Πως και γιατί η αστική τάξη ενδυναμώνει το δικό της πρότυπο για την οικογένεια

Πέρσι στην χώρα μας πραγματοποιήθηκε το 8ο Συνέδριο Οικογενειακής Θεραπείας. Από τις βασικές του διαπιστώσεις ήταν ότι για την κρίση στην οικογένεια φταίει η οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών, η χειραφέτησή τους, η μη ενασχόληση τους με τα παιδιά.

Αποδίδουν ευθύνες στην πυρηνική οικογένεια, τονίζοντας ότι "οικογένεια δεν είναι το ζευγάρι και τα παιδιά. Πρέπει να υπάρχουν και παππούδες, γιαγιάδες, αδέλφια, ξαδέλφια, θείοι, και θείες ... και ότι η οικογενειακή θεραπεία βοηθά τους ανθρώπους να λύνουν μαζί τα προβλήματά τους".

Οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, πάλι, μιλούν για "συγκερασμό οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων", για εργασίες εκ του σύνεγγυς (σχετικά με τη φροντίδα και αναπαραγωγή μιας οικογένειας).

Οι φεμινίστριες μιλάνε για "ισοκατανομή των ευθυνών των δύο φυλών στην οικογένεια" (δε διαφωνούμε με αυτό, αλλά με την απολυτοποίησή του. Υποστηρίζουμε ότι από μόνο του δεν αρκεί). Τα κοινωνικά πρότυπα για μια ακόμη φορά προβάλλουν τη "σταχτοπούτα" (μήπως αυτό δεν πρόβαλλε η Χριστουγεννιάτικη εκπομπή "Πέστο και θα γίνει", όπου η "σταχτοπούτα" για 2 ώρες συνάντησε το πριγκιπόπουλο).

Κάνουν τις γυναίκες να θέλουν να αστράφτουν, να ντύνονται, να νιαουρίζουν για το ισχυρό φύλο, να έχουν ως πρότυπα τις σταρλετίτσες φθηνών περιοδικών και τηλεοπτικών εκπομπών. Διαμορφώνουν στερεότυπα συμπεριφοράς που κάνει τη γυναίκα εμπόρευμα για τον άνδρα. Από την άλλη μεριά, δυσφημούνται ως υστερικές ή ανάξιες για οικογένεια οι γυναίκες που διεκδικούν να συμμετέχουν δραστήρια στη κοινωνικο - οικονομική ζωή. Προσπαθούν ταυτόχρονα να μας πείσουν ότι θηλυκότητα σημαίνει υποταγή στον άνδρα.

Το χέρι των παπάδων υψώνεται πιο απειλητικό στις γυναίκες, με προτροπές του τύπου "σώστε την οικογένεια", ή "αφήστε τις υλικές απολαύσεις". Τα κομποσκοίνια έγιναν της μόδας μαζί με τα μαύρα βαμμένα νύχια. Να τολμήσουμε την επισήμανση ότι εδώ ίσως έχουμε ένα φαινόμενο θρησκοληψίας και σατανισμού ταυτόχρονα; Συχνά δεν πρόκειται για τις δύο όψεις του ιδίου νομίσματος;

Οι διακηρύξεις τους εμπεριέχουν ένα νέο στοιχείο. Οχι απλά την ανοιχτή ή συγκαλυμμένη επιστροφή των γυναικών στο σπίτι, στο όνομα της διάσωσης της οικογένειας, αλλά και την ανάγκη ενασχόλησης και του άνδρα με τα του "οίκου" για τον ίδιο λόγο.

Η κατεύθυνση αυτή, εντάσσεται στη γενικότερη ιδεολογική επιδίωξη του κεφαλαίου να στρέψει γυναίκες και άνδρες στην φροντίδα της οικογένειας και των συγγενικών προσώπων ακριβώς για να καλύψει τα κενά της δημόσιας Κοινωνικής Πολιτικής (ΚΠ).

Προβάλλεται η ενίσχυση του ρόλου της οικογένειας, ως οικονομικής μονάδας. Αυτό βολεύει την αστική πολιτική, ιδιαίτερα σε συνθήκες οικονομικής ύφεσης και αναπροσαρμογών του καπιταλισμού, όπως σήμερα. Ετσι επιδιώκεται να διαμορφωθεί στρεβλή συνείδηση για την αποδοχή των περικοπών, του περιορισμού της δημόσιας ΚΠ και της ιδιωτικοποίησης των παροχών της (παιδείας, υγείας, πρόνοιας κλπ.).

Εξάλλου, κάθε γυναίκα κλεισμένη σε ένα ιδιωτικό νοικοκυριό, δεμένη στην ίδια κουζίνα και τις ίδιες αγγαρείες συντήρησης της οικογένειας, δυσκολεύεται να κατανοήσει την ταξική εκμετάλλευση που υφίσταται.

Η ισοκατανομή ευθυνών των δύο φύλων πέρα από το ότι είναι δημοκρατικά αναγκαία σε μια οικογένεια, δεν αρκεί από μόνη της να λύσει τα προβλήματα. Γιατί, στην ουσία, ισομοιράζει την ταξική εκμετάλλευση της εργατικής οικογένειας από την καπιταλιστική κοινωνία, αναπαράγοντας και συντηρώντας (στο βαθμό που δε θίγεται η κοινωνικο-οικονομική ρίζα των προβλημάτων) αυτές τις αντιλαϊκές πολιτικές.

Με όλα αυτά τα ιδεολογήματα, λοιπόν, το κεφαλαίο αποκρύπτει τα τεράστια οικονομικά και πολιτικά οφέλη του καπιταλισμού από την ιδιωτικοποίηση του εργατικού νοικοκυριού ως κύτταρο της αναπαραγωγής και συντήρησης του εκμεταλλευτικού συστήματος.

Συγκαλύπτει έτσι την ανεργία, απενεργοποιεί την αντίδραση για την κατεδάφιση της ΚΠ, δικαιολογεί την ανατροπή των εργασιακών κατακτήσεων μέσω των ευέλικτων μορφών εργασίας.

Οι μόνοι λοιπόν που πρέπει να ανησυχούν για τις ρωγμές που δημιουργούνται στο ιδεολογικό "αγγελικό" περίβλημα της "αγίας" καπιταλιστικής οικογένειας και για την κρίση που αυτή περνάει, είναι η αστική τάξη και τα στηρίγματά της.

Οι εργαζόμενοι δεν έχουν λόγους να φοβούνται από την αποκάλυψη των στοιχείων οικονομικού καταναγκασμού που διαμορφώνονται στα πλαίσια της οικογένειας στον καπιταλισμό.

Το επαναστατικό εργατικό κίνημα δεν καλείται να σώσει την τιμή του θεσμού της καπιταλιστικής οικογένειας. Οφείλει:

Να βγάλει από το βούρκο της εξάρτησης ανθρώπου από άνθρωπο, της φθοράς και εκπόρνευσης αξιών, του θρησκευτικού σκοταδισμού, τα νέα χαρακτηριστικά που αναπτύσσονται: αυτά της συλλογικότητας, της συντροφικότητας, του αλληλοσεβασμού.

Να αναδείξει το πρότυπο της σχέσης που στηρίζεται στην αμοιβαία αγάπη και όχι στην ανοχή, το συμβιβασμό και στην εξάρτηση.

Να στρέψει την υγιή αντίδραση, σε αγώνα ενάντια στην υλική βάση και το ιδεολογικό, πολιτιστικό, νομικό εποικοδόμημα των σχέσεων της ατομικής ιδιοκτησίας.

Οι κομμουνιστές επιφορτίζονται αυτή την ευθύνη, προωθώντας την και με το προσωπικό τους παράδειγμα.

Και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που άνδρες, ακόμα και προοδευτικές γυναίκες, ζουν στη βάση των αντιδραστικών αντιλήψεων για τη θρησκεία, το γάμο, το ρόλο των δύο φύλων μέσα στην οικογένεια. Γυναίκες που μένουν σε σχέσεις νεκρές ή προβληματικές ή συμβιβάζονται σε καταστάσεις που δεν τις κάνουν ευτυχισμένες, εξαιτίας της αδυναμίας να επιβιώσουν μόνες στις δύσκολες συνθήκες που επιφυλάσσει ο καπιταλισμός, με τη διάλυση ενός γάμου, ιδιαίτερα με παιδιά.

Ο νέος τύπος γυναίκας που διαμορφώνεται, της γυναίκας που προτιμά το διπλό μόχθο της εργασίας και του νοικοκυριού, της ιδεολογικά χειραφετημένης, ταιριάζει με την ηθική που διαμορφώνει η εργατική τάξη, για τη χειραφέτησή της σαν τάξη από τις καπιταλιστικές σχέσεις εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Η εργατική τάξη για να πραγματοποιήσει την επαναστατική κοινωνική αποστολή της, τη μετάβαση από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, χρειάζεται όχι μια απρόσωπη σκλάβα του γάμου και της οικογένειας με τις πατροπαράδοτες παθητικές "γυναικείες αρετές", αλλά τη γυναίκα που ξέρει και μπορεί να μάχεται για τα δικαιώματα της και γενικότερα για τα δικαιώματα της εργατικής τάξης.

Προηγούμενη σελίδαΕπόμενη σελίδα