Nereden Başlamalı?

MÜŞTERİLERİMİ önceden ümitlendirmeyi hiç bir zaman sevmedim, böyle bir şey de hiç yapmadım. Bu yüzden kötü haberi ona baştan vermeliydim. ' Bak evlat' dedim, ' Eğer Internet üzerinde belli bir konuda araştırma yapıyorsan, orada burada sörf yapmak tamamen zaman kaybıdır, milyonlarca web sayfası içinde aradığını bulamazsın çünkü' . Internet'te sörf değil arama yapman gereklidir.

Yüzünden, tipinden anladığım kadarı ile bir üniversite bitirmiş, üniversitede Internet ile haşır neşir olmuş bir çocuktu bu, her ne kadar çocukluk çağını çoktan geçmiş olsa da. Ancak Internet üzerinde araştırma yapmaya ilişkin bilgisi Web, search, sörf ve browser kelimelerinin birleşince ortaya çıkardığı anlamsız birliktelikten, kopuk boz-yap parçalarından ileri gidemiyordu. ' Arkana yaslan evlat' dedim ' Önce sana Internet üzerinde araştırma yapmaya başlamadan önce bilmen gereken bazı altın kurallardan bahsedeyim' . Bir sigara yaktım, kahvemden bir fırt çektim ve anlatmaya başladım...

Rehberler ve Arama Motorları
ADINI orada burada sıkça duymuş olduğunuz Yahoo, Magellan gibi web rehberleri (web directories) kartoteks'lere benzerler. Her şeyi kendi içlerinde kategorilere göre (Spor, Eğlence, Bilgisayarlar vs..) ayırarak indekslerler. Bir web rehberinde ilgilendiğin bir kategori bulduğunda daha içlere doğru inersin, inersin ve aradığın bilgiyi içerdiğini tahmin ettiğin bir sitenin ' link'ine tıklarsın. Arama macerana bu sitenin içinde devam edersin. Çoğu web rehberinde ayrıca link'lerin yanında kısa açıklamalar bulunur. Böylece tıklamadan önce bu sitenin içeriği hakkında bilgi alabilir ve boşu boşuna seni ilgilendirmeyen bilgileri içeren bir siteye girip vakit kaybetmezsin.

Uzun konuşmayı sevmem evlat: Kısacası web rehberleri aradığın bilgiye temel başlıklar yolu ile ulaşmana imkan veren basit araçlardır. Eğer genel bir konu hakkında bilgi almak istiyor ve nereden başlayacağına bir türlü karar veremiyorsan - ki, Internet'te yeni olan pek çok kullanıcı bu gibi dertlerden muzdariptir - web rehberleri sana oldukça yardımcı olacaktır.

Uzun konuşmalar sonucunda hep bu hatayı yaparım: Sigaramı unuturum, parmaklarımın arasında yanmaya devam eder. Ve en sonunda da parmaklarımı yakar huzur içinde. Şu anda da öyle oldu. Kavrulan parmaklarımın acısıyla sigarayı elimden attım, yerde ayakkabımın topuğu ile ezdim. Daha sonra da birkaç dakika dudaklarımın arasından yükselen küfürlerden gözleri fal taşı gibi açılan müşterimi sakinleştirmeye çalıştım. Daha sonra açıklamalarıma devam ettim.

Şimdi dinle kızım! Web rehberleri ' SiberUzay' adını verdiğimiz Internet dünyasındaki web sayfalarının oldukça az bir kısmını kapsayabiliyorlar, indeksleyebiliyorlar. Bu yüzden akıllı firmalar oturup ' arama motorları' adı verilen özel siteler ve programlar geliştiriyorlar. Madem yeri geldi, arama motorlarına da kısaca bir değineyim.

AltaVista, HotBot, Lycos gibi adları telaffuz etmeye başlayınca Internet arama motoru diyerek neleri kastettiğimi anlayacaksın. Bu sitelere bağlanır ve aramak istediğin konu ile ilgili bir kaç sözcük girersin. Arama motoru daha önceden oluşturulmuş olan veri tabanında aradığın kelimeleri içeren kayıtlar üzerinde bir inceleme yapar ve sonuçta elde ettiği bilgileri üzerine tıklanabilen link'ler biçiminde ekranına geri döndürür. Arama motorları kayıtlarını güncel olarak tutabilmek için örümcek (spider) ve robotlardan (bots) yararlanırlar. Örümcekler aslında Internet üzerinde otomatik olarak gezinen küçük sörfçü programcıklardır. Bütün web sitelerine girerler, her yere tıklarlar ve elde ettikleri bilgileri arama motorunun veri tabanına uygun bir şekilde eklerler. Bir örümcek veya robot ne kadar hızlı çalışıyorsa, web'in içeriğini o kadar güncel yakalayabiliyor demektir. İşte bu yüzden, arama motorlarının içeriği web rehberlerinden çok daha fazladır. Ancak aramayı iyi bilmek gerekir. Yoksa, kayıtlar çok büyük veri tabanları oluşturduğu için, aradığın bilgiyi bulana kadar binlerce ' link'in arasında kaybolabilirsin.

Aramanın dayanılmaz hafifliği

Tek bir arama/tarama servisi ihtiyacınızı karşılamayabilir. İşte arama/tarama motorları ve metasearch siteleri.

ALTAVISTA
ALL IN ONE
DEJANEWS
EXCITE
INFOSEEK GUIDE

LYCOS
METACRAWLER
POINT
YAHOO!

Önemli not: Yukarıdaki arama servisleri dergidekilerin çok kısıtlı bir bölümünü oluşturmaktadır. Tüm arama servisleri ve açıklamalarını dergide bulabilirsiniz.