CENK TARHANWindows NT 4.0 Almalı mı?
Windows 95'te yaşanılanlar aynen Windows NT 4.0'da da yaşandı. O da geç kaldı, hem de oldukça
geç. 1995 baharında, bu işletim sisteminin 1996 başında piyasaya çıkması planlanmıştı. Gecikti ve
bizler tam 32 bit'lik işletim sistemlerine alışmışken artık bir de Windows NT 4.0 diye bir işletim
sistemi geldi. Bu yazıda incelemek istediğimiz şu: Acaba NT 4.0 gerçekten 32 bit'lik işletim
sistemlerinde bir atılım mı, yoksa klasik birMicrosoft manevrası mı? Biraz tarihi bilgi verelim: NT
3.0 piyasaya sürüldüğünde hem büyük bir başarı hem de büyük bir başarısızlık olarak değerlendirildi.
Teknik olarak başarılı idi. NT 3.0 ile Microsoft yıllar sürecek bir işletim sisteminin temelini atmış
oldu. Performans açısından değerlendirildiğinde ise başarısız bir işletim sistemi idi. En dişli rakibi
olan Novell Netware'den hem daha güçlü bir donanıma ihtiyaç duyuyor, hem de performans açısından
pek parlak sonuçlar vermiyordu. Temel dosya ve yazıcı paylaşımı için o zamanlarda en iyi seçenek hiç
şüphesiz Novell Netware idi. Microsoft ekibi bu üründen sonra NT 3.5 için kolları sıvadı. Ortaya
çıkan ürün hem 486 DX2 66'larda kabul edilebilen bir performansta çalışabiliyordu, ancak yine de
bellek gereksinimi minimum 24 MB idi. Hemen arkasından PowerPC bilgisayar pazarına sunuldu ve
NT 3.5'in bu yüksek performanslı mikroişlemciyi destekleyebileceği tahmin ediliyordu. Ancak NT 3.5
bu platform için uygun değildi. Bunun için Microsoft ekibi birkaç yama ile 3.5'i çıkardılar. Sonuç
başarısızlıktı. Hemen ardından, 6 ay sonra NT 3.51 piyasaya sürüldü. Bu ürün Intel, PowerPC , MIPS
ve Alpha platformlarını destekliyordu. Ancak buna rağmen bu ürün en fazla Intel platformlarında
kullanıldı. PowerPC sürümü yine başarısızdı, Alpha ise sadece server pazarında bir miktar etkili
olabildi. YENİ NT Şimdi önümüzde NT 4.0 diye bir ürün duruyor. 3.51 sürümünden sonra pek çok
değişiklik yapılmış. Bazı özellikler eklenmiş bazıları çıkartılmış. Masaüstü ve çalışma biçimi
Windows 95'e çok benziyor. Eğer uzun zamandır Windows 95 ile çalışıyorsanız, NT 4.0'ın başına
oturabilir ve huzur içinde Windows 95 ile çalışır gibi çalışabilirsiniz. Start düğmesi, progamların ve
klasörlerlerin konumları ve işleyişleri hep aynı.Başlat menüsünün altındaki Programlar alt menüsü iki
parçaya bölünmüş durumda. Public klasörler bir yerde, Private klasörler başka bir yerde. Eski
Program Yöneticisi'ndeki Private/Public gruplar, NT 4.0'da bu şekilde uyarlanmış. NT 4.0'ı kurduktan
sonra sabit diskteki klasör yapısına bir göz atıyoruz. Bazı değişiklikler hemen göze çarpıyor:
Windows klasörünün altında profiller için bir klasör bulunuyor. Bu klasörde her kullanıcı hesabı için
özel bilgiler, masaüstü ayarları bulunuyor. Windows 95'teki seçimlik kullanıcı tanımları özelliği NT
4.0'da da var kısacası. Windows 95'in göze kulağa hoş gelen bütün özellikleri NT 4.0'a geçirilmiş.
Nesneleri masüstüne atabiliyor, kısayollar oluşturabiliyor, geri dönüşüm kutusunu
kullanabiliyorsunuz. Ancaak, sadece masüstünden silinen dosyalar geri kurtarılabiliyor. Komut
satırına çıkar da bir dosyayı silerseniz, dosya geri dönüşüm kutusuna uğramadan direkt olarak tarihin
karanlık yapraklarına gömülüyor. Bu arada unutmadan söyleyelim, ayrı kullanıcı hesapları için ayrı
geri dönüşüm kutuları var elbette. Görev çubuğuna sağ fare düğmesi ile tıkladığınızda ekrana Task
Manager geliyor. Bu, oldukça faydalı bir uygulama. Masaüstünde çalışır durumda bırakılabiliyor.
Programın penceresinde o anda makine üzerinde çalışmakta olan bütün programların listesini
görebiliyorsunuz. Yeni bir program çalıştırabiliyor veya çalışan bir programı öldürebiliyorsunuz.
Programın Processes bölümüne gittiğinizde arka planda çalışan işlevleri (TSR programlar, servisler
vs..) de görebiliyor, yeni bir işlev başlatabiliyor veya çalışan bir işlevi silebiliyorsunuz. Performans
bölümüne gittiğinizde ise makinanın üzerine o anda binmiş olan yükü görebiliyor, bellek tüketimi vs..
gibi bilgileri alabiliyorsunuz. NT Workstation ve NT server birbirlerine oldukça benzeyen ürünler ve
eski sürümden yeniye geçerken yapılan değişikliklerden hemen hemen hepsi iki sürümde birbirinin
aynısı. Ağ konusuna gelince. NT'in Novell Netware sürücüsü artık NDS (Novell Directory Services)
desteği veriyor. Oldukça önemli bir konu bu. NT artık Novell Domain'lerine login edip oradaki ağ
kaynaklarını kullanabiliyor. Netware'in login script'leri ve kaynak şifreleri de
destekleniyor.Microsoft'un NT için rehber servisi üretmesi uzun zamandır bekleniyordu (exchange
server için vardı) ancak NT 4.0'da bu tür bir özellik yok. Microsoft'un iddiasına göre gelecek olan
OLE-DS iki kullanıcının rehberleri arasında hatasız entegrasyonu sağlayacak. Büyük bir iddia,
Microsoft'un boyunu aşacak kadar büyük hem de. Ayrıca bu iddianın hiç test edilmediğini de
unutmayalım. Ürünün piyasaya çıkmasına kadar bu alanda Novell Netware NDS ile rakipsiz.
Server'lara telefon üzerinden güvenli bağlantılar yapmak için kullanılan Remote Access servisleri
yeni sürümde geliştirilmiş görünüyor. Eğer iki ISDN hattınız varsa (hani Türkiye'de gelecek yüzyılda
herkes'in ISDN'i olacak ya) iki NT makinayı bağlayıp iki kat yüksek performans verecek bir iletişim
kurabiliyorsunuz. Aynı şey bildiğimiz modem hatları için de geçerli. Elbette kural karşılıklı konuşan
iki server'ın ikisinde de NT 4.0 yüklenmiş olması. NT 4.0'ın PPTP (point to point tunelling) protokolü
yardımı ile Internet üzerinde küçük sanal ağlar kurabiliyorsunuz. Bu yöntem Internet üzerinden
kurulan sanal iletişim ağlarında maksimum güvenliği garanti ediyor. Bunun basit anlamı şu.
Dünyanın neresinde olursanız olun, Internet erişiminiz varsa şirket LAN'ına bağlanıp şirketteymiş
gibi çalışabiliyorsunuz, güvenli bir şekilde. Bunun yanında, aynı yöntemi kullanarak dağıtık
şirketlerin ağ yöneticileri de ağlarını istedikleri yerden yönetebiliyorlar.
DONANIM CEPHESİ
Windows 95'in donanım profilleri seçeneklerinin bir kısmı NT 4.0'da da bulunuyor. Eski
NT sürümlerinde, eğer sık sık donanım değiştiriyorsanız hayatınız kaymış demekti. Yazılım
sürücüleri sürekli problem çıkartırlar, hatta server'ı açmak bile zaman zaman mümkün olmazdı.
Sonuç olarak bilgisayar üzerinde her şey tek bir donanım konfigürasyonuna bağımlıydı. Donanım
profilleri seçeneği eklenen NT bu işi daha iyi kıvırıyor. Donanım profillerini kullanarak değişik
ayarlar kümelerini değişik isimler altında kaydedip bunları NT'ye tanıtabiliyorsunuz. Makine
açılırken de bu profillerden birini tercih edip açılış yapabiliyorsunuz. Modem desteği NT 3.51'e oranla
oldukça değiştirilmiş. Modem desteği artık Windows 95 ile tanıtılan TAPI servisleri üzerinden
veriliyor. Bu servisler modemlere erişimi yazıcılara erişime benzer bir biçimde kullanıyorlar. Ülke
değiştirildiğinde telefon numaralarının otomatik değişmesi gibi güzellikler de cabası.
SERVER MI WORKSTATION MI?
Elbette NT 4.0'ın server ve workstation sürümler arasında belli farklılıklar
bulunuyor. Server'ın kullandığı güvenlik domain modeli hala eski OS/2 Lan manager günlerinden
geliyor ve directory services'in esnekliği burada yok. Microsoft NT'nin DNS modelinde de köklü
değişiklikler yapmış. Kullanışlı ve kullanmaya değer bir hale getirmiş. Eski sürüme göre etkili bir
gelişme.NT domain sistemi DNS sistemi ile oldukça iyi bir entegrasyona sahip. Bundan çıkan anlam
da şu: Artık NT makinaları Internet üzerinden Windows kullanmayan diğer makinalara da rahatça
açabiliyorsunuz. NT 4.0'ın grafik sistemi de değişikliklerden nasibini almış. Artık ana Kernel
düzeninin bir parçasını oluşturuyor. Microsoft'a göre bu sistem hem performansı artırıyor hem de
bellek gereksinimini düşürüyor. Ancak bunun bir handikapı var, o da bütün grafik kartı sürücülerinin
tekrardan yazılmasının gerektiği. Eski NT sürücüleri 4.0 ile çalışmıyorlar. Gerçi NT 4.0 ile beraber
bir çok popüler grafik kartının sürücüleri geliyor ancak eğer bu listede grafik kartınızın sürücüsü
bulunmuyorsa bazı problemler ile karşılaşabilirsiniz. Bir server'ın geleneksek rolü elbette dosya ve
yazıcı paylaşımı hizmetleri vermek. Bu yüzden grafik kartı desteği pek büyük bir sorun arzetmiyor.
NT 4.0'ın hazırlandığı sürede ortaya çıkan dedikodulardan birine göre işletim sistemi GUI olmadan
çalışabilecekti. Yani NT kullanılmayan servisleri yüklemeyecekti. GUI için değil ama pek çok servis
için bu hala geçerli. NT 4.0 kullanılmayan servislerin kodlarını hemen sanal belleğe atıyor. Aynı API
ve arabirimi hem server hem de workstation sürümünde kullanmak, aslında kullanıcılara büyük bir
avantaj vermiyor da değil hani. İstediğiniz her program her yerde çalışıyor. NT workstation'a
baktığınızda aslında pek çok server özelliğin sisteme entegre olduğunu görüyorsunuz. Dosya ve yazıcı
paylaşımı, OLE, RPC gibi özelliklerden bahsediyoruz. NT server ve workstation, işin içine
performans girdiğinde birbirlerinden keskin çizgiler ile ayrılıyorlar. En azından 4.0 sürümü için
durum böyle. Eski sürümlerde özellikler silsilesi birbirinden farklıydı. Performans aynı işi yaparken
aynı sonuçları veriyordu. NT 4.0 server, server işlemlerini hızlı yapmak için özellikle optimize
edilmiş. Bu yüzden grafik performansı ilk bakışta bize biraz sürüngen geldi. Yanlış bir şey değil
aslında, zaten server dediğiniz köşede tozlu tozlu durur, dosya ve yazıcı paylaştırır değil mi? Gelelim
ölçekleme konusuna. Microsoft, NT server'ın 8 mikroişlemciye kadar ölçeklenebileceğini iddia ediyor.
Eski sürümlerde mikroişlemci saysı dördün üzerine çıkınca performans gözle görülür bir biçimde
düşüyordu. Dedikodulara göre Intel bu tür bir problemi kökünden halledecek 4 veya 8 mikroişlemcili
ana kartlar üretecekmiş, bunu da aklımızın bir köşesinde bulundurmakta yarar var. NT Server ile
beraber pek çok cicili bicili özellik geliyor. Workstation sürümü de ondan aşağı kalmıyor hani. NT 4
Workstation ücretsiz bir web server ile birlikte geliyor. Buradan da Microsoft'un Internet-Internet
stratejisini arkasında durduğu ortaya çıkıyor. Server sürümünde Internet Information Server 2,
Frontpage 1.1 ve Tripoli kod adlı içerik arama servisi bulunuyor. Bu kadar yazılım varken, bir NT
kutusu alıp kendinizi Internet veya Intranet'e açabilirsiniz huzur içerisinde. Burada tek eksiklik
Catapult server olarak görülüyor. Yani Microsoft'un ümitle beklenen ancak NT 4.0'a yetişemeyen
proxy sunucusu. Bu sunucunun da her an piyasaya sürülmek üzere olduğu kulaktan kulağa yayılıyor.
Web server arenasındaki toz duman akla gelince, Novell ve Netscape gibi rakiplere de bakınca,
rekabetin önümüzdeki günlerde zorlu geçeceğini tahmin etmek zor değil. NT tabanlı web server
üreticileri NT ile bedava bir web server gelmesinden hoşnut değiller.
TERFİ MESELESİ
Windows 95'ten NT Workstation 4.0'a terfi etmenin kolay olduğu sanılabilir. Sonuçta ikisi de Microsoft'un aynı
programcı grubu tarafından üretilmiş ürünler. Windows 95 oldukça başarılı bir grafik çizdi, bu
yüzden terfi etmek o kadar zor olmamalı. Yanılıyorsunuz. Yeni Windows 95 kullanıcıları için
Windows 95'ten NT'ye ucuz bir şekilde terfi etmek için bir olanak bulunmuyor. Tam paketi satın
almak gerekiyor. Windows for Workgroups'tan Windows 95'e terfi ettiyseniz, pamuk ellerinizi bir
daha cebe atıp NT için de para ödemek zorunda kalacaksınız. Kara haberler bitmedi. Daha kötüsü de
var merak etmeyin. Bir Windows 95 makinesini programsal (ne demekse?) olarak da NT'ye terfi
etmek mümkün değil. Yapılması gereken yepyeni bir klasöre NT kurmak ve uygulamaları tekrar
sisteme yüklemek. Nedense Microsoft NT'ye geçmek isteyecek olan kullanıcıların sadece Windows
3.x kullanıcıları olduğu gibi garip bir hisse kapılmış. Sonuçta Windows 95 kullanıyor ve daha sağlam,
güvenilir bir işletim sistemine geçmek istiyorsanız bir miktar para harcayacaksınız. Bu arada, terfi
esnasında Windows 95 üzerine kurmuş olduğunuz programların ayarları da bir miktar ' havaya
uçacak' . Bu yüzden bu programları da baştan kurmak zorunda kalacaksınız. Haberiniz olsun.
EKSİKLER
NT 4.0 gerçekten iyi bir atılım ancak henüz bazı eksikleri var. Özellikle donanım
cephesinde vaziyet bunu gösteriyor. APM güç koruması yok, tak ve çalıştır desteği hala bulunmuyor
örneğin. Sabit disk desteği de bir sorunlar yumağı. NT'yi laptop üzerinden çalıştırıyorsanız, güç
koruması ve pilden sonuna kadar yararlanmak için üretici firmanın sürücülerine güvenmek
zorundasınız. Eğer firma NT 4.0 için özel sürücüler çıkartmamışsa vay halinize. Makinaların sürekli
açık kaldığı bir corporate ortamında NT kullanmak bu yüzden biraz sorunlu. Bu sorun, NT'nin core
kodunun bu sürümde pek fazla revizyona tabi tutulmadığını gösteriyor. Tak ve çalıştır NT'de yok,
ancak bu da dünyanın sonu değil. NT'nin donanım arama-bulma rutinleri oldukça güçlü ve
denediğimiz her donanımı bulup kullanabildi. Tak ve kullan olsa bir seviye daha yüksek bir işletim
sistemi olacaktı NT, ancak belgelenmesi oldukça iyi olduğu için olası problemleri halletmek oldukça
kolay. PCMCIA kartları için tak kullan desteği olmadığından yeni bir kart takmak için makinayı
kapatmak gerekiyor. Bu arada eski donanım sürücülerini de NT 4.0 üzerinde kullanamıyorsunuz. Bu
yüzden başınız ekstra bir miktar ağrıyabilir. Disk format desteği her zaman için NT'nin güçlü
özelliklerinden biri olmuştur ancak NT 4.0'da işler bir miktar karmaşık. OS/2 ile NT 4.0 birbirlerine
küsmüşler. OS/2'nin HPFS dosya sistemine verilen destek bu sürümde kaldırılmış. Yani HPFS
disketleri NT 4.0 ile okuyamayacaksınız. Şurası açık ki, Microsoft artık OS/2'yi pek fazla takmıyor.
NTFS'in formatı da birkaç değişikliğe uğramış. NT 4.0 ile yaratılan NTFS partisyonları 3.51 ile
okunamıyor. FAT32 için de destek bulunmuyor. Windows 95 ve NT ile dual-boot yapmak istiyorsanız
diskin FAT32 ile formatlanmadığından emin olun, çünkü NT 4.0 FAT32 dosya sistemini de
okuyamıyor. Ve son olarak! DriveSpace ile kapasitesi artırılmış sabit diskler de NT 4.0'a fransız
kalıyor. Bu yüzden kurulumdan önce paşa paşa sabit diski orijinal boyutuna döndürmek zorunda
kalıyorsunuz.
SONUÇ OLARAK
NT 4.0 pek çok yönden bakıldığında, üzerinde ciddiyetle durulması
gereken bir ürün olarak gösteriyor kendini. En azından geleceğinin kesinlikle ' parlak' olduğunu
söyleyebiliriz. Bir bakıma masaüstülerinde Windows 95'in sonunun başlangıcı olarak
değerlendirilebilir. NT 4.0 oldukça güçlü ve güvenli bir masaüstü işletim sistemi olarak ortaya
çıkıyor. Çoklu çalışma konusundaki başarısı, performansı Windows 95'i bir kalemde silip atıyor. Eşit
donanımlar söz konusu olduğunda, performans testi sonuçları NT 4.0'ın açık farkla öne geçtiğini
gösteriyor. NT 40 almalı mısınız? 16 MB RAM belleği olan bir Pentium'unuz varsa donanım
performansınızı sonuna kadar kullanmak istiyorsanız size vereceğim cevap ' evet' . Tak ve kullan
sizin için çok önemli ise, sık sık donanım değişiriyorsanız, hele hele defter bilgisayar kullanıyorsanız
NT 4.0 bu hali ile sizin için doğru bir tercih olmayacaktır. Ancak daha önce saydığımız problemler
giderilir ve doğru dürüst bir tak ve kullan desteği yeni sürümde NT'ye eklenirse, Windows 95'e hiç
korkmadan güle güle diyebilirsiniz. Bu da en azından iki üç ' service pack' beklemek anlamına
geliyor.Sonuç olarak, görünen köy kılavuz istemiyor. Gelecek birkaç yıl içinde workstation ve server
platformunda gerçek gelişmeler NT civarında dönecek. Windows 95'in bu konuda pek fazla bir şansı
görülmüyor. Microsoft kendi çocuğunu kendisi öldürmeye niyetli. Elbette hala cevap bekleyen bir dizi
sual var. Microsoft firmalardan bilgi işlem sistemlerini NT üzerinden kotarmalarını istiyor. NT
mükemmel değil ancak doğru yönde atılmış bir adım. Çalışıyor, güvenli, kilitlenmiyor ve fiyatı da
uçuk değil. Yani, şu an için, ' NT 4.0 iyi bir firma çözümüdür' diyebiliriz.
|