Polecenie jest wstawiane jako prolog, jeszcze przed definicją właściwego dokumentu, i charakteryzuje przyjęty standard języka HTML.
Przykład:
<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01//EN">
Prolog ten odpowiada wersji STRICT definicji typu dokumentu (DTD), a więc wykluczającej wszelkie elementy prezentacyjne, które specyfikacja HTML 4 uznaje za schyłkowe (deprecated). Wersja jest jest więc okrojonym HTML 4, przedkładającym strukturę nad prezentację.
<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//EN">
Częściej stosowaną wersją prologu jest tzw. wersja przejściowa ("luźna". Prolog ten deklaruje dokument jako zawierający wszelkie możliwe elementy i atrybuty HTML, łącznie ze schyłkowymi. Specyfikacja HTML sama posługuje się właśnie tym prologiem. Sugerujemy używanie tej postaci prologu - właśnie dzięki niej można między innymi poprawnie wyświetlać kolorowe suwaki.
<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Frameset//EN">
Szerszą odmianą Transitional jest prolog dla strony zawierającej ramki (jest to po prostu Transitional uzupełniona o ramki)
Więcej o strukturze dokumentu: Struktura dokumentu