Sıkıştır Sakla, Çöz Kullan: WinZip 6.2
İşte dünyanın en çok rağbet gören shareware programı. Peki bu programı tüm özellikleri ile nasıl kullanacağınızı biliyor musunuz?
SABİT diskinizde bazen yer açmak gerekiyor, eski verilerinizi sıkıştırıp bir klasörde veya disketlerde saklamak istiyorsunuz, veya Internet'ten sıkıştırılmış bir dosya download ediyorsunuz. Hangi programı kullanırsınız? Bu soruya WinZip diye cevap verenlerin sayısı her geçen gün artıyor. Nisan sayımızda verdiğimiz PC World Interactive CD'sinde de yer alan WinZip 6.2, her bilgisayarda mutlaka olması gereken bir shareware. Peki bu programı kullanmayı biliyor musunuz? İşte bu yazının amacı, WinZip ile yeni tanışanlara yardımcı olmak, zaten kullanmakta olanlara ise WinZip'in bilmedikleri özelliklerini açıklamak.
WinZip'i Kuralım
WinZip'in Windows 95 altında çalışan 32 bitlik 6.2 sürümüne pek çok yeni
özellik eklendi. Bunlardan bir kısmını kurulum aşamasında belirliyorsunuz.
Şimdi kurulum aşamasını adım adım anlatalım:
1. WINZIP95.EXE, kendi kendine açılan bir kurulum dosyası. Bu dosyayı
üzerine çift tıklayarak çalıştırdığınızda WinZip kurulum diyalog kutusu
ekrana gelir. Setup düğmesine tıklayarak kurulumu başlatın.
2. Ekrana WinZip'in kurulacağı dizini gösteren bir diyalog kutusu
gelecek. Bu dizine itirazınız yoksa OK düğmesine tıklayarak yolunuza devam
edin. İsterseniz WinZip'i farklı bir dizine de kurabilirsiniz.
3. WinZip'in yeni özelliklerinin belirtildiği diyalog kutusunda
Next düğmesine tıklayın. Bir shareware program olan WinZip'i deneme amaçlı
kullanmak için Lisans Anlaşmasını okuduktan sonra Yes düğmesine tıklayın.
4. Bir sonraki diyalog kutusunda size iki seçenek verilecek. WinZip
Wizard ve WinZip Classic. Yeni eklenen Wizard seçeneği bazı çözme işlemlerini
otomatikleştiriyor; ancak WinZip Classic daha güçlü, Windows ve eski WinZip
kullanıcılarının alışkanlıklarına daha uygun. Ayrıca istediğiniz zaman
ikisi arasında geçiş yapmanız mümkün.
5. Wizard seçeneğini işaretlemişseniz, karşınıza iki seçenekli bir
diyalog kutusu daha çıkacak. Madem bu yola girdiniz, Search Entire Hard
Disk (Tüm Sabit Diski Araştır) seçeneğini işaretleyip yolunuza devam edin.
Bu seçenek tüm sabit diskinizdeki ZIP soyadlı sıkıştırılmış dosyaları bulup
listesine ekler. Daha sonra WinZip'i çalıştırdığınızda, bu liste karşınıza
gelir ve seçtiğiniz sıkıştırılmış dosyayı C:\UNZIPPED adlı klasör altında,
sıkıştırılmış dosyanın ismine benzer bir klasör yaratarak içine çözer.
Görüldüğü gibi, klasörlerinin yerini kendileri belirlemek isteyenler için
pek fazla avantaj sağlamayan bir seçenektir WinZip Wizard. Bu yüzden biz
WinZip Classic'i öneririz.
6. WinZip Classic seçeneği ise size Express Setup ve Custom Setup
adlı iki seçenek daha sunar. Custom'u seçip karşınıza çıkan tüm seçenekleri
işaretleyin. Bu sayede WinZip mevcut sıkıştırılmış dosya arşivleri ile
ilişkilendirilecek, WinZip'i açmaya gerek kalmadan klasörlerinizin içinde
dosya çözme işlemi yapabileceksiniz ve WinZip kısayol simgesi hem Başlat
menüsüne hem de masaüstüne eklenecek.
7. Next düğmesine tıkladığınızda karşınıza iki seçenekli bir diyalog
kutusu daha çıkacak. Bunlardan ilki WinZip ve ek dosyalarının simgelerini
Başlat*Programlar menüsüne yerleştirecek. Bu yüzden mutlaka işaretli olsun.
İkinci seçenek ise bu dosyalara ilaveten WinZip Self Extractor programını
yükleyecek. Bu program, ZIP dosyalarını kendi kendine açılan EXE dosyalarına
dönüştürür ve bu tür EXE dosyalarının açılmasını otomatikleştirir. Ancak
bu ek programdan yararlanabilmek için kayıtlı kullanıcı olmanız şart. Aksi
taktirde çalışmıyor.
8. Aynı diyalog kutusunda, Program Locations isminde bir düğme göreceksiniz.
WinZip, DOS ortamında kullanılan sıkıştırma/çözme programlarını Windows
ortamında daha kolay kullanabilmek için geliştirilmiş bir kabuk aslında.
İşte Program Locations düğmesine tıklayınca açılan diyalog kutusu size
bu programların yerini tanıtmak için. En popüler sıkıştırma/çözme programları
PKZIP ve PKUNZIP, WinZip 6.2 ile bütünleşik. Bu yüzden, 6.2 sürümünde bu
programların yerini tanımlamanız gerekmiyor. Ama ARJ, LHA, ARC gibi sıkıştırma/çözme
programları ile sıkıştırılmış dosyalarda problem yaşıyorsanız, bu programların
yerini bu diyalog kutusundan belirleyebilirsiniz.
9. Son diyalog kutusunda Finish düğmesine tıkladığınızda WinZip'iniz
kurulmuş olacak. "Hayırlı olsun" diyoruz ama "Geçmiş olsun" diyemiyoruz.
Çünkü WinZip'i nasıl kullanacağınızı henüz açıklamadık. O halde okumaya
devam…
WinZip'e Kayıt Olmak
WinZip'in sadece deneme amaçlı kullanılan bir shareware program olduğunu
belirtmiştik. Kayıtlı kullanıcı değilseniz WinZip'i her açışta ekrana gelen
kutudaki - buna "nag screen" adı veriliyor, "rahatsız edici ekran" gibi
bir anlamı var - "I Agree" düğmesine tıklamak zorunda kalırsınız. Ayrıca
kayıtlı kullanıcılar otomatikman bir üst sürümün de kayıtlı kullanıcısı
olurlar. Kayıtlı kullanıcı olmak içinse, "nag screen" üzerindeki Ordering
Information düğmesine tıklayarak gerekli bilgileri alabilirsiniz. Bu bölümde
WinZip'in tek kullanıcı fiyatının 29$ olduğunun yanı sıra, kredi kartınızla
ödeme yapabileceğiniz posta, e-mail ve Web adresleri de belirtiliyor. Bu
ödemeyi yaptığınızda size bir kullanıcı ismi ve seri numarası gönderilecek.
WinZip'i çalıştırdığınızda, yine o sevimsiz "nag screen" ekrana gelince
<Ctrl>+R tuşlarına basacak ve kullanıcı isminizi ve seri numaranızı
gireceksiniz. Tebrikler, artık siz de bir kayıtlı kullanıcısınız.
Sıkıştırılmış Dosyaları Açmak
WinZip'i en çok sıkıştırılmış ZIP dosyalarını açmak için kullanacaksınız.
Ne de olsa Internet'ten download edilen, shareware CD'lerinde verilen çoğu
dosya ZIP formatında sıkıştırılmış oluyor. WinZip'te sıkıştırılmış bir
dosyayı açmak en kolay iş. Diyelim ki C:\YEDEK klasörünüzde YEDEK1.ZIP
adlı bir sıkıştırılmış dosya var. Bu klasörü açın, sağ fare tuşu ile bu
dosyayı sürükleyip yine aynı klasör içine (veya yeni yarattığınız başka
bir klasör üçüne) bırakın. Bir menü açılacak; bu menünün en üstündeki Extract
to… komutuna tıklayın. Sıkıştırılmış ZIP dosyanızın içindeki tüm dosyalar
bu klasöre açılacak.
Dosyaları 'ZIP'lemek
Sabit diskinizdeki dosyaları sıkıştırmak ve sabit diskinizin bir köşesinde
saklamak istiyorsanız, yine WinZip'i kullanabilirsiniz. Bakın bu işlemi
nasıl yapıyorsunuz:
1. WinZip'i çalıştırıp New düğmesine tıklayın.
2. Karşınıza çıkan New Archive diyalog kutusunun Create In kısmından
ve altındaki geniş pencereden zip dosyanızı kaydedeceğiniz klasörü seçin.
3. Dosya Adı (File Name) kısmına sıkıştırılmış dosyanıza vermek
istediğiniz ismi yazın (örneğin YEDEK1). Show Types kısmına "Zip files"
seçili olsun.
4. OK düğmesine tıklayın. Add From kısmından sıkıştırmak istediğiniz
dosyaların yer aldığı klasörü bulun.
5. Şimdi buraya dikkat: Bu klasör içinde belirli dosyaları sıkıştıracaksanız
bunları fare ile seçmeniz gerekli. Seçim işlemini <Shift> tuşunu basılı
tutarak yaparsanız, belirli bir aralıkta yer alan dosyaları seçebilirsiniz.
Seçim işlemini <Ctrl> tuşunu basılı tutarak yaparsanız, o klasördeki
belirli dosyaları tek tek seçmeniz mümkün.
6. Add düğmesine tıkladığınızda zip dosyanız oluşacak. Eğer klasördeki
tüm dosyaları sıkıştıracaksanız hepsini tek tek seçmenize gerek yok. Dosya
adı (File name) kısmına *.* yazın ve Add With Wildcards düğmesine tıklayın.
ZIP dosyanız, başta belirlediğiniz hedef klasörde oluşacak.
Disketlere 'ZIP'lemek
Elbette yedekleme genelde disketlere yapılır. Ne de olsa değerli sabit
disk alanımızdan feragat etmek istemeyiz. Peki ya dosyalarımızı içine sıkıştırdığımız
ZIP dosyası 1.44 MB'dan yani bir disketin kapasitesinden büyükse? O halde
sıkıştırma ve disketlere bölme işleminin birlikte yapılması gerekir. Eski
PKZIP kullanıcıları bu işlerin akılda kalması zor parametrelerle yapıldığını
bilirler. WinZip bir grafik kullanıcı arabirimi olduğu için bu tür zorlukları
ortadan kaldırır. Ancak pek çok WinZip kullanıcı disklere bölme işleminin
nasıl yapıldığını bilmez. Çünkü WinZip'in son 6.2 sürümü, normalde disketlere
bölme "disk spanning") işlemini desteklemiyor. Aslında desteklemesi planlandığı
için bir "disk spanning" seçeneğine sahip ancak henüz bu özellik aktif
değil. Bu sorunu gidermenin iki yöntemi var:
1. WinZip'e bütünleşik disketlere bölme (disk spanning) özelliği
kazandıran ek programı WinZip'in Web sitesinden (www.winzip.com) veya PC
World Online'ın (www.pcworld.com.tr) "Dergide Adı Geçen Dosyalar" bölümünden
download etmek. Bu program henüz beta aşamasında, ancak işe yarıyor.
2. DOS'ta çalışan eski PKZIP ve PKUNZIP programlarını elde edip
WinZip'in Program Locations bölümünde (bkz. "WinZip'i Kuralım") tanıtmak.
DOS programları olan PKZIP ve PKUNZIP bu şekilde WinZip ile birlikte kullanılabilir,
ancak WinZip kadar hızlı değillerdir.
Diyelim ki bu iki yöntemden biriyle "disk spanning seçeneğini aktif hale
getirdiniz. Peki büyük boyutlu dosyaları disketlere zip'lemek için ne yapacaksınız?
Bu sorunun ilk kısmı için "Dosyaları Zip'lemek" başlığı altında verdiğimiz
açıklamalara geri dönüyoruz. Burada dosyalarımızı sabit diske değil diskete
kaydedeceğimiz için, ikinci adımda sabit diskteki bir klasörü değil, A:
sürücüsüne taktığınız disketi seçeceğinizi unutmayın. Bu küçük detay dışında
ilk 5 adım aynı. 6. adımda ise karşınıza çıkan diyalog kutusunda bir seçenek
listesi var: Multiple Disk Spanning. Yukarıda belirttiğimiz yöntemlerden
biriyle gibi WinZip'e "disk spanning" özelliği kazandırdıysanız bu liste
aktif hale geçecektir. Listedeki seçenekler şunlar:
* Span: no format or erase. Disketlere format atmadan ve varsa içindeki
dosyaları silmeden seçtiğiniz dosyaları sıkıştırarak yükler.
* Span: wipe disk (erase files). Disketlere seçtiğiniz dosyaları
sıkıştırarak yüklemeden önce varsa içindeki dosyaları siler.
* Span: full format (hi density). Seçtiğiniz dosyaları sıkıştırarak
yüklemeden önce disketlere format atar. Bu seçenek HD yani 1.44 MB'lik
disketler için kullanılmalıdır.
* Span: full format (low density). Seçtiğiniz dosyaları sıkıştırarak
yüklemeden önce disketlere format atar. Bu seçenek 720K MB'lık disketler
için kullanılmalıdır.
Bu seçeneklerden birini seçtikten sonra Add (veya Add With Wildcards) düğmesine
tıklayarak sıkıştırma işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Bir disket dolduğunda
WinZip sizden bir sonraki disketi isteyecektir. Birden fazla diskete yüklenmiş
zip'li dosyaları çözerken de ilk disketteki ZIP soyadlı dosyayı çözerek
işe başlamak gerekir. Dosyanın tamamını çözmek için WinZip yine sizden
sırayla bir sonraki disketleri isteyecektir.
WinZip'in Uuencode Özelliği
Internet bağlantınız varsa, mesajlarınıza dosya iliştirmenize izin veren
bir e-mail programı veya haber gruplarına bağlanmanızı sağlayan bir news
reader programı kullanıyor olmalısınız. Internet başlangıçta binary dosyaları
(programları ve metin dosyası dışındaki dosyaları) transfer etmek için
değil, ASCII karakterlerden oluşan metin dosyalarını transfer etmek için
tasarlanmıştır. İşte bu engeli aşmak için program dosyalarını metin dosyasına
dönüştüren UUencode ve diğer yöntemler geliştirilmiştir. Artık Windows
işletim sisteminde dosyalar kolayca transfer edilmektedir, ancak Unix gibi
işletim sistemlerinden, binary dosyalar hala ASCII karakter setine dönüştürülerek
(Uuencode işlemi yapılarak) gönderilirler. Bazen de Windows kullanıcıları,
veri kaybı riski daha düşük olduğu için e-mail veya news reader programlarındaki
bir seçeneği kullanarak yine bu şekilde dosya gönderirler. Bu dosyalar
ASCII formatına dönüştürüldüğü için garip karakterlerden oluşmuş gibi görünürler.
İşte WinZip'in 6.2 versiyonu, Uuencode (veya Xxencode, BinHex, MIME) gibi
yöntemlerle kodlanmış dosyaları normal dosya formatına dönüştürmenizi ve
açmanızı sağlar.
Bir mesaj içindeki kodlanmış dosyayı WinZip ile açabilmek için önce bir
hazırlık aşaması gerekir. Bu şekilde ASCII metin haline dönüştürülmüş dosyanın
en başında "begin", en sonunda "end" sözcüğü vardır. Aradaki garip karakterler
ise programı oluşturur. İşte bizim yapacağımız şey bu metni "begin" komutundan
"end" komutuna kadar kopyalayıp, bir metin editörüne (NotePad gibi) yapıştırmak
ve UUE soyadı ile kaydetmektir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, bazı
programların - çok fazla yer kapladıkları için - birkaç dosyaya bölünerek
gönderilmiş olmasıdır. Bu dosyalardaki kodlanmış metinleri, sırasını bozmadan
alt alta aynı metin dosyası içinde birleştirmek gerekir. Sonuçta elimizde
UUE soyadlı tek bir dosya olmalıdır. İşte WinZip bu UUE dosyasını tanır.
Bu dosyayı aynı bir ZIP dosyası gibi WinZip ile açabilirsiniz.
ZIP'den EXE'ye
WinZip ile sıkıştırdığınız ZIP soyadlı dosyaları EXE soyadlı, kendi kendine
açılan dosyalara dönüştürebilirsiniz. Böylece, sistemlerinde WinZip kurulu
olmayan kişiler bile bu dosyayı açabilirler. Bu işin nasıl yapıldığını
merak ediyorsanız bunu da açıklayalım:
1. Önce elinizde önceden yaratılmış bir ZIP dosyası olmalı. (Dosyaların
nasıl ZIP'leneceğini yukarıda açıklamıştık.)
2. Bu dosyanın üzerine çift tıklayarak WinZip'in açılmasını sağlayın.
3. Actions menüsünden Make .EXE File komutunu seçin. Kayıtlı kullanıcı
değilseniz yine bir "nag screen" çıkacak. Tamam düğmesine tıklayarak bu
ekranı geçin.
4. WinZip Self Extractor diyalog kutusunda Default "Unzip to" Directory
kısmına, EXE dosyasının kaydedilmesini istediğiniz klasörün yolunu yazın.
(Bu alana .\ yazarsanız, EXE dosyası ZIP dosyası ile aynı klasörde oluşur.)
5. Self Extracting Type seçeneklerinden ister Windows 3.1'i ister
Windows 95 ve NT'yi seçin. (Windows 3.1'i seçtiyseniz, ZIP dosyanızın uzun
dosya ismine sahip olmaması gerekir.)
6. Make .EXE düğmesine tıklayın. İşte EXE dosyanız yaratıldı.
7. EXE'nin doğru çalıştığını test etmek isteyip istemediğinizi soran
bir mesaj çıkacak. Önce Evet (Yes) sonra Unzip düğmesine tıklarsanız, EXE
dosyanız WINDOWS\TEMP klasörüne (bu klasörü değiştirebilirsiniz) açılacak.
Artık bu EXE dosyası WinZip kurulu olmayan bir sistemde bile açılabilir.
Tüm yapacağınız şey, EXE dosyası üzerine çift tıklamak ve EXE dosyasının
açılacağı klasörün yolunu tanımlamak.
WINZIP ve Virüs Taraması
Başka yerlerden, hatta Internet'ten edindiğiniz ZIP arşivleri virüslü dosyalar
içerebilir. Sisteminizde kurulu bir anti-virüs programı varsa WinZip bu
programla iletişime geçerek ZIP dosyalarınızı virüs taramasından geçirebilir.
WinZip, SCAN, NAVW32, CPAV, MSAV, WSCAN, TBSCAN ve F-PROT gibi Windows
ve DOS ortamında çalışan pek çok anti-virüs programını destekler. Bir anti-virüs
programını WinZip'e tanıtmak için, Options menüsünden Program Locations
komutunu çalıştırın. Karşınıza gelen diyalog kutusunun Scan Program kısmında
default olarak, Windows ile birlikte gelen MSAV anti-virüs programının
tanıtıldığını göreceksiniz. Bu anti-virüs programını yeterli görmüyorsanız,
bu kısıma, kendi anti-virüs programınızın yolunu ve programı çalıştıran
dosyanın ismini yazın (örneğin C:\FPROT\F-PROT.EXE). Bu WinZip'in tanıdığı
bir anti-virüs programı ise, Parameters kısmına anti-virüs programını WinZip
içinden çalıştırmak için gerekli parametreler otomatik olarak eklenecektir.
Gerekirse WinZip Help dosyasından bu parametrelerle ilgili bilgiler edinebilirsiniz.
Anti-virüs programınızı WinZip'e tanıttıktan sonra, ZIP arşivinizi virüs
taramasından geçirmek istiyorsanız, Zıp dosyası üzerine çift tıklayıp WinZip
penceresinin açılmasını sağlayın. Actions menüsünden Virus Scan komutunu
çalıştırın. Gerekli tarama yapılıp sonuç raporlanacaktır.
Not: Bu işlem herhangi bir nedenle gerçekleşmezse parametrelerde bir
uyumsuzluk olabilir. O zaman tüm parametreleri kaldırıp deneyebilirsiniz.
WinZip'in Diğer Özellikleri
Dosyaları Açmak. Bir ZIP arşivi içindeki dosyaları bu dosyalarla
ilişkilendirilmiş program içinden açmak için ZIP arşivini çözmeniz gerekmez.
WinZip penceresi içinde görünen dosyalara çift tıklarsanız dosya ile ilişkilendirilmiş
programınız çalışacak ve dosya açılacaktır.
Sürükle Bırak. WinZip tümüyle Windows 95'in sürükle bırak özelliğini
destekler. WinZip penceresi içinde açılmış bir ZIP arşivindeki herhangi
bir dosyayı fare ile sürükleyip herhangi bir klasör içine bırakırsanız,
sadece o dosya çözülerek hedef klasör içine kopyalanır. Aynı şekilde, herhangi
bir klasördeki dosyayı WinZip penceresi içindeki bir XZIP arşivinin üzerine
sürükleyip bırakırsanız o dosya da arşive eklenir (orijinal dosya yerinde
kalır).
Şifre. İsterseniz ZIP arşivinize eklediğiniz dosyalara şifre koyabilirsiniz.
Böylece bu dosyaları şifreyi bilenler dışındakiler çözemez. Bu işlem için
Options*Password komutunu kullanıp bir şifre vermeniz yeterlidir. Ancak
şifre korumasının, bu işlem gerçekleştirildikten sonra arşive eklenen dosyalar
için geçerli olduğunu unutmayın. Şifre konulan dosyaları, WinZip penceresinde,
dosya isminin yanındaki + işaretinden tanıyacaksınız.
SORULARINIZA CEVAPLAR
S: WinZip, ARJ dosyalarını çözemiyor. Ne yapmalıyım?
Öncelikle bir sıkıştırma/çözme programı olan ARJ.EXE'ye sahip olmanız gerekir.
Bu program varsa WinZip'in Options menüsünden Program Locations komutunu
çalıştırın. ARJ satırının karşısına bu programın yerini yazın. Örneğin
ARJ.EXE dosyası C:\UTILS klasöründe ise buraya C:\UTILS\ ARJ.EXE yazmanız
gerekir. Bu işlemi yapmanıza karşın ARJ dosyalarınızı açamıyorsanız, o
zaman ARJ programı uzun dosya isimlerini desteklemiyor demektir. Sıkıştırılmış
ARJ soyadlı dosyanızı sekizkarakterden oluşan bir klasörün içine kopyalayın
ve bu klasörün içine açın. Herhangi bir versiyon uyumsuzluğu yoksa ve sıkıştırma
işlemi sırasında veri kaybı gibi dosyanın bozulmasına yol açan bir problem
yaşanmamışsa dosyanız açılacaktır.
S: Bir klasör altındaki tüm dosyaları ZIP'leyeceğim. Bu klasörü altklasörleri
ile birlikte ZIP'lemek için ne yapmalıyım?
WinZip'i çalıştırın. File menüsünden New Archive komutunu seçin. Yaratacağınız
ZIP arşivinin adını verin (örneğin YEDEK.ZIP) ve <Enter> tuşuna basın.
Actions menüsünden Add'i seçin. İçindeki dosyaalrı altklasörlerle birlikte
ZIP'leyeceğiniz klasörün yolunu belirtip, tüm dosyaları içermesi için sonuna
*.* yazın (Örneğin C:\PROJE\*.*) "Recurse Folders" kutusunu işaretleyin.
Varsa, "Save Extra Folders Info" kutusundaki işareti kaldırın. Son olarak
"Add With Wildcards" düğmesine tıklayın.
S: Tamam, bir klasörü altklasörleri ile birlikte ZIP'ledik. Peki bunu aynı
şekilde nasıl açacağız?
Yarattığınız ZIP dosyasının üzerine çift tıklayın. WinZip penceresi açılacaktır.
Actions menüsünden Extract komutunu seçin. "Use Folder Names" kutusunu
işaretleyin. Hedef klasörü yazın (Örneğin C:\PROJE\). Extract düğmesine
tıklayın.
|