ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΦΟΡΤΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ
ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΟΥΣ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Π. ΚΩΝΣΤΑΣ Αμ. Επικ. Καθηγητής
Ε.Μ.Π.
Σύμβουλος Μηχανικός -Μελετητής
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Η πολύ έντονη ζήτηση υπηρεσιών μεταφοράς αποτελεί γενικό
φαινόμενο όλων των αναπτυσσόμενων και αναπτυγμένων χωρών. Η πραγματικότητα
αυτή αντανακλάται έντονα και στα επικίνδυνα υλικά, δικαιώνοντας τις προσεγγίσεις
που επιζητήθηκαν για τα φορτία τους, στο Α’ Μέρος του άρθρου.
Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της πληροφόρησής μας εκπηγάζει
από το γεγονός ότι ο έλεγχος της εφικτότητας και συνέπειας κάθε προγραμματιζόμενης
μεταφοράς επικίνδυνων φορτίων είναι ένα πολύπλευρο, κοινωνικοοικονομικού
ενδιαφέροντος πρόβλημα. Η παρουσίαση των βασικών συνιστωσών του συμπληρώνεται
πιο κάτω, με πρόθεση την αποκόμιση μιας ευκρινούς εικόνας για το αντικείμενο.
ΜΕΡΟΣ Β’:
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ
Εισαγωγή.
Η ζήτηση επικίνδυνων υλικών και οι ιδιότητές τους, που
επιφέρουν διαμετρικά αντίθετα αποτελέσματα, ευνοϊκά για την ποιότητα ζωής
μας (από τη μια μεριά), αλλά δυσμενή για το περιβάλλον (από την άλλη),
υποχρεώνουν σε διάφορες συνεκτιμήσεις. Συνεπώς, δεν αρκεί μόνο επιλογή
«σκοπών - στόχων», για να αποφασιστεί συγκεκριμένη αποστολή επικίνδυνων
υλικών. Επιβάλλεται να δίνεται εξαιρετική προσοχή στο «αποτέλεσμα», δηλαδή
στη διερεύνηση του κατά πόσον οι μέθοδοι που υιοθετούμε για τις μεταφορικές
εξυπηρετήσεις έχουν τις επιθυμητές δυνατότητες, ώστε οι μεταφορές των επικίνδυνων
υλικών να μη δημιουργούν προβλήματα. Μέχρι τώρα ασχοληθήκαμε με τους πιο
πάνω «σκοπούς - στόχους». Για την ολοκλήρωση της εξέτασης, επιχειρείται
ευθύς αμέσως διαγνωστική των «μέτρων» (διαδικασιών κ.λπ.) και «μέσων» (Συμβούλων
κ.ά.).
Αν και τα συσκευασμένα επικίνδυνα φορτία, ως πολυπληθέστερα
των λοιπών, προκαλούν ιδιαίτερα την προσοχή μας, η όλη ανάλυση του θέματος
επιδιώχθηκε να πραγματοποιηθεί με τρόπο που να επιτρέπει τη συναγωγή συμπερασμάτων
γενικότερου ενδιαφέροντος. Στο κείμενο που ακολουθεί, οι βιβλιογραφικές
παραπομπές και οι πίνακες του έχουν αρίθμηση η οποία είναι συνέχεια εκείνης
που χρησιμοποιήθηκε στο Α’ Μέρος του άρθρου.
Η ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙA
Έννοια της Διαχείρισης Επικίνδυνων Υλικών.
Η διαχείριση των επικίνδυνων υλικών υπακούει, καταρχήν,
στη λογική της οργανοδιοικητικής (management). Στη συγκεκριμένη περίπτωση,
oργανοδιοικητική δεν είναι τίποτα άλλο από το συντονισμό και την ολοκλήρωση
όλων των διαδικασιών για να επιτευχθεί χωρίς ατυχήματα το επιθυμητό αποτέλεσμα
(όπως παραγωγή επικίνδυνων ουσιών σε επίπεδο βιομηχανίας, αποστολή επικίνδυνων
φορτίων, στον τομέα των μεταφορών) /17/.
Ισχύει, επίσης, ο γενικός κανόνας ότι οι πέντε βασικές
λειτουργίες της οργανοδιοικητικής είναι:
- ο προγραμματισμός (Planning),
- η λήψη αποφάσεων (Decision Making),
- η οργάνωση (Organizing),
- η διεύθυνση (Directing) και
- ο έλεγχος (Controlling).
Ειδικότερα, στο θεματικό πλαίσιο του άρθρου, διαχείριση
σημαίνει το σύνολο των δραστηριοτήτων παραγωγής - συσκευασίας - ανασυσκευασίας
- σήμανσης - αποθήκευσης - προώθησης/μεταφοράς - ελέγχου των επικίνδυνων
υλικών.
Η διαχείριση των επικίνδυνων φορτίων επιτυγχάνεται με
ορισμένες πρακτικές, οι οποίες είναι απόρροια των διεθνών τάσεων και εξελί-ξεων
που αφορούν το θέμα /18/, /19/.
Κατηγορία Υλικά
Κλάση 11 Εκρηκτικά.
Κλάση 22 Αέρια συμπιεσμένα, υγροποιημένα ή διαλυμένα
υπό πίεση.
Κλάση 33 Εύφλεκτα υγρά.
Κλάση 4.1 Εύφλεκτα στερεά.
Κλάση 4.2 Εύφλεκτες στερεές ύλες ή ουσίες, υποκείμενες
σε αυθόρμητη καύση.
Κλάση 4.3 Εύφλεκτες στερεές ύλες ή ουσίες, που σε επαφή
με το νερό εκλύουν εύφλεκτα αέρια.
Κλάση 5.1 Οξειδωτικές ουσίες.
Κλάση 5.2 Οργανικά υπεροξείδια.
Κλάση 6.1 Δηλητηριώδεις (τοξικές) ουσίες.
Κλάση 6.2 Μολυσματικές (νοσογόνοι) ουσίες.
Κλάση 7 Ραδιενεργά.
Κλάση 8 Διαβρωτικά.
Κλάση 94 Διάφορες επικίνδυνες ουσίες.
Επεξηγήσεις.
1: τα είδη της κατηγορίας αυτής, ανάλογα της εκρηκτικότητάς
τους, κατατάσσονται στις πέντε διαιρέσεις: 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 και 1.5 [η
ταξινόμηση γίνεται από τα πιο εκρηκτικά (κλάση 1.1) στα λιγότερο εκρηκτικά
(κλάση 1.5). Η ένδειξη S, όταν συνοδεύει κλάση λιγότερο εκρηκτικών φορτίων,
σημαίνει: είδη ασφάλειας/safety].
2: τα αέρια υποδιαιρούνται ως εξής:
κλάση 2.1 εύφλεκτα αέρια,
κλάση 2.2 μη εύφλεκτα αέρια,
κλάση 2.3 δηλητηριώδη.
Όμως, αν τα δηλητηριώδη αέρια είναι και εύφλεκτα, πρέπει
στο διαχωρισμό τους από άλλα φορτία και τη στοιβασία, να λαμβάνεται επίσης
υπόψη η ευφλεκτικότητά τους.
3: τα υγρά, με βάση το σημείο ανάφλεξης/σ.α. (Flash Point/F.P.),
υποδιαιρούνται σε τρεις ομάδες ως εξής:
κλάση 3.1 ομάδα υγρών μικρού σ.α. (κάτω των -18 0 C,
ελεγχόμενου σε κλειστό δοχείο),
κλάση 3.2 ομάδα υγρών ενδιάμεσου σ.α. (μεταξύ -18 0 C
και 23 0 C, ελεγχόμενου σε κλειστό δοχείο),
κλάση 3.3 ομάδα υγρών μεγάλου σ.α. (σημείο ανάφλεξης
από 23 0 C έως 63 0 C, ελεγχόμενου σε κλειστό δοχείο.Με τον όρο «κλειστό
δοχείο» αντιδιαστέλλεται ο προσδιορισμός του σ.α. σε συσκευή, όπου το εύφλεκτο
ελέγχεται σε ανοικτό δοχείο/υποδοχέα).
4: τα υλικά της 9ης κλάσης είναι είδη που, επιστημονικώς,
δε μπορούν να υπαχθούν στις άλλες κατηγορίες. |
Κατάταξη Επικίνδυνων Υλικών και Σημάνσεις.
Από Οργανισμούς και Φορείς (π.χ. ΟΗΕ, FIATA), για να
είναι δυνατή:
- η εύκολη μελέτη των επικίνδυνων υλικών που έχουν παρόμοιες
ιδιότητες,
- η σωστή εκτίμηση του επικίνδυνου χαρακτήρα τους και
- η επίλυση διαφόρων προβλημάτων, τα οποία ανακύπτουν
σε εργασίες με τα σώματα αυτά, καταβλήθηκαν πολλές προσπάθειες για κατάταξή
τους σε μεγάλες κατηγορίες, καθιέρωση σημάνσεων, υπόδειξη φορτωτικών εγγράφων
(«Δήλωση Πιστότητας Φορτωτή»), αξιοπιστία συσκευασιών κ.λπ. Τυπική κατηγοροποίηση
επικίνδυνων φορτίων, οφειλόμενη στο Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό ΙΜΟ /2/,
βλέπουμε στον πίνακα (5).
Επειδή έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα προσβολής του περιβάλλοντος
λόγω μεταφοράς επικίνδυνων φορτίων, οι Διεθνείς Οργανισμοί προσβλέπουν
σε μέτρα άμεσης πρακτικής εφαρμογής, όπως είναι η υπόδειξη του ΙΜΟ για
χρησιμοποίηση της σήμανσης, την οποία η Δ.Σ. Marpol υιοθετεί για τις περιπτώσεις
που τα φορτία ενδέχεται να ευθύνονται για θαλάσσια ρύπανση - βλ. σχήμα
(1).
Στο σχήμα (2) απεικονίζονται ορισμένες σημάνσεις από
αυτές που, σύμφωνα με τις συστάσεις ΙΜΟ, πρέπει να έχουν οι «φορείς» (συσκευασίες,
εμπορευματοκιβώτια κ.λπ.) των επικίνδυνων υλικών στις θαλάσσιες μεταφορές.
Όμοιες είναι και οι σημάνσεις των συστάσεων ΙΑΤΑ για τις εναέριες μεταφορές
τέτοιων υλικών.Οι σημάνσεις ΑDR για τις οδικές μεταφορές έχουν την ίδια
εμφάνιση, από άποψη χρωμάτων, με τις σημάνσεις ΙΜΟ, αλλά, όπως διευκρινίζεται
στο σχήμα, δεν αναγράφουν υποχρεωτικά αριθμό ενδεικτικό της κλάσης στην
οποία ανήκει το επικίνδυνο φορτίο. Επίσης, όταν δέμα πρέπει να φέρει δύο
επιγραφές του ίδιου μοντέλου (ADR), αυτές δεν τοποθετούνται (γενικά παράλληλα)
όπως επικολλούνται οι σημάνσεις ΙΜΟ, αλλά γίνεται μικρή επικάλυψη ισομεγεθών
γωνιαίων τμημάτων τους. Σε όλες τις περιπτώσεις επιζητείται η ταχεία πληροφόρηση
που επιθυμεί ο ΟΗΕ /20/. Για παράδειγμα, σήμανση στην οποία υπάρχει φιάλη
μαύρου χρώματος (που από αριστερά προς τα δεξιά έχει μικρή ανηφορική κλίση
ως προς το οριζόντιο επίπεδο),σε πράσινο «φόντο», υποδηλώνει αέριο. Οι
Κανονισμοί IATA, ADR και RID [βλ. πίνακα (3)] συστήνουν, για τις μεταφορικές
εξυπηρετήσεις των επικίνδυνων φορτίων με αεροπλάνα και χερσαία μέσα, ταξινομήσεις
παρόμοιες με αυτές που υποδεικνύει ο ΙΜΟ, σε κάποιες, όμως, περιπτώσεις
η χρησιμοποιούμενη ορολογία, οι λεπτομέρειες στις σημάνσεις κ.λπ. διαφέρουν
από Διάταξη σε Διάταξη, με τα ευνόητα επακόλουθα (βλ. και Εισαγωγή Α’ Μέρους).
Παλαιότερα, η ΑDR δε συμπεριλάμβανε στις Διατάξεις της την 9η κατηγορία.
Σήμερα, στο σημείο αυτό παρατηρείται σύμπτωση απόψεων στους Διεθνείς Κανονισμούς
και, μάλιστα, είναι κοινής αποδοχής η σχετική σήμανση (στην ετικέτα ADR,
όμως, δεν αναγράφεται ο αριθμός 9) - βλ. σχήμα 3.
Για την κατηγοροποίηση των επικίνδυνων υλικών, η Ευρωπαϊκή
Ένωση (Ε.Ε.) έχει προχωρήσει σε διάφορες Οδηγίες, προς τις οποίες εναρμονίζεται
και η Ελληνική νομοθεσία, όπως, π.χ., για τη διάθεση των επικίνδυνων ουσιών
στην αγορά /21/.
Στον πίνακα (6) υπάρχει η κατάταξη που υποδεικνύεται
από την Ε.Ε. και αναγράφονται ενδεικτικά παραδείγματα /15/ επικίνδυνων
ουσιών ανά κατηγορία επικινδυνότητας.
Στα πλαίσια αυτά, η συσκευασία οποιασδήποτε επικίνδυνης
ουσίας πρέπει να είναι κατάλληλη (από άποψη αντοχής, διασφάλισης του περιεχομένου
κ.λπ.) και να φέρει ανεξίτηλες τις εξής ενδείξεις:
α) Όνομα ουσίας.
β) Προέλευση της ουσίας (πρέπει να περιλαμβάνει το όνομα
και τη διεύθυνση του παρασκευαστή, διανομέα ή εισαγωγέα για άντληση πληροφοριών,
όταν χρειάζεται).
γ) Σύμβολα κινδύνου (εκτυπούμενα με μαύρο χρώμα πάνω
σε πορτοκαλοκίτρινη επιφάνεια).
Τα σύμβολα (και οι ενδείξεις των κινδύνων που ορίζονται)
είναι:
- εκρηκτικό / εκρηγνυόμενη βόμβα (Ε)
- οξειδωτικό / φλόγα πάνω σε ένα κύκλο (Ο)
- εξόχως εύφλεκτο / φλόγα (F)
- λίαν εύφλεκτο / φλόγα (F)
- εύφλεκτο / φλόγα (F)
- λίαν τοξικό / νεκροκεφαλή πάνω από διασταυρούμενα οστά
(Τ)
- τοξικό / νεκροκεφαλή πάνω από διασταυρούμενα οστά (Τ)
- επιβλαβές / σταυρός του Αγίου Ανδρέα (Χ n)
- διαβρωτικό / στάξιμο οξέος που δρα διαβρωτικά πάνω
σε μέταλλο και χέρι
- ερεθιστικό / σταυρός του Αγίου Ανδρέα (X ι)
δ) Τυποποιημένες φράσεις για τη φύση των ειδικών κινδύνων
που αφορούν επικίνδυνες ουσίες.
Οι επικίνδυνες καταστάσεις, τις οποίες έχει ως αποτέλεσμα
η χρήση τέτοιων ουσιών, πρέπει να δείχνονται με τυποποιημένες φράσεις,
δηλούμενες με το γράμμα R και έναν αριθμό: 1,2,..., π.χ.: R15=σε επαφή
με το νερό ελευθερώνονται πολύ εύφλεκτα αέρια.
ε) Τυποποιημένες φράσεις για τα μέτρα ασφάλειας.
Οι οδηγίες προφύλαξης που αφορούν τη χρήση (και χειρισμό,
γενικά) των ουσιών πρέπει να παρέχονται με τυποποιημένες φράσεις, δηλούμενες
με το γράμμα S και ένα αριθμό: 1,2,..., π.χ.: S39=χρησιμοποιείτε συσκευή
προστασίας ματιών / προσώπου. Η έδειξη S έπεται της ένδειξης R. Με παύλα
δίνεται χωριστή διατύπωση, ενώ με πλάγια γραμμή συνδυασμένη διατύπωση,
σε μία πρόταση, των ειδικών κινδύνων (R) και των οδηγιών προφύλαξης (S).
Διάκριση Ουσιών
|
Επικίνδυνα Υλικά (ενδεικτικά)
|
Εκρηκτικές
Οξειδωτικές
Εξόχως εύφλεκτες
Λίαν εύφλεκτες
Εύφλεκτες
Λίαν τοξικές
Τοξικές
Επιβλαβείς
Διαβρωτικές
Ερεθιστικές
Επικίνδυνες για το περιβάλλον
Καρκινογόνες
Τερατογόνες
Μεταλλαξογόνες |
Αζίδη μολύβδου, Νιτρογλυκόλη, Νιτρομαννίτης, Πενταερυθρίτης,
ANFO.
Διάλυμα υπεροξειδίου του υδρογόνου.
Ακεταλδεΰδη.
Διμεθυλαιθέρας, Διμεθυλομαγνήσιο.
Μεθανόλη.
Διϊσοκυανική τολουόλη (TDI) - χλωροαιθανόλη.
Αρσενικό.
Ντιαζινόν.
Νιτρικό οξύ.
Διαιθανολαμίνη, Θειούχο ασβέστιο.
Υδράργυρος,Υδρόθειο.
Βενζόλιο, Ατμοί ασφάλτου.
Υλικά που εκλύουν ιοντίζουσες ακτινοβολίες.
Ραδιενεργά κ.ά. υλικά. |
Έγγραφα Μεταφοράς. Πινακίδες.
Οι Κανονισμοί Μεταφοράς Επικίνδυνων Υλικών ορίζουν ότι,
εκτός από τα έγγραφα που απαιτούνται από άλλες Διατάξεις, το διακινούμενο
φορτίο θα συνοδεύεται από έγγραφο μεταφοράς /22/. Η ADR προβλέπει, επίσης,
και τα εξής συνοδευτικά έγγραφα: γραπτές οδηγίες, ως προληπτικό μέτρο κατά
οποιουδήποτε ατυχήματος ή περίπτωσης ανάγκης στη διάρκεια της μεταφοράς
(φύση του κινδύνου των ουσιών, επιβαλλόμενες ενέργειες, μέτρα και χρήση
εξοπλισμού, π.χ. πυροσβεστήρων), πιστοποιητικό έγκρισης για ορισμένες κατηγορίες
οχημάτων (οχηματοδεξαμενές κ.ά.), πιστοποιητικό εκπαίδευσης οδηγού, άδεια
που επιτρέπει την εργασία μεταφοράς.
Η διαδικασία σύνταξης του εγγράφου μεταφοράς είναι η
ίδια στα διάφορα υποσυστήματα μεταφοράς: ο αποστολέας γνωρίζει γραπτώς
στο μεταφορέα τις λεπτομέρειες που πρόκειται να συμπεριληφθούν στα έγγραφα
μεταφοράς επικίνδυνων φορτίων των διαφόρων κλάσεων. Στις φορτώσεις πλοίων
η διαβεβαίωση παραλαβής επικίνδυνων υλικών παρέχεται από το φορτωτή. Ο
τύπος για τη σχετική Δήλωση - Πιστοποιητικό έχει καθοριστεί από τον ΙΜΟ
(επιβεβαίωση σήμανσης, σωστής συσκευασίας, φύσης κινδύνων).
Στις μεταφορές γίνεται χρήση του αριθμού αναγνώρισης
της ουσίας, δηλαδή του αριθμού με τον οποίο η ουσία καταχωρείται στους
Πίνακες επικίνδυνων υλικών του Ο.Η.Ε. /20/ και ο οποίος της έχει δοθεί
από τους εμπειρογνώμονές του (γνωστός, διεθνώς, ως U.N. N 0). Παράδειγμα:
για το διφθοροδιχλωρομεθάνιο είναι U.N. N 0 1028.
Ο αριθμός αυτός αξιοποιείται πολύ στην πράξη (ADR, κ.λπ.).
Ο αριθμός αναγνώρισης της ουσίας αποτελεί το ένα από τα δύο στοιχεία της
πινακίδας που πρέπει να φέρουν τα μέσα της οδικής μεταφοράς επικίνδυνων
φορτίων. Το άλλο στοιχείο των πινακίδων αυτών είναι ο αριθμός αναγνώρισης
του κινδύνου ή, αλλιώς, ο αριθμός που σημαίνει συγκεκριμένο κίνδυνο. Αναλυτικότερα,
για να τονιστεί εντατικοποιήση του κινδύνου ή άλλη επικίνδυνη ιδιότητα,
χρησιμοποιείται άλλο ψηφίο (στην 1η περίπτωση διπλασιάζεται ο αριθμός,
π.χ. 66=πολύ τοξικό), ενώ αν δεν υπάρχει τέτοιος λόγος μπαίνει 0. Έτσι,
ο αριθμός αναγνώρισης κινδύνου του διφθοδιχλωρομεθανίου είναι 20. Η ADR
ορίζει τον τύπο της προαναφερόμενης πινακίδας (μήκος min. 40 cm, πλάτος
min. 30 cm, οριζόντιος διαχωρισμός με γραμμή πάχους ίδιου με εκείνο του
περιγράμματος και των αριθμών, δηλαδή 15 mm, χρώμα: το φόντο πορτοκαλί,
ενώ τα λοιπά στοιχεία μαύρα, πλήθος ψηφίων: αριθμός αναγνώρισης κινδύνου
2 ή 3 και αριθμός αναγνώρισης ουσίας 4, ύψος ψηφίων 10 cm.), την υποχρέωση
ύπαρξής της και στις δεξαμενές υγρών ή αερίων επικίνδυνων ουσιών και τη
σειρά εμφάνισης των δεδομένων (πάνω: ο αριθμός αναγνώρισης κινδύνου, κάτω:
ο αριθμός U.N.N 0) - βλ. εικόνα (1).
Επειδή στην περιγραφή των διαφόρων ουσιών δεν είναι πάντα
δυνατό να τηρείται αυστηρά η χημική ονοματολογία, καταφεύγουμε στα «ορθά
τεχνικά ονόματα». Σύμφωνα με τον Κώδικα ΙΜΟ, «ορθά τεχνικά ονόματα» επικίνδυνων
φορτίων είναι τα ονόματα με τα οποία τα φορτία αυτά είναι κοινώς γνωστά
και με τα οποία οι ενδιαφερόμενοι βοηθούνται στην ανεύρεση του χημικού
ονόματος, ύστερα από μελέτη της διαθέσιμης γενικής βιβλιογραφίας.
Σημειώνεται ότι, συχνά, π.χ. στο διανεμητικό εμπόριο,
τα έγγραφα μεταφοράς, εκτός των υποχρεωτικών στοιχειών της ADR, αναγράφουν
και τις τυποποιημένες φράσεις (R,S) της Ε.Ε., για τις οποίες προηγήθηκε
πληροφόρηση.
Αρμοδιότητες Συμβούλου. Γενική περιγραφή. |
Ο Σύμβουλος Ασφάλειας για μεταφορές επικίνδυνων φορτίων
πρέπει να:
- εξετάζει κατά πόσο τηρούνται οι κανόνες σχετικά με
τη μεταφορά επικίνδυνων φορτίων,
- συμβουλεύει την επιχείρηση κατά τις εργασίες που αφορούν
τη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων,
- μεριμνά για την κατάρτιση ετήσιας αναφοράς προς τη
Διοίκηση της Επιχείρησης ή, ενδεχομένως, προς Δημόσια Τοπική Αρχή, σχετικά
με τις δραστηριότητες της Επιχείρησης ως προς τη μεταφορά επικίνδυνων φορτίων.
Οι αναφορές φυλάσσονται επί πέντε έτη και τίθενται στη διάθεση των εθνικών
Αρχών κατόπιν αιτήσεώς τους.
Στα καθήκοντα του Συμβούλου, επίσης, ανήκει να ασχολείται
με:
- τις διαδικασίες για την τήρηση των κανόνων αναγνώρισης
των μεταφερόμενων επικίνδυνων φορτίων,
- την πρακτική της Επιχείρησης σχετικά με τη συνεκτίμηση,
κατά την αγορά των μεταφορικών μέσων, κάθε ειδικής ανάγκης που σχετίζεται
με τα μεταφερόμενα επικίνδυνα φορτία,
- τις διαδικασίες επιθεώρησης του υλικού που χρησιμοποιείται
για τη μεταφορά των επικίνδυνων φορτίων και τις ενέργειες φορτοεκφόρτωσης,
- την εξακρίβωση ότι το αρμόδιο προσωπικό της Επιχείρησης
έχει λάβει κατάλληλη εκπαίδευση, η οποία και εγγράφεται στο φάκελό του,
- την εφαρμογή κατάλληλων διαδικασιών έκτακτης ανάγκης,
σε περίπτωση ατυχημάτων κ.λπ,
κατά τις μεταφορές και τις φορτοεκφορτώσεις,
- την ανάλυση και, αν χρειάζεται, τη σύνταξη αναφοράς
σχετικά με τα πιο πάνω ατυχή περιστατικά,
- την εφαρμογή κατάλληλων μέτρων, για να αποφευχθεί η
επανάληψη ατυχημάτων, περιστατικών ή σοβαρών παραβάσεων, τη συνεκτίμηση
των νομοθετικών προϋποθέσεων και των ιδιαίτερων αναγκών σε σχέση με τη
μεταφορά επικίνδυνων φορτίων, κατά την επιλογή και τη χρησιμοποίηση υπεργολάβων
ή άλλων μεσαζόντων,
- την εξακρίβωση αν το προσωπικό που ασχολείται με τη
μεταφορά ή τη φορτοεκφόρτωση επικίνδυνων φορτίων διαθέτει λεπτομερείς οδηγίες
χειρισμού τους,
- την ευαισθητοποίηση στους κινδύνους που συνδέονται
με τη μεταφορά ή τη φορτοεκφόρτωση επικίνδυνων φορτίων,
- την εφαρμογή μεθόδων επιθεώρησης, ώστε να εξασφαλίζεται
α) η ύπαρξη, στα μεταφορικά μέσα, των εγγράφων μεταφοράς και εξοπλισμών
ασφαλείας που πρέπει να συνοδεύουν τις μεταφορές και η συμμόρφωση των προαναφερόμενων
εγγράφων και εξοπλισμών με τις οικείες ρυθμίσεις και β) η τήρηση των κανόνων
για τις φορτοεκφορτώσεις. |
Συμπληρωματικές Πληροφορίες.
Ένας καθοριστικός παράγοντας στη διαχείριση των επικίνδυνων
φορτίων είναι η συμβατότητα, δεδομένου ότι θέτει περιορισμούς - από πλευράς
ποιότητας (είδος) και ποσότητας. Τα επικίνδυνα υλικά θεωρούνται συμβατά
όταν μπορούν να στοιβάζονται, μεταφέρονται και να παραμένουν μαζί (π.χ.
σε τερματικές εγκαταστάσεις) χωρίς σημαντική αύξηση της πιθανότητας ατυχήματος
ή, για συγκεκριμένη ποσότητα, του μεγέθους των αποτελεσμάτων του ατυχήματος.
Η επιτυχία της εκτίμησης έχει τις ρίζες της στη ροή πληροφοριών και εξαρτάται,
γενικά, από την προκρινόμενη παραγωγική προσπάθεια (π.χ. χρήση ηλεκτρονικού
υπολογιστή κ.λπ.). Όσο περισσότερη προσοχή δίνεται σε μεθοδολογίες που
στηρίζονται σε κριτήρια, τα οποία έχουν προκύψει από σύνθεση θεωρίας και
πράξης (συμβατότητα κ.ά.), τόσο καλύτερη ποιότητα υπηρεσίας παρέχεται στις
μεταφορές επικίνδυνων φορτίων. Η ποιότητα της παρεχόμενης υπηρεσίας συνιστά
προσδιοριστικό παράγοντα της ζήτησης μεταφορικών εξυπηρετήσεων /23/ και
βασική απαίτηση, όταν επιζητείται η αριστοποίησή τους, όπως θίξαμε στο
Α’ Μέρος του άρθρου (βλ. «Διασφάλιση Επικίνδυνων Φορτίων») διερευνώντας
το τρίπτυχο: ασφάλεια - οικονομία - ταχύτητα.
Τα αποτελέσματα είναι θεαματικά, όταν υπάρχει η δυνατότητα
εφαρμογής των κατάλληλων, καθιερωμένων μεθόδων ή ικανότητα παραπέρα ανάπτυξης
βελτιωμένων τεχνικών. Η επιτυχία, δηλαδή, κάθε προσπάθειας εξυπηρέτησης
επικίνδυνων φορτίων διασφαλίζεται με αξιοποίηση τεχνολογίας (βλ. εικόνα
2) και εκμετάλλευση τεχνογνωσίας. Δεν μπορεί, π.χ., να παραβλέπεται ότι
τα κενά δοχεία που περιείχαν εύφλεκτα, τοξικά υλικά κλπ. εξακολουθούν να
θεωρούνται ως επικίνδυνα φορτία μέχρι να γίνει υπεύθυνος αποχαρακτηρισμός
τους. Για πολλά είδη υπάρχει περιορισμός ποσοτήτων ή ανάγκη αποστολής τους
ως «πλήρους φορτίου» κ.λπ. «Πλήρες φορτίο» /16/ είναι εκείνο που α) προέρχεται
από έναν αποστολέα, β) μεταφέρεται με αποκλειστική χρήση οχήματος ή εμπορευματοκιβωτίου
και στο οποίο γ) όλες οι εργασίες για φόρτωση και εκφόρτωση γίνονται σύμφωνα
με τις οδηγίες του αποστολέα ή του παραλήπτη.
Οι Διεθνείς Οργανισμοί υπογραμμίζουν τη σπουδαιότητα
της εκπαίδευσης, με συνέπεια να δημιουργούνται μηχανισμοί παραγωγής γνώσης
/24/,/25/.Σήμερα, στις χώρες της Ε.Ε. οι αποστολές επικίνδυνων υλικών με
φορτηγά αυτοκίνητα, TIR κ.λπ. πραγματοποιούνται μόνο όταν οι οδηγοί των
διαφόρων αυτών οχημάτων διαθέτουν το «πιστοποιητικό επαγγελματικής κατάρτισης
για οδικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων», που ορίζει η Ευρωπαϊκή
Συμφωνία ADR, όπως σημειώθηκε.
Στην Ελλάδα παρατηρήθηκε αρκετή βραδύτητα στην έκδοση
των Κανονιστικών Διατάξεων που ρυθμίζουν τις λεπτομέρειες για την απόκτηση
τέτοιου πιστοποιητικού, με επακόλουθο να υπάρξουν έντονες αντιδράσεις εκ
μέρους των ενδιαφερόμενων /26/,/27/, για το κόστος που επωμίσθηκαν. Αναμφισβήτητα,
δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομική των μεταφορών αποφεύγονται, όταν κατορθώνεται
η δημιουργία οργανικής ενότητας μέσων - μέτρων χειρισμού των επικίνδυνων
φορτίων με ασφάλεια, γεγονός που επιβάλλει την παρουσία Συμβούλου, την
οποία η Ε.Ε. ορίζει.
Κατάλογος Θεμάτων των Εξετάσεων της Οδηγίας 96/35 ΕΚ, Συμβ.3/6/96. |
Ι. Γενικά μέτρα πρόληψης και ασφάλειας.
Γνώση των διαφόρων συνεπειών που μπορεί να προκύψουν
από ένα ατύχημα με επικίνδυνα φορτία. Γνώση των κυριότερων αιτιών του.
ΙΙ. Διατάξεις σχετικά με τον εκάστοτε τρόπο μεταφοράς,
που απορρέουν από την Εθνική Νομοθεσία, τους Κοινοτικούς Κανόνες και τις
Διεθνείς Συμβάσεις και Συμφωνίες, ιδίως αναφορικά με:
1. Την ταξινόμηση των διαλυμάτων και μειγμάτων:
- Διάρθρωση ταξινόμησης των ουσιών. Κλάσεις επικίνδυνων
εμπορευμάτων & αρχές ταξινόμησής τους. Φύση των επικίνδυνων ουσιών
& αντικειμένων. Φυσικοχημικές & τοξικολογικές ιδιότητες.
2. Τους γενικούς όρους συσκευασίας, συμπεριλαμβανομένων
των δεξαμενών και των εμπορευματοκιβωτίων δεξαμενών:
- Τύποι συσκευασίας, καθώς και κωδικοποίηση και αναγραφή
ενδείξεων.
- Απαιτήσεις αναφορικά με τις συσκευασίες και προδιαγραφές
σχετικά με τις δοκιμές των συσκευασιών.
- Διαμόρφωση της συσκευασίας και περιοδικός έλεγχος αυτής.
3. Τις ενδείξεις στις ετικέτες κινδύνου:
- Επίθεση και αφαίρεση των ετικετών κινδύνου.
- Επισήμανση και ετικετάρισμα.
4. Τις ενδείξεις στο έγγραφο μεταφοράς:
- Πληροφοριακά στοιχεία του εγγράφου μεταφοράς.
- Δήλωση πιστότητας του φορτωτή.
5. Τον τρόπο αποστολής, τους περιορισμούς αποστολής:
- Πλήρες φορτίο. Μεταφορά φορτίου χύμα. Μεταφορά σε μεγάλα
δοχεία χύδην φορτίων. Μεταφορά σε εμπορευματοκιβώτια. Μεταφορά σε σταθερές
ή κινητές δεξαμενές.
6. Τη μεταφορά επιβατών και επικίνδυνων εμπορευμάτων.
7. Τις απαγορεύσεις και προφυλάξεις κατά την από κοινού
φόρτωση.
8. Το διαχωρισμό των ουσιών.
9. Τον περιορισμό των μεταφερόμενων ποσοτήτων και τις
εξαιρούμενες ποσότητες.
10. Το χειρισμό και τη στοιβασία:
- Φορτοεκφόρτωση (ποσοστό πλήρωσης).
- Στοιβασία και διαχωρισμός.
11. Τον καθαρισμό ή και την απαέρωση πριν από τη φόρτωση
και μετά την εκφόρτωση.
12. Το πλήρωμα: επαγγελματική κατάρτιση.
13. Τα έγγραφα πορείας:
- Έγγραφο μεταφοράς. Γραπτές εντολές. Πιστοποιητικό έγκρισης
του οχήματος. Πιστοποιητικό κατάρτισης των οδηγών οχημάτων.
- Βεβαίωση σχετικά με την κατάρτιση, όσον αφορά
στην εσωτερική ναυσιπλοΐα. Αντίγραφο κάθε παρέκκλισης. Λοιπά έγγραφα.
14. Τις εντολές ασφάλειας, την εφαρμογή των οδηγιών και
τον εξοπλισμό προστασίας του οδηγού.
15. Τις υποχρεώσεις επιτήρησης της στάθμευσης.
Τους κανόνες και περιορισμούς κυκλοφορίας ή ναυσιπλοΐας.
Τη λειτουργική ή εκ παραδρομής απόρριψη ρυπογόνων ουσιών.
Τις προϋποθέσεις σχετικά με το υλικό μεταφοράς. |
O ΘΕΣΜΟΣ «ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ» ΓΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ
Από την αρχή της δεκαετίας που διανύουμε, στην Ευρωπαϊκή
Ένωση υπήρξε έντονος ο σχετικός προβληματισμός /28/ ύστερα από σοβαρές
εκτιμήσεις της Κοινότητας, ότι: α) η μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων
καθίσταται, με την πάροδο του χρόνου, όλο και σημαντικότερη, β) πολλά ατυχήματα
στον τομέα αυτόν οφείλονται σε ανεπαρκή γνώση των κινδύνων που εγκυμονεί
η μεταφορά επικίνδυνων φορτίων, κ.λπ. /29/,/30/. Υποστηρίζεται, μάλιστα,
ότι η επαγγελματική κατάρτιση των Συμβούλων συμβάλλει στη βελτίωση της
ποιότητας της παρεχόμενης υπηρεσίας προς όφελος των χρηστών και στην ελαχιστοποίηση
του κινδύνου ατυχημάτων, τα οποία θα μπορούσαν να επιφέρουν ανεπανόρθωτη
καταστροφή στο περιβάλλον, καθώς και σοβαρές βλάβες στους μεταφορείς ή
σε κάθε άλλο πρόσωπο που θα ερχόταν σε επαφή με τα επικίνδυνα φορτία. Οι
συνθήκες αυτές προέτρεψαν την Ε.Ε. να θεωρήσει αναγκαία την υιοθέτηση,
από τα κράτη - μέλη, του θεσμού του Συμβούλου Ασφαλείας για την Οδική,
Σιδηροδρομική και Πλωτή Μεταφορά Επικίνδυνων Εμπορευμάτων και να προχωρήσει
στην έκδοση της σχετικής Οδηγίας (96/35/ΕΚ) του Συμβουλίου της 3ης Ιουνίου
1996.Στην Οδηγία αυτή προσδιορίζονται ο ρόλος του Συμβούλου, καθώς και
οι γνώσεις του, και υποχρεώνονται τα κράτη-μέλη της Κοινότητας «να θέσουν
σε ισχύ τις Νομοθετικές, Κανονιστικές και Διοικητικές Διατάξεις, που είναι
αναγκαίες για να συμμορφωθούν με την Οδηγία, πριν από την 31η Δεκεμβρίου
1999».
Σύμβουλος μπορεί να είναι κάποιος εσωτερικός ή εξωτερικός
συνεργάτης της Εταιρείας που διενεργεί τη μεταφορά επικίνδυνων φορτίων.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, πρέπει να κατέχει πιστοποιητικό επαγγελματικής
κατάρτισης Κοινοτικού τύπου, που εκδίδεται από την αρμόδια Αρχή ή το Φορέα
που έχει οριστεί για το σκοπό αυτό από κάθε κράτος - μέλος. Το πιστοποιητικό
είναι πενταετούς ισχύος, μπορεί να ανανεωθεί, αναγνωρίζεται από όλα τα
κράτη-μέλη και για την απόκτησή του ο υποψήφιος πρέπει να παρακολουθήσει
μαθήματα επαγγελματικής κατάρτισης και «να επιτύχει σε εξετάσεις αναγνωρισμένες
από την αρμόδια Αρχή του κράτους - μέλους», ώστε, έχοντας πλήρη ενημέρωση
για το αντικείμενο που χειρίζεται, να ασκεί ευχερώς τα καθήκοντά του -
βλ. πίνακα (7).
Οι προαναφερόμενες εξετάσεις αφορούν, τουλάχιστον, στα
θέματα που περιλαμβάνονται στον Κατάλογο I της Οδηγίας /31/. Ο Κατάλογος
αυτός αναπαράγεται στον πίνακα (8).
ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η πιο πάνω εργασία ισοδυναμεί με μελέτη, δεδομένου ότι
γίνεται σε αυτή βαθιά ανάλυση του ζητήματος στο οποίο αναφέρεται και, συνεπώς,
υπέρβαση των ορίων ενός τυπικού άρθρου που επιζητεί την απλή ανάπτυξη του
θέματός του. Με τη λογική αυτή, δικαιολογείται μία ανασκόπηση του όλου
αντικειμένου, γιατί διευκολύνει την κριτική ερμηνεία του κειμένου μας και
τη διατύπωση συμπερασμάτων που ενέχουν και το χαρακτήρα προτάσεων.
Στις μεταφορές επικίνδυνων υλικών συνεργούν άνθρωποι
ποικίλης μόρφωσης και αντίληψης. Γι’ αυτό αφού τονίστηκε ο αντινομικός
χαρακτήρας (δυνατότητα για όφελος, πιθανότητα για καταστροφή) των εξεταζόμενων
φορτίων, υπογραμμίστηκε η τεκμηριωμένη (με βάση τη διεθνή εμπειρία) άποψη
ότι επιβάλλεται η εκπόνηση ομοιόμορφων Κανονισμών, η άρση των ασαφειών-
όπου πραγματικά υπάρχουν ή όπου μπορεί να δημιουργηθούν ερωτηματικά - ανεξάρτητα
απ’ το αν αυτά από πολλούς λογίζονται χωρίς υπόσταση (λεπτομέρειες στις
σημάνσεις) κ.λπ. Παραπέρα, οι αλληλεπιδράσεις των μεταφορών επικίνδυνων
φορτίων και των παραμέτρων ανάπτυξης, όπως και οι διερευνήσεις αναφορικά
με τη γένεση της ανάγκης μεταφορών και διασφάλισης των επικίνδυνων φορτίων
είναι ζωτικά προβλήματα, που υπαγορεύουν την «παρουσία» στο σύστημα μεταφορών
όχι απλώς ειδικών, αλλά ανθρώπων που να διακρίνονται για την ευρύτητα αντιλήψεως.
Μόνο με τον τρόπο αυτό αμβλύνονται οι, ανάλογα με τα συμφέροντα, αντιθέσεις
των ενδιαφερόμενων και δεν επιδιώκονται μονομερούς ενδιαφέροντος εκτιμήσεις
για τα επικίνδυνα φορτία (Α’ Μέρος της εργασίας). Η ζήτηση επικίνδυνων
ουσιών ικανοποιείται με τη λήψη καταλλήλων αποφάσεων για να εξασφαλιστεί
(ως τρίπτυχο: ασφάλεια - οικονομία - ταχύτητα) αριστοποίηση των μεταφορικών
εξυπηρετήσεων. Είναι ένα πρόβλημα που ενδιαφέρει από πολλές πλευρές (φυσικού
περιβάλλοντος, διεθνοποίησης του εμπορίου, κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων
κ.λπ.) και, σε μεγάλο βαθμό, συναρτάται με τη χωροθέτηση των βιομηχανιών
και των λοιπών χρηστών επικίνδυνων ουσιών. Σε εθνικό, μάλιστα, επίπεδο
τα στατιστικά στοιχεία και ο «εντοπισμός των βιομηχανιών οι οποίες χρησιμοποιούν
επικίνδυνες ουσίες», βλ. πίνακα 4, επαληθεύουν απόλυτα τον κανόνα. Η κατάσταση
αυτή έκανε αισθητή, στην Ευρώπη κ.α., την ανάγκη ύπαρξης, στις επιχειρήσεις
χερσαίων και εναέριων μεταφορών (και φορτοεκφορτώσεων) επικίνδυνων φορτίων,
Συμβούλου για το αντικείμενο. Με στόχο την παρουσίαση της οργανωμένης παραγωγικής
προσπάθειας, στην οποία καλείται - το αργότερο από 1/1/2000 - να διαδραματίσει
το ρόλο του ο Σύμβουλος αυτός, θεωρήθηκε αναγκαία η εξέταση του ζητήματος
της διαχείρισης των φορτίων (Β’ Μέρος της εργασίας), με ειδική αναφορά
σε Κανονιστικές Διατάξεις, αλλά και σε κάποιες κοινωνικές αντιδράσεις που
προκάλεσε η μη έγκαιρη προσαρμογή σε αυτές. Όσα προεκτίθενται είναι αποκαλυπτικά
του δύσκολου ρόλου που επωμίζεται ο προαναφερόμενος Σύμβουλος Ασφάλειας.
Έτσι, η Ε.Ε. προχώρησε, καθώς είδαμε, σε υποδείξεις για τη διαμόρφωση της
«επαγγελματικής του συνείδησης».
Τελικά, οι συνεκτιμήσεις τεκμηριώνουν βασικά συμπεράσματα,
όπως:
1. Τα επικίνδυνα φορτία ανήκουν στους συντελεστές της
σύγχρονης προόδου, είναι δυνατό, όμως, να προκαλέσουν και καταστροφές.
2. Η απλούστευση της μεθοδολογίας «αποκρυπτογράφησης»
των ιδιοτήτων των επικινδύνων υλικών οδηγεί στον περιορισμό των σφαλμάτων
κατά τις μεταφορές κ.α., πράγμα που επιδιώκουν Διεθνείς Κώδικες.
3. Ο προσδιορισμός της ταυτότητας των φορτίων και η επίλυση
συναφών θεμάτων απαιτεί γνώσεις και, άρα, ειδικό Σύμβουλο.
Δεδομένης της οικονομικής (και γενικότερης) αξίας της
εκπαίδευσης, πρέπει από τώρα να αρχίσουν οι διαδικασίες για το σύστημα
εκπαίδευσης στα επικίνδυνα φορτία, που η Ε.Ε. ορίζει στη σχετική Οδηγία
της, ώστε να μη παρατηρηθούν οι δυσχέρειες που υπήρξαν όταν η Ε.Ε. επέβαλε
την κατάρτιση των οδηγών αυτοκινήτων τα οποία μεταφέρουν φορτία ADR. Συνοπτικά,
πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουν, κι όχι απλώς να δέχονται, ότι η εκπαίδευση
αποτελεί επένδυση. Είναι μία πρόκληση τόσο για μεμονωμένα άτομα, όσο και
για Φορείς.
Μέχρι τις 31-12-1999 πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί όλες
οι διαδικασίες για την - κοινωνικά επιθυμητή - πραγματοποίηση των μεταφορών
επικίνδυνων φορτίων. Ένας αξιοσημείωτος μηχανισμός σε «συγγενές» θέμα έχει
ως εξής: όσοι Χημικοί Μηχανικοί και Χημικοί διενεργούν στο λιμάνι του Πειραιά
έλεγχο απαλλαγής δεξαμενοπλοίων από εκρηκτικά αέρια (GasFree), είναι εγγεγραμμένοι
στα αρχεία του Κεντρικού Λιμεναρχείου. Λαμβανόμενου υπόψη του εξαιρετικού
κοινωνικού έργου που επιτελεί το Πυροσβεστικό Σώμα και του υψηλού βαθμού
ευθύνης των στελεχών του, είναι δυνατό να υποστηριχτεί ότι κάτι ανάλογο,
δηλαδή «να υπάρχουν εγγεγραμμένοι στις αρμόδιες Υπηρεσίες Π.Σ. οι κατά
τόπους Σύμβουλοι Ασφάλειας της Οδηγίας 96/35 ΕΚ Συμβουλίου της 3ης Ιουνίου
1996», θα αποδώσει θετικότατα σε περιπτώσεις αντιμετώπισης επικίνδυνων
καταστάσεων που προκαλούνται από τις εκρηκτικές, εύφλεκτες, τοξικές κ.λπ.
ιδιότητες διακινούμένων υλικών, επειδή οι αποφάσεις, στις οποίες θα στηριχτεί
η πυροσβεστική τέχνη και τακτική, λαμβάνονται βάσει γνώσεων που προέρχονται
από ροή πληροφοριών. Είναι μία διεργασία που πρέπει να διεξάγεται συντονισμένα
και υπεύθυνα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
17. Α. ΚΩΝΣΤΑΣ: «Διαχείριση Επικινδύνων Υλικών».Ομώνυμη
Ημερίδα
Forum. Αθήνα/Κηφισιά 2-3/12/1994.
18. C.TURNER - J.McCREERY: «The Chemistry of Fire
and Hazardous
Materials».Ed.Allyn and Bacon,U.S.A.
Α. ΚΩΝΣΤΑΣ: «Προβλήματα Διακίνησης Επικινδύνων Φορτίων».Τεχνικά
Χρονικά 1-4, 27 (τομ.1, 1981).
19. U.N.: «Recommendations on the Transport of Dangerous
Goods».
Ed. United Nations.
21. Y.A. 1251 «Ταξινόμηση, Συσκευασία και Επισήμανση
των Επικινδύνων Χημικών ΟΥσιών». ΦΕΚ 67 /Β/ 5 - 2 - 1992.
22. Α. ΚΩΝΣΤΑΣ: «Τα Επικίνδυνα Φορτία σε Κατάσταση
Ασφάλειας».
Εκδ. Παπαζήση, Αθήνα (1988).
23. Β. ΜΕΤΑΞΑΣ: «Η Οικονομική των Μεταφορών».Εκδ.
Παπαζήση (1986).
24. Α. ΚΩΝΣΤΑΣ: «Εγχειρίδιο Επικινδύνων Φορτίων για
Ναυτιλλόμενους». Εκδ.The Swedish Club Πειραιάς (1995).
25. Υ.Α.60740/1027/1995 «Επαγγελματική Κατάρτιση Οδηγών
Οχημάτων Μεταφοράς Επικινδύνων Εμπορευμάτων»,ΦΕΚ 246/Α/3-4-1995
26. ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ: «Σάλος στους Διαμεταφορείς για τα
Επικίνδυνα Φορτία». Ελλάς & Διεθνείς Μεταφορές 120,2 (1995).
27. ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ: «Οι Έλληνες Διαμεταφορείς και τα Επικίνδυνα
Φορτία». Ελλάς και Διεθνείς Μεταφορές 124,4 (1995).
28. A. ΚΩΝΣΤΑΣ: «Θεσμοθετείται Σύμβουλος Ασφαλείας
στις Μεταφορές Επικινδύνων φορτίων». Ελλάς & Διεθνείς Μεταφορές 134,
30 (1996).
29. Ε.Ε.: «Πρόταση Οδηγίας 91/C 185/05 (τοποθέτηση
& κατάρτιση υπευθύνου πρόληψης κινδύνων στις μεταφορές Ε.Φ.)».
Ε.Ε.: «Πρόταση Οδηγίας 92/ 233/03¨» (τροπ/ση προηγ.
Οδηγίας).
E.E.: «Οδηγία 96/35/ΕΚ του Συμβουλίου της 3ης Ιουνίου
1996 σχετικά με το Διορισμό και την Επαγγελματική Κατάρτιση Συμβούλων Ασφαλείας
για την Οδική, Σιδηροδρομική και Πλωτή Μεταφορά Επικινδύνων Εμπορευμάτων».
Επιστροφή στα περιεχόμενα....
Επιστροφή στην αρχική σελίδα....