Η «δια βίου εκπαίδευση» αυτό και αν είναι μύθος και παγίδα
Η κυβέρνηση υποτίθεται ότι ενδιαφέρεται για την δια βίου εκπαίδευση. Την ίδια ώρα όμως αρνείται το 12χρονο, την υποχρεωτική προσχολική. Όταν λέει δια βίου εννοεί ότι μπορεί οι αγράμματοι, οι μισοαγράμματοι και λειτουργικά αναλφάβητοι να περνάνε μέσα από ορισμένα σεμινάρια από τα οποία επωφελούνται οι ημέτεροι που ακριβοπληρώνονται χωρίς να δίνουν γνώσεις χρήσιμες στην ζωή και στην καλλιέργεια της σκέψης, της κρίσης και του πολιτισμού.
Αν η κυβέρνηση ήθελε την δια βίου εκπαίδευση τότε θα επεξεργάζονταν συγκεκριμένα και πραγματικά προγράμματα για την εξάλειψη του κλασσικού και σύγχρονου αναλφαβητισμού και της υποεκπαίδευσης. Εδώ δεν λύνει το πρόβλημα της επιμόρφωσης των διδασκόντων, πώς θα λύσει το πρόβλημα της καθολικής και μάλιστα δια βίου εκπαίδευσης;
Το συμπέρασμα είναι ότι δεν πρόκειται για εκπαίδευση αλλά για «κατάρτιση». Πρόκειται για την μηχανιστική εκμάθηση ορισμένων συνταγών καλής εκτέλεσης μιας συγκεκριμένης, περιορισμένης εργασίας, ανάλογα με τις πρόσκαιρες ανάγκες της αγοράς. Πρόκειται για ισόβια καταδίκη της νέας γενιάς εργαζομένων να αλλάζουν 6- 7 φορές επάγγελμα, να απολύονται και να εξαναγκάζονται διαρκώς σε επανακατάρτιση, μόλις οι πρόσκαιρου χαρακτήρα γνώσεις τους θα ξεπερνιόνται από τις εξελίξεις στην παραγωγή.
Το πρώτο επίπεδο των ταξικών επιλογών και φραγμών
1. Το Λύκειο μετατρέπεται πλήρως και αποκλειστικά σε προθάλαμο επιλογής για τα ΑΕΙ-ΤΕΙ. Απευθύνεται μόνο σε όσους λογαριάζουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σ΄ αυτά. Μέσα από το νέο πυκνό πλέγμα εξεταστικών φίλτρων, οδηγεί βίαια ένα ακόμη μεγαλύτερο μέρος μαθητών έξω από το Λύκειο, διευρύνοντας έτσι τη διαρροή από τη βασική μόρφωση, που ήδη σημειώνεται από τις προηγούμενες βαθμίδες. Αυτό αποτελεί ήδη μια βαθιά ταξική πολιτική επιλογή. Στην θέση των 4 εξετάσεων μπαίνουν τώρα 28 εξετάσεις και τα μυστηριώδη τεστ δεξιοτήτων. Βεβαίως το θέμα δεν είναι ποσοτικό αλλά ποιοτικό. Οι εξετάσεις είναι χρήσιμες όταν έχουν σαν στόχο να εξακριβώσουν και να εντοπίσουν αδυναμίες και δυσκολίες ή δεξιότητες του μαθητή και της μαθήτριας. Οι εξετάσεις ιδιαίτερα, όπως προτείνονται σήμερα, θα είναι η πιστοποίηση των φραγμών και των δυσκολιών. Σε μια κοινωνία σαν την δική μας, που τα παιδιά δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες, όπως και οι οικογένειές τους, το θέμα δεν είναι η δήθεν επί ίσοις όροις χρήση των εξετάσεων αλλά τα μέτρα εκείνα που τουλάχιστον στο χώρο της παιδείας μειώνουν ή αμβλύνουν τους άνισους , ταξικούς όρους που υπάρχουν στην κοινωνία με κύρια θύματα τα παιδιά της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων.
2. Η ενίσχυση παραπέρα του ταξικού επιλεκτικού ρόλου του Λυκείου αποσκοπεί στην ανάδειξη της στενής υποβαθμισμένης Τεχνικοεπαγγελματικής κατάρτισης, στα ΤΕΕ και στα Ιδιωτικά ΙΕΚ, σε αναγκαστική ¨μορφωτική¨ διέξοδο για την πλειοψηφία, ιδιαίτερα των αδύνατων οικονομικά και κοινωνικά μαθητών.
Στα ΤΕΕ, ιδρύματα που προβάλλονται σαν αναγκαία φυσικά διέξοδος σε ¨όσους δεν παίρνουν τα γράμματα¨ και μέχρι στιγμής λειτουργούν χωρίς βιβλία, εργαστήρια, καθηγητές και προγράμματα - και στη συνέχεια στα ΙΕΚ, θα εξοικειώνονται οι νέοι μέσα από τη μαθητεία στις απαιτήσεις της ¨αγοράς¨, στην εκμετάλλευση και στην υποταγή.
Το δεύτερο επίπεδο των ταξικών επιλογών και φραγμών
3. Η διατυμπανιζόμενη ως ¨διεύρυνση¨ της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης -ουσιαστικά υποβάθμισής της- με σπουδές στενής κατάρτισης (ΠΣΕ, νέα τμήματα, κύκλοι σπουδών, πιστωτικές μονάδες) για σπουδές και πτυχία - χωρίς αντίκρυσμα - για τους περισσότερους.
Η πριμοδότηση των Ιδιωτικών ΙΕΚ, η καθιέρωση διδάκτρων στην προσχολική αγωγή και στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση, η έμμεση αναγνώριση Ιδιωτικών ΑΕΙ, ανοίγουν νέο δρόμο για τη σταδιακή και τελικά πλήρη κατάργηση της δωρεάν εκπαίδευσης, υλοποιώντας έτσι τις υποδείξεις της Ε.Ε για ¨παροχή υπηρεσιών παιδείας σ΄ ανταποδοτική βάση¨.
Τα νέα μέτρα της κυβέρνησης ήδη οδηγούν στην παραπέρα ανάπτυξη της παραπαιδείας (φροντιστήρια, ξένες γλώσσες, επαγγελματική εκπαίδευση κ.λ.π.) οξύνοντας τα προβλήματα και τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι, η λαϊκή οικογένεια. Γι΄ αυτό κατανοούν και συμπαραστέκονται στον αγώνα των παιδιών τους, γιατί συνειδητοποιούν ότι ¨δεν πάει άλλο¨ μ΄ αυτή την πολιτική, που υψώνει νέους φραγμούς στη μόρφωση και στη ζωή τους.
Το Λύκειο αποκτά ακόμα πιο βαθύ ταξικό χαρακτήρα με το πρόγραμμα του «νέου» όπως λέγεται Λυκείου. Είναι μύθος τα περί γενικής και σύγχρονης Παιδείας
Το αναλυτικό πρόγραμμα και τα βιβλία του νέου Λυκείου σηματοδοτούν εντελώς το αντίθετο από τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης για έμφαση στην Γενική Παιδεία. Γιατί ο ρόλος της Γενικής Παιδείας είναι να εφοδιάσει το νέο άνθρωπο με την ικανότητα να βγάζει μέσα από το σωρό των φαινομένων της σύγχρονης πολύπλοκης ζωής, το γενικό, το ουσιαστικό. Να του δώσει την άκρη του νήματος για να προσανατολίζεται στο λαβύρινθο της πραγματικότητας. Και αυτό γίνεται τόσο πιο πολύ αναγκαίο όσο η ίδια η κοινωνική ζωή απλώνεται σε όλη τη γήινη σφαίρα, μεγαλώνει ακόμη περισσότερο ο καταμερισμός εργασίας και περιορίζει τον καθένα σε μια μόνο ειδικότητα, σε μια ξέχωρη και μεμονωμένη εργασία, στενεύοντας τον πνευματικό του ορίζοντα. Κάνοντας τον άνθρωπο ανίκανο να νοιώσει το σύνολο μιας κοινωνικής λειτουργίας που συνέχεια πλαταίνει.
Το Πρόγραμμα του ενιαίου Λυκείου κάθε άλλο παρά επικεντρώνει στην ουσία της γνώσης. Αντίθετα φορτώνεται με ακόμη περισσότερη ύλη προς απομνημόνευση (η ύλη των δεσμών της Γ΄ Λυκείου γίνεται ύλη των μαθημάτων της Γενικής Παιδείας της Β΄ Λυκείου), δηλαδή γνώσεις χωρίς γνώση, με πρόθεση κατά την γνώμη μας να αποδιοργανώσει ακόμη περισσότερο την σκέψη και την κρίση. Να προετοιμάσει ανθρώπους που με κάποιες στείρες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις θα μπορούν να είναι «ευέλικτοι». Να προσαρμόζονται μηχανιστικά στις ανάγκες και το συμφέρον των εργοδοτών, χωρίς να μπορούν να αμφισβητήσουν, να προβληματιστούν, πολύ περισσότερο να αλλάξουν «την κακή τους τύχη».
Έτσι στα όποια νέα βιβλία αλλά και στα υποδείγματα αξιολόγησης των μαθητών και στα υλικά των σεμιναρίων προς τους καθηγητές, ξαναφρεσκάρονται οι πιο αναχρονιστικές και αντιδραστικές αντιλήψεις που οι μαθητές καλούνται να αποδεχτούν άκριτα.
Όποιος αμφιβάλλει δεν έχει παρά να ρίξει για παράδειγμα μια ματιά στα περιεχόμενα του βιβλίου του μαθήματος επιλογής της β’ λυκείου «θέματα ιστορίας» του οποίου οι 3 από τις 6 ενότητες είναι οι παρακάτω:
Τεκμηρίωση της ελληνικής καταγωγής των κατοίκων της αρχαίας Μακεδονίας.
Βορειοηπειρωτικό και ελληνοαλβανικές σχέσεις, η απώλεια της Βορείου Ηπείρου και οι προσπάθειες των αλβανών να αφελληνίσουν την περιοχή.
Ελληνοτουρκικές σχέσεις, ιστορική αναδρομή στο πώς τούρκοι και ξένες δυνάμεις επιβουλεύτηκαν την ιδέα της Μεγάλης Ελλάδας. Δεν μας ξενίζει κατά συνέπεια ότι ο Κ. Πλεύρης συστήνεται στην βιβλιογραφία των φιλολόγων.
Το περιεχόμενο της μόρφωσης επιδρά βεβαίως και στο επίπεδο της δήθεν αξιολόγησης και αντίστροφα.
Σταχυολογούμε ορισμένα δείγματα του είδους των γνώσεων και των ερωτήσεων αξιολόγησης που προκύπτουν από αυτές, και δείχνουν την κατάντια της εκπαίδευσης όσο αφορά την επιστημονική ακρίβεια και την ιστορική σκέψη:
Ποιο θα ήταν το μέλλον της Ελλάδας και του παγκόσμιου πολιτισμού αν οι έλληνες (!) είχαν ηττηθεί από τους Πέρσες στην ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Αναφέρατε πολιτικά πρόσωπα που έδρασαν ή δρουν τα τελευταία χρόνια στην παγκόσμια σκηνή με τρόπο παρόμοιο με αυτό των αρχαίων τυράννων.
Στα δε υλικά των σεμιναρίων προς τους καθηγητές των ΤΕΕ περιλαμβάνονται σημειώσεις με τον τίτλο «γίνε αυτό που είσαι» που επαναφέρουν την αντιδραστική θεωρία των γονιδίων σύμφωνα με την οποία η νοημοσύνη του κάθε ανθρώπου είναι κληρονομική, και κατά συνέπεια καθένας γεννιέται με την μοίρα του γραμμένη στο κούτελο για να γίνει φτωχός προλετάριος ή πλούσιος μεγαλοεργοδότης.
Το ΚΚΕ και οι θέσεις του. Το ΚΚΕ προβάλλει 11 σημεία 4 γενικότερης σημασίας και προοπτικής και 7 άμεσα προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα βασικά προβλήματα που ταλαιπωρούν το εκπαιδευτικό σύστημα
Το ΚΚΕ εκτιμά ότι οι σημερινές ανάγκες για περισσότερη, ουσιαστική και ολόπλευρη μόρφωση του νέου ανθρώπου για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, ώστε να είναι κυρίαρχος της ζωής του, δεν αντιμετωπίζονται με την ανακύκλωση γνωστών από το παρελθόν αποτυχημένων μέτρων. Πολύ περισσότερο δεν αντιμετωπίζονται με την ένταση των ταξικών φραγμών, αλλά ούτε και με την αναμονή και την χρηματοδότηση από τις Βρυξέλλες. Η χώρα μας έχει την πολύτιμη εμπειρία της ¨χρηματοδότησης¨ της αγροτικής οικονομίας που οδήγησε στο ξεκλήρισμα των αγροτών. Έχει την πείρα της σταθερής συρρίκνωσης και υποβάθμισης της παραγωγικής της βάσης.
Γενικευμένη δίχρονη δημόσια και δωρεάν προσχολική αγωγή. Ενιαίο 12χρονο υποχρεωτικό σχολείο
1. Να σταματήσει η ιδιωτικοποίηση του ΟΣΚ.
2. Να παρέχεται δωρεάν εκμάθηση ξένης γλώσσας, να εξασφαλίζεται επάρκεια που πιστοποιείται μέσα από το δημόσιο σχολείο σε μια τουλάχιστον ξένη γλώσσα
3. Το ΚΚΕ εκτιμά ότι οι σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων, των νέων, της κοινωνίας απαιτούν άλλα, ριζικά μέτρα. Τη γενναία αύξηση των δαπανών για την Παιδεία. Την κατάργηση της ιδιωτικής και της έμμεσης ιδιωτικοποίησης της Δημόσιας Εκπαίδευσης. Απαιτούν την ποσοτική και ποιοτική ενίσχυση της Βασικής - Γενικής Εκπαίδευσης με την καθιέρωση Ενιαίου 12χρονου, βασικού, υποχρεωτικού σχολείου, σαν απαραίτητο υπόβαθρο όχι μόνο των Πανεπιστημιακών σπουδών, αλλά και της όποιας επαγγελματικής εκπαίδευσης θα χρειαστεί ή θα θελήσει ν΄ αποκτήσει κανείς στη διάρκεια της ζωής του. Σχολείου για όλους, χωρίς ταξικές, φυλετικές, γεωγραφικές και άλλες διακρίσεις, χωρίς τον ξεπερασμένο ιστορικά διαχωρισμό σε Δημοτικό - Γυμνάσιο - Λύκειο.
4. Ένα ενιαίο 12χρονο σχολείο με νέα προγράμματα και βιβλία που, μέσα από τη θεωρία, αλλά και με την πράξη θα συμβάλλει στην πιο γενική επιστημονική θεώρηση της φυσικής και κοινωνικής πραγματικότητας, μορφώνοντας έτσι ανθρώπους με συνείδηση, όχι ατομιστική αλλά ¨κοινωνική¨, ¨ανταγωνιστική¨ στην πνευματική και υλική εκμετάλλευση των λαϊκών στρωμάτων. Ανθρώπους που θα συνειδητοποιούν τη θέση τους στην κοινωνία και θα συντονίζουν το βήμα τους με την πραγματική νομοτέλεια της ιστορίας, για μια καλύτερη, ανώτερη κοινωνία.
5. Σαν άμεσο μέτρο προτείνουμε την κατάργηση των ΤΕΕ που αποτελούν υποδεέστερο σύστημα στενής κατάρτισης παράλληλα με το Λύκειο. Με προοπτική το ενιαίο 12χρονο σχολείο άμεσα να αναβαθμιστεί η υπάρχουσα δημόσια τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση δηλαδή τα ΤΕΛ και ΤΕΣ. Επίσης να αναδιοργανωθεί και να βελτιωθεί η νυχτερινή εκπαίδευση.
6. Επίσης διεκδικούμε την ακύρωση διαγωνισμού του ΑΣΕΠ, με άμεσο μέτρο ταυτόχρονα τους μαζικούς διορισμούς εκπαιδευτικών από την επετηρίδα, την μείωση αναλογίας διδασκόντων - διδασκομένων στο 1 προς 20, τόσο στο γυμνάσιο όσο και το λύκειο, ξεκινώντας από τα σχολεία των πιο φτωχών, λαϊκών συνοικιών και περιοχών. Την ολοκλήρωση της εργασίας μέσα στο σχολείο, που θα συμπεριλαμβάνει την άθληση, την καλλιτεχνική παιδεία, την ευρύτερη κοινωνική και πολιτιστική λειτουργία.
7. Άμεσο μέτρο θεωρούμε την οικονομική και επιστημονική στήριξη των εκπαιδευτικών μέσα από περιοδική, ετήσια επιμόρφωση με ευθύνη των Πανεπιστημίων. Πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει άμεσα να αποσυρθεί το νέο σύστημα ελέγχου και χειραγώγησης των εκπαιδευτικών, που αποκαλείται αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου.
Επαγγελματική μόρφωση
8. Υποστηρίζουμε την ίδρυση Δημόσιων Ειδικών Επαγγελματικών Σχολών ενταγμένων στο εκπαιδευτικό σύστημα με σκοπό την εξασφάλιση δημόσιας και δωρεάν επαγγελματικής μόρφωσης και όχι ληξιπρόθεσμης κατάρτισης επί πληρωμή, όπως γίνεται τώρα με τα ΙΕΚ, ΚΕΚ που πρέπει να καταργηθούν.
Ανώτατη Παιδεία
9. Το ΚΚΕ υποστηρίζει την συγκρότηση Ενιαίας Ανώτατης Δημόσιας και Δωρεάν Εκπαίδευσης που θα καλλιεργεί την ικανότητα επιστημονικής σκέψης και δράσης και θα δίνει πλήρη επιστημονική επάρκεια σε όλους τους αποφοίτους. Όταν λέμε ενιαία εκπαίδευση εννοούμε και την ένταξη των ΤΕΙ στα ΑΕΙ, ουσιαστικά και όχι τυπικά με ένα στενό οργανωτικό τρόπο. Που σημαίνει μελέτη με βάση τις προτάσεις που υπάρχουν, ώστε τα ΤΕΙ να πάψουν να είναι υποβαθμισμένα ΑΕΙ, γιατί έτσι είναι σήμερα, ή μια αδιαβάθμητη βαθμίδα που στριμώχνεται ανάμεσα στα σημερινά ΑΕΙ και στο συνοθύλευμα των ιδιωτικών και δημόσιων ΙΕΚ.
10. Άμεσα να καταργηθούν τα ΠΣΕ και το δήθεν ανοικτό πανεπιστήμιο καθώς και κάθε είδους δίδακτρα. Να κατοχυρώνεται η επιστημονική ειδίκευση στο πτυχίο. Να μη δημιουργηθούν οι πολλαπλοί προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί κύκλοι , η αποσύνδεση πτυχίου και επαγγέλματος.
11. Το θέμα της πρόσβασης στα ΑΕΙ και ΤΕΙ δεν είναι ένα αυτόνομο εκπαιδευτικό πρόβλημα, συνδέεται γενικότερα με τους στόχους, τους σκοπούς και τους προσανατολισμούς της παιδείας.
12. Άμεσα προτείνουμε την κατάργηση του νέου συστήματος λαιμητόμου για την αξιολόγηση και την πρόσβαση των μαθητών στα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Να καταργηθούν οι πανελλαδικές εξετάσεις της β΄ και γ΄ λυκείου και να απεξαρτηθεί το πρόγραμμα και η λειτουργία του Λυκείου από την διαδικασία επιλογής ΑΕΙ και ΤΕΙ.