Prawykonania polskiej muzyki sakralnej na Festiwalu „Gaude Mater" w Częstochowie - refleksje

Tegoroczna, VII edycja Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater" w Częstochowie dobiegła końca. Dużo się o festiwalu mówiło i pisało. Sama impreza dowiodła natomiast, jak bardzo jest wżna i potrzebna - nie tylko w Częstochowie, ale i w kraju. Z roku na rok festiwal staje się coraz bardziej popularny i znany. Wielu krytyków i dziennikarzy zalicza imprezę do czołówki polskich festiwali, stawiając ją na trzecim miejscu - po Warszawskiej Jesieni i Wratislavia Cantans. Jest jednak coś, czego od kilku lat miejscowa prasa zdaje się nie zauważać, a co stawia festiwal na pierwszym miejscu przed wymienionymi imprezami. Są to prawykonania sakralnych utworów kompozytorów polskich. Żaden bowiem festiwal w Polsce nie może się poszczycić tak znaczną liczbą premierowych wykonań, jak „Gaude Mater". Warto więc chyba dwa słowa na ten temat powiedzieć.
Zaczną od koncertu inauguracyjnego, podczas którego prawykonane zostało dzieło Juliusza Łuciuka - „Sanctus Adalbertus Flos Purpureus". Prezentacja dzieł wokalno-instrumentalnych kompozytorów plskich, specjalnie napisanych dla festiwalu, stała się już tradycją. Rok temu mieliśmy okazję usłyszeć na koncercie inauguracyjnym dwa utwory: „Nieszpory żałobne" Pawła Łukaszewskiego i psalm „Da Pacem Domine" Marka Jasińskiego. O randze koncertów otwierających festiwal świadczy transmisja radiowa (Program II PR). O tegorocznym koncercie inauguracyjnym prasa napisała sporo. Nikłe natomiast zainteresowanie z jej strony wzbudziły dwa koncerty: polskich prawykonań sakralnych (03.05.97) i muzyki polskiej (04.05.97). W miejscowych dziennikach można było za to wiele przeczytać o występach zespołów zagranicznych. Szkoda, ponieważ były to koncerty bardzo dobre, wyróżniające się zarówno mistrzowskim wykonaniem, jak i wartością prezentowanych utworów.
Pierwszy z wymienionych koncertów poświęcony był w całości prawykonaniom. Wśród utworów zaprezentowanych przez jeden z najlepszych zespołów wokalnych na świecie - Polski Chór Kameralny „Schola Cantorum Gedanensis" pod dyr. Jana Łukaszewskiego - usłyszeliśmy kompozycje Mariana Sawy, Marka Jasińskiego, Józefa Świdra, Witolda Szalonka, Romulada Twardowskiego, Pawła Łukaszewskiego, Marcina Łukaszewskiego oraz laureatów II Konkursu Młodych Kompozytorów „Musica Sacra": Miłosza Bembinowa, Wojciecha Widłaka i Marcela Chyrzyńskiego. Warto tu wspomnieć o samym konkursie. Zorganizowany przez Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater", Chór Akademii Teologii Katolickiej i Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Sakralnej, przy pomocy finansowej sponsorów - fundatorów nagród: Kurii Metropolitarnej w Częstochowie i Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowego „EMIS" Ewy i Kazimierza Misztalów, jest pierwszym tego typu konkursem, adresowanym do młodych kopmpozytorów polskich, w którym wręcznie nagród połączone jest z prawykonaniem, nagraniem radiowym, a po kilku edycjach wydaniem płyty CD.
Koncert Muzyki Plskiej był równie ciekawą imprezą. Podczas koncertu wystąpiło kilka chórów: Colegium Cantorum, Chór Politechniki Śląskiej i Schola Cantorum Gedanensis. W ich interpretacji zaprezentowane zostały utwory polskich kompozytorów współczesnych: Wojciecha Konikiewicza, andrzeja Koszewskiego, Marka Jasińskiego, Julisza Łuciuka, Pawła Łukaszwskiego, Henryka Mikołaja Góreckiego, Edwarda Bogusławskiego, Józefa Świdra, Macieja Zielińskiego, Edwarda Pałłasza, Stanisława Moryto, Mariana Borkowskiego i Jana Krenza. Podczas tego wieczoru miało miejsce jeszcze jedno prawykonanie. „Sonet słowiański" Juliusza Łuciuka wykonał Chór Akademicki Politechniki Częstochowskiej „Colegium Cantorum" pod dyr. Janusza Siadlaka.
Z kolei 4. maja, podczas koncertu muzyki cerkiewnej, miało miejsce kolejne prawykonanie: w interpretacji Chóru Panstwowej Filharmonii w Homlu zabrzmiał utwór Romulada Twardowskiego.
Podczas inauguracji liturgicznej festiwalu także miało miejsce prawykonanie. Dokonano pierwszej prezentacji „Missa brevis" Bogdana Riemera w wykonaniu Zespołu Pieśni Dawnej WSP w Bydgoszczy pod dyr. Jana Lacha.
15 prawykonań 21. polskich kompozytorów współczesnych, 4 koncerty z muzyką polską - to niemały dorobek i z pewnością godny odnotowania. Festiwal „Gaude Mater" jest jedną z nielicznych polskich imprez muzycznych, kładących nacisk na promocję polskiej muzyki.

Marcin Łukaszwski