Οι τέχνες στην επανάσταση

Η δίψα για τέχνη των εκμεταλλευομένων και καταπιεσμένων προλεταριακών μαζών βρίσκεται στη στιγμή της αυτοαπελευθέρωσής της. Είναι η δίψα για την απόλαυση της ζωής, ένα μέρος αυτής της καταπιεσμένης και τεράστιας δίψας. Στη φοβερή και θαυμάσια εποχή του τελικού αγώνα, της "τελευταίας μάχης", και κατά τη διάρκεια των μεγάλων αγώνων της πρώτης οικοδόμησης, κυριαρχεί κατά κανόνα ακόμη η γυμνή σωματική δίψα, και η πνευματική μπορεί γρηγορότερα να ικανοποιηθεί. Και οι μάζες βλέπουν στις τέχνες ένα μέσο αγώνα.

Η τέχνη είναι συνήθως το πρώτο πράγμα που η αστική τάξη ρίχνει στη θάλασσα όταν αρχίζει να βυθίζεται το πλοίο της, και όχι μόνο επειδή έχουν ήδη από πριν αρχίσει οι καλύτεροι καλλιτέχνες να συνεργάζονται για τη βύθισή του. Το προλεταριάτο τους φωνάζει κοντά του όταν αναλαμβάνει την εξουσία.

Πόσο συγκινητική είναι η φροντίδα που παρέχει στα θέατρα η νεαρή σοσιετική κυβέρνηση, καθώς πιέζεται από τα μέσα και από τα έξω, μέσα στον πόλεμο, μέσα στην πείνα! Βοηθά με κάρβουνα, με ειδικές μερίδες, με άμεσες εντολές. Αυτό επαναλαμβάνεται είκοσι πέντε χρόνια αργότερα, όταν στο κατακτημένο Βερολίνο ο σοβιετικός διοικητής, από τις πρώτες κιόλας μέρες, διατάζει ν' ανοίξουν τα θέατρα που είχε κλείσει ο Χίτλερ. Ο εχθρός, που με τόσο κόπο είχε νικηθεί, προσκαλείται στα θέατρα. Τα πρώτα μέτρα του νικητή είναι ο εφοδιασμός με ψωμί, εγκαταστάσεις για νερό και το άνοιγμα των θεάτρων! Το ρωσικό προλεταριάτο, μετά την επανάσταση, πριν να οικοδομήσει τη βαριά του βιομηχανία, οικοδομεί την κινηματογραφική του βιομηχανία. Είκοσι πέντε χρόνια αργότερα, οι νικητές στρατιώτες του βοηθούν τον γερμανικό λαό, που του κατέστρεψε ένα μεγάλο τμήμα της βαριάς βιομηχανίας, να φτιάξει μια καινούργια κινηματογραφική βιομηχανία!

Είναι βέβαιο: Με τη μεγάλη επανάσταση αρχίζει μια μεγάλη εποχή για τις τέχνες. Πόσο μεγάλες θα γίνουν αυτές;

* Μπέρτολντ Μπρεχτ: Απόσπασμα από το βιβλίο "Για το ρεαλισμό", εκδ. "Σύγχρονη Εποχή", Αθήνα, 1990, σελ. 207