstation ve NT server birbirlerine oldukça benzeyen ürünler ve eski sürümden yeniye geçerken yapılan değişikliklerden hemen hemen hepsi iki sürümde birbirinin aynısı. Ağ konusuna gelince. NT'in Novell Netware sürücüsü artık NDS (Novell Directory Services) desteği veriyor. Oldukça önemli bir konu bu. NT artık Novell Domain'lerine login edip oradaki ağ kaynaklarını kullanabiliyor. Netware'in login script'leri ve kaynak şifreleri de destekleniyor.Microsoft'un NT için rehber servisi üretmesi uzun zamandır bekleniyordu (exchange server için vardı) ancak NT 4.0'da bu tür bir özellik yok. Microsoft'un iddiasına göre gelecek olan OLE-DS iki kullanıcının rehberleri arasında hatasız entegrasyonu sağlayacak. Büyük bir iddia, Microsoft'un boyunu aşacak kadar büyük hem de. Ayrıca bu iddianın hiç test edilmediğini de unutmayalım. Ürünün piyasaya çıkmasına kadar bu alanda Novell Netware NDS ile rakipsiz. Server'lara telefon üzerinden güvenli bağlantılar yapmak için kullanılan Remote Access servisleri yeni sürümde geliştirilmiş görünüyor. Eğer iki ISDN hattınız varsa (hani Türkiye'de gelecek yüzyılda herkes'in ISDN'i olacak ya) iki NT makinayı bağlayıp iki kat yüksek performans verecek bir iletişim kurabiliyorsunuz. Aynı şey bildiğimiz modem hatları için de geçerli. Elbette kural karşılıklı konuşan iki server'ın ikisinde de NT 4.0 yüklenmiş olması. NT 4.0'ın PPTP (point to point tunelling) protokolü yardımı ile Internet üzerinde küçük sanal ağlar kurabiliyorsunuz. Bu yöntem Internet üzerinden kurulan sanal iletişim ağlarında maksimum güvenliği garanti ediyor. Bunun basit anlamı şu. Dünyanın neresinde olursanız olun, Internet erişiminiz varsa şirket LAN'ına bağlanıp şirketteymiş gibi çalışabiliyorsunuz, güvenli bir şekilde. Bunun yanında, aynı yöntemi kullanarak dağıtık şirketlerin ağ yöneticileri de ağlarını istedikleri yerden yönetebiliyorlar.

DONANIM CEPHESİ
Windows 95'in donanım profilleri seçeneklerinin bir kısmı NT 4.0'da da bulunuyor. Eski NT sürümlerinde, eğer sık sık donanım değiştiriyorsanız hayatınız kaymış demekti. Yazılım sürücüleri sürekli problem çıkartırlar, hatta server'ı açmak bile zaman zaman mümkün olmazdı. Sonuç olarak bilgisayar üzerinde her şey tek bir donanım konfigürasyonuna bağımlıydı. Donanım profilleri seçeneği eklenen NT bu işi daha iyi kıvırıyor. Donanım profillerini kullanarak değişik ayarlar kümelerini değişik isimler altında kaydedip bunları NT'ye tanıtabiliyorsunuz. Makine açılırken de bu profillerden birini tercih edip açılış yapabiliyorsunuz. Modem desteği NT 3.51'e oranla oldukça değiştirilmiş. Modem desteği artık Windows 95 ile tanıtılan TAPI servisleri üzerinden veriliyor. Bu servisler modemlere erişimi yazıcılara erişime benzer bir biçimde kullanıyorlar. Ülke değiştirildiğinde telefon numaralarının otomatik değişmesi gibi güzellikler de cabası.

SERVER MI WORKSTATION MI?
Elbette NT 4.0'ın server ve workstation sürümler arasında belli farklılıklar bulunuyor. Server'ın kullandığı güvenlik domain modeli hala eski OS/2 Lan manager günlerinden geliyor ve directory services'in esnekliği burada yok. Microsoft NT'nin DNS modelinde de köklü değişiklikler yapmış. Kullanışlı ve kullanmaya değer bir hale getirmiş. Eski sürüme göre etkili bir gelişme.NT domain sistemi DNS sistemi ile oldukça iyi bir entegrasyona sahip. Bundan çıkan anlam da şu: Artık NT makinaları Internet üzerinden Windows kullanmayan diğer makinalara da rahatça açabiliyorsunuz. NT 4.0'ın grafik sistemi de değişikliklerden nasibini almış. Artık ana Kernel düzeninin bir parçasını oluşturuyor. Microsoft'a göre bu sistem hem performansı artırıyor hem de bellek gereksinimini düşürüyor. Ancak bunun bir handikapı var, o da bütün grafik kartı sürücülerinin tekrardan yazılmasının gerektiği. Eski NT sürücüleri 4.0 ile çalışmıyorlar. Gerçi NT 4.0 ile beraber bir çok popüler grafik kartının sürücüleri geliyor ancak eğer bu listede grafik kartınızın sürücüsü bulunmuyorsa bazı problemler ile karşılaşabilirsiniz. Bir server'ın geleneksek rolü elbette dosya ve yazıcı paylaşımı hizmetleri vermek. Bu yüzden grafik kartı desteği pek büyük bir sorun arzetmiyor. NT 4.0'ın hazırlandığı sürede ortaya çıkan dedikodulardan birine göre işletim sistemi GUI olmadan çalışabilecekti. Yani NT kullanılmayan servisleri yüklemeyecekti. GUI için değil ama pek çok servis için bu hala geçerli. NT 4.0 kullanılmayan servislerin kodlarını hemen sanal belleğe atıyor. Aynı API ve arabirimi hem server hem de workstation sürümünde kullanmak, aslında kullanıcılara büyük bir avantaj vermiyor da değil hani. İstediğiniz her program her yerde çalışıyor. NT workstation'a baktığınızda aslında pek çok server özelliğin sisteme entegre olduğunu görüyorsunuz. Dosya ve yazıcı paylaşımı, OLE, RPC gibi özelliklerden bahsediyoruz. NT server ve workstation, işin içine performans girdiğinde birbirlerinden keskin çizgiler ile ayrılıyorlar. En azından 4.0 sürümü için durum böyle. Eski sürümlerde özellikler silsilesi birbirinden farklıydı. Performans aynı işi yaparken aynı sonuçları veriyordu. NT 4.0 server, server işlemlerini hızlı yapmak için özellikle optimize edilmiş. Bu yüzden grafik performansı ilk bakışta bize biraz sürüngen geldi. Yanlış bir şey değil aslında, zaten server dediğiniz köşede tozlu tozlu durur, dosya ve yazıcı paylaştırır değil mi? Gelelim ölçekleme konusuna. Microsoft, NT server'ın 8 mikroişlemciye kadar ölçeklenebileceğini iddia ediyor. Eski sürümlerde mikroişlemci saysı dördün üzerine çıkınca performans gözle görülür bir biçimde düşüyordu. Dedikodulara göre Intel bu tür bir problemi kökünden halledecek 4 veya 8 mikroişlemcili ana kartlar üretecekmiş, bunu da aklımızın bir köşesinde bulundurmakta yarar var. NT Server ile beraber pek çok cicili bicili özellik geliyor. Workstation sürümü de ondan aşağı kalmıyor hani. NT 4 Workstation ücretsiz bir web server ile birlikte geliyor. Buradan da Microsoft'un Internet-Internet stratejisini arkasında durduğu ortaya çıkıyor. Server sürümünde Internet Information Server 2, Frontpage 1.1 ve Tripoli kod adlı içerik arama servisi bulunuyor. Bu kadar yazılım varken, bir NT kutusu alıp kendinizi Internet veya Intranet'e açabilirsiniz huzur içerisinde. Burada tek eksiklik Catapult server olarak görülüyor. Yani Microsoft'un ümitle beklenen ancak NT 4.0'a yetişemeyen proxy sunucusu. Bu sunucunun da her an piyasaya sürülmek üzere olduğu kulaktan kulağa yayılıyor. Web server arenasındaki toz duman akla gelince, Novell ve Netscape gibi rakiplere de bakınca, rekabetin önümüzdeki günlerde zorlu geçeceğini tahmin etmek zor değil. NT tabanlı web server üreticileri NT ile bedava bir web server gelmesinden hoşnut değiller.

TERFİ MESELESİ
Windows 95'ten NT Workstation 4.0'a terfi etmenin kolay olduğu sanılabilir. Sonuçta ikisi de Microsoft'un aynı programcı grubu tarafından üretilmiş ürünler. Windows 95 oldukça başarılı bir grafik çizdi, bu yüzden terfi etmek o kadar zor olmamalı. Yanılıyorsunuz. Yeni Windows 95 kullanıcıları için Windows 95'ten NT'ye ucuz bir şekilde terfi etmek için bir olanak bulunmuyor. Tam paketi satın almak gerekiyor. Windows for Workgroups'tan Windows 95'e terfi ettiyseniz, pamuk ellerinizi bir daha cebe atıp NT için de para ödemek zorunda kalacaksınız. Kara haberler bitmedi. Daha kötüsü de var merak etmeyin. Bir Windows 95 makinesini programsal (ne demekse?) olarak da NT'ye terfi etmek mümkün değil. Yapılması gereken yepyeni bir klasöre NT kurmak ve uygulamaları tekrar sisteme yüklemek. Nedense Microsoft NT'ye geçmek isteyecek olan kullanıcıların sadece Windows 3.x kullanıcıları olduğu gibi garip bir hisse kapılmış. Sonuçta Windows 95 kullanıyor ve daha sağlam, güvenilir bir işletim sistemine geçmek istiyorsanız bir miktar para harcayacaksınız. Bu arada, terfi esnasında Windows 95 üzerine kurmuş olduğunuz programların ayarları da bir miktar ' havaya uçacak' . Bu yüzden bu programları da baştan kurmak zorunda kalacaksınız. Haberiniz olsun.

EKSİKLER
NT 4.0 gerçekten iyi bir atılım ancak henüz bazı eksikleri var. Özellikle donanım cephesinde vaziyet bunu gösteriyor. APM güç koruması yok, tak ve çalıştır desteği hala bulunmuyor örneğin. Sabit disk desteği de bir sorunlar yumağı. NT'yi laptop üzerinden çalıştırıyorsanız, güç koruması ve pilden sonuna kadar yararlanmak için üretici firmanın sürücülerine güvenmek zorundasınız. Eğer firma NT 4.0 için özel sürücüler çıkartmamışsa vay halinize. Makinaların sürekli açık kaldığı bir corporate ortamında NT kullanmak bu yüzden biraz sorunlu. Bu sorun, NT'nin core kodunun bu sürümde pek fazla revizyona tabi tutulmadığını gösteriyor. Tak ve çalıştır NT'de yok, ancak bu da dünyanın sonu değil. NT'nin donanım arama-bulma rutinleri oldukça güçlü ve denediğimiz her donanımı bulup kullanabildi. Tak ve kullan olsa bir seviye daha yüksek bir işletim sistemi olacaktı NT, ancak belgelenmesi oldukça iyi olduğu için olası problemleri halletmek oldukça kolay. PCMCIA kartları için tak kullan desteği olmadığından yeni bir kart takmak için makinayı kapatmak gerekiyor. Bu arada eski donanım sürücülerini de NT 4.0 üzerinde kullanamıyorsunuz. Bu yüzden başınız ekstra bir miktar ağrıyabilir. Disk format desteği her zaman için NT'nin güçlü özelliklerinden biri olmuştur ancak NT 4.0'da işler bir miktar karmaşık. OS/2 ile NT 4.0 birbirlerine küsmüşler. OS/2'nin HPFS dosya sistemine verilen destek bu sürümde kaldırılmış. Yani HPFS disketleri NT 4.0 ile okuyamayacaksınız. Şurası açık ki, Microsoft artık OS/2'yi pek fazla takmıyor. NTFS'in formatı da birkaç değişikliğe uğramış. NT 4.0 ile yaratılan NTFS partisyonları 3.51 ile okunamıyor. FAT32 için de destek bulunmuyor. Windows 95 ve NT ile dual-boot yapmak istiyorsanız diskin FAT32 ile formatlanmadığından emin olun, çünkü NT 4.0 FAT32 dosya sistemini de okuyamıyor. Ve son olarak! DriveSpace ile kapasitesi artırılmış sabit diskler de NT 4.0'a fransız kalıyor. Bu yüzden kurulumdan önce paşa paşa sabit diski orijinal boyutuna döndürmek zorunda kalıyorsunuz.

SONUÇ OLARAK
NT 4.0 pek çok yönden bakıldığında, üzerinde ciddiyetle durulması gereken bir ürün olarak gösteriyor kendini. En azından geleceğinin kesinlikle ' parlak' olduğunu söyleyebiliriz. Bir bakıma masaüstülerinde Windows 95'in sonunun başlangıcı olarak değerlendirilebilir. NT 4.0 oldukça güçlü ve güvenli bir masaüstü işletim sistemi olarak ortaya çıkıyor. Çoklu çalışma konusundaki başarısı, performansı Windows 95'i bir kalemde silip atıyor. Eşit donanımlar söz konusu olduğunda, performans testi sonuçları NT 4.0'ın açık farkla öne geçtiğini gösteriyor. NT 40 almalı mısınız? 16 MB RAM belleği olan bir Pentium'unuz varsa donanım performansınızı sonuna kadar kullanmak istiyorsanız size vereceğim cevap ' evet' . Tak ve kullan sizin için çok önemli ise, sık sık donanım değişiriyorsanız, hele hele defter bilgisayar kullanıyorsanız NT 4.0 bu hali ile sizin için doğru bir tercih olmayacaktır. Ancak daha önce saydığımız problemler giderilir ve doğru dürüst bir tak ve kullan desteği yeni sürümde NT'ye eklenirse, Windows 95'e hiç korkmadan güle güle diyebilirsiniz. Bu da en azından iki üç ' service pack' beklemek anlamına geliyor.Sonuç olarak, görünen köy kılavuz istemiyor. Gelecek birkaç yıl içinde workstation ve server platformunda gerçek gelişmeler NT civarında dönecek. Windows 95'in bu konuda pek fazla bir şansı görülmüyor. Microsoft kendi çocuğunu kendisi öldürmeye niyetli. Elbette hala cevap bekleyen bir dizi sual var. Microsoft firmalardan bilgi işlem sistemlerini NT üzerinden kotarmalarını istiyor. NT mükemmel değil ancak doğru yönde atılmış bir adım. Çalışıyor, güvenli, kilitlenmiyor ve fiyatı da uçuk değil. Yani, şu an için, ' NT 4.0 iyi bir firma çözümüdür' diyebiliriz.