

ZAREJESTRUJ SIĘ Co miesiąc każdy zarejestrowany użytkownik WIEM, ma szansę wygrać Encyklopedię Multimedialną na CD!
TWOJE UWAGI
Wyślij nam propozycje i uwagi dotyczące treści WIEM.
Zauważone błędy w działaniu stron i uwagi techniczne przekaż naszemu administratorowi.
KONKURS WIEM
Poznaj zwycięzcę ostatniej edycji konkursu WIEM dla zarejestrowanych użytkowników.
Może jesteś nim właśnie Ty?
WYRÓŻNIENIA
Zobacz jakie nagrody i wyróżnienia otrzymała do tej pory witryna encyklopedii.
JAK DZIAŁA WIEM
Już niedługo będziesz mógł przeczytać, z jakich technologii korzystamy tworząc encyklopedię.
|
|
 |
 |
 |
 |

Tabele |

|
Parki narodowe - Ameryka Północna |
|
Nazwa parku |
Państwo |
Rok założenia |
Powierzchnia km2 |
Charakterystyka |
ARCHES,
Arches National Park |
USA |
1971 |
292 |
Położony na wyżynie Kolorado; utworzony w celu ochrony osobliwych form skalnych w kształcie łuków zbudowanych z czerwonego piaskowca; do bardziej znanych należą: największy Landscape Arch (dł. 89 m), Double Arch (Podwójny Łuk), Delicate Arch (Delikatny Łuk) i Windows (Okna); inne fantastyczne formy: Park Avenue - długi, wysoki masyw o gładkich ścianach, przypominający drapacze chmur, oraz Fiery Furnace - labirynt skalny; szatę roślinną stanowią skąpe zbiorowiska krzewiaste i trawy. |
BANFF,
Banff
National Park |
Kanada |
1885 |
6641 |
Zajmuje najwyższe, wzniesione ponad 1380 m n.p.m. partie Gór Skalistych - z najwyższym szczytem Mount Forbes (3628 m n.p.m.), rozczłonkowane siecią dolin rzecznych; wysokie szczyty pokrywają wieczne śniegi i lodowce, w dnach głębokich dolin znajdują się malownicze jeziora polodowcowe, np. Minnewanka, Louise, Moraine; dominują lasy ze świerkiem, sosną, jodłą i modrzewiem, przechodzące wyżej w zbiorowiska krzewinkowe i trawiaste; bogata fauna: kozły śnieżne, owce kanadyjskie, łosie, jelenie wapiti i mulaki, wilki, kojoty, lisy, niedźwiedzie (grizli, baribale) i liczne gatunki ptaków: orły, sójki, dzięcioły i pardwy. |
BIZONA LEŚNEGO,
Wood Buffalo National Park |
Kanada |
1922 |
44 807 |
Zajmuje tereny płaskiej równiny między jeziorami Athabaska a Wielkim Jeziorem Niewolniczym; liczne jeziora (największe Claire, Buffalo, Mamawi); większą część parku pokrywają obszary bagienne; na pd.-wsch. rozległa śródlądowa delta rzek Peace i Athabaska; mozaika lasów iglastych ze świerkiem i sosną, lasów mieszanych z osiką i topolą oraz zbiorowisk trawiastych i bagiennych; miejscami zbiorowiska halofilne; bogactwo świata zwierzęcego - niezwykle rzadkie bizony leśne, łosie, jelenie wapiti, karibu, piżmaki, rysie, wilki, niedźwiedzie baribale i grizli, wśród ptaków: gęsi bernikle, kaczki i żurawie. |
BRYCE CANYON,
Bryce Canyon National Park |
USA |
1924 |
144 |
Zajmuje wsch. krawędź płaskowyżu Paunsaugunt (na wyżynie Kolorado), tworzącą wielobarwny, fantastyczny amfiteatr z unikatowymi formami rzeźby w postaci wysokich ścian, iglic, kopuł i grup skalnych, posiada-jących swoiste nazwy: Ogród Królowej, Młot Thora, Milczące Miasto, Mur Chiński, Tonący Statek; roślinność tworzą zarośla jałowców, lasy z sosną pinon oraz lasy z sosną ponderosa, daglezją i jodłą; wzdłuż potoków rosną topole i wierzby; faunę reprezentują: kojoty, lisy, rysie, niedźwiedzie baribale, jelenie mulaki i pieski preriowe; liczne gatunki ptaków. |
CANYON-LANDS,
Canyonlands National Park |
USA |
1964 |
1365 |
Zajmuje rozległy, wysoko wzniesiony płaskowyż (1100-2100 m n.p.m.) w środk. części wyżyny Kolorado, silnie rozczłonkowany siecią głębokich dolin o charakterze kanionów, należących do dorzecza rzek Kolorado i Green; osobliwe formy skalne w postaci łuków i iglic wypreparowane w różnobarwnych skałach piaskowcowych; roślinność tworzą kępy traw, gdzieniegdzie rosną niskie lasy sosnowe i zarośla jałowcowe; w faunie m.in.: wiewiórki, kojoty, lisy, owce kanadyjskie, wśród ptaków kruki i jastrzębie; pozostałości kultury pradawnych Indian (Anasazi) - ruiny siedzib, naczynia gliniane i rysunki naskalne. |
DENALI,
Denali National Park and Preserve |
USA |
1917 |
24 419 |
Utworzony jako Park Narodowy Mount McKinley; zajmuje wysoki, pokryty wiecznym śniegiem i lodowcami łańcuch gór Alaska, z kulminacjami Mount McKinley (6194 m n.p.m.) i Mount Foraker (5300 m n.p.m.), przechodzący na pn. w falistą i pagórkowatą nizinę; roślinność tworzą lasy ze świerkiem, jodłą, brzozą i topolą (wzdłuż potoków) oraz zbiorowiska tundrowe z mchami, porostami, kępami wełnianki i karłowatymi brzozami; w faunie m.in.: karibu, zające polarne, wilki, niedźwiedzie grizli, ursony, lemingi i łosie, a z ptaków: orły, pardwy i sowy śnieżne. |
EVERGLADES,
Everglades National Park |
USA |
1947 |
5858 |
Zajmuje obszar płaskiej, zabagnionej równiny na pd. półwyspu Floryda, nawadnianej przez rzekę Shark (osiąga 80 km szer.), oraz dużą część Zatoki Florydzkiej z licznymi niewielkimi wysepkami; różnorodne zbiorowiska roślinne - roślinność bagienna i wodna, gaje palmowe, lasy cypryśnikowe, tereny trawiaste, namorzyny - stanowią ostoję dla wielu gatunków zwierząt; żyją tu liczne gatunki ryb, płazów i gadów (aligatory, krokodyle, żółwie karetty, żółwie zielone, żółwie sępie), a z ptaków: bieliki amerykańskie, rybołowy, warzęchy różowe, czaple białe, pelikany brunatne; z ssaków na uwagę zasługują: rysie, pumy, oposy, szopy pracze i zagrożone wyginięciem manaty. |
GLACIER,
Glacier National Park |
USA |
1910 |
4101 |
Zajmuje wysokogórskie tereny w pn. części pasma Lewis Range (Góry Skaliste), z kulminacją Mount Cleveland (3194 m n.p.m.); ponad 40 lodowców (np. Jackson, Agassiz, Blackfoot, Rainbow, Sperry, Kintla, Pumpelly) i malownicze polodowcowe jeziora (Swiftcurrent, Upper Waterton, Grace); osobliwością jest słynna Płacząca Ściana (Weeping Wall); bogata flora (ponad 1000 gatunków roślin) i fauna; żyje tu 60 gatunków ssaków, m.in.: owce kanadyjskie, kozły śnieżne, jelenie wapiti, kojoty, wilki, świstaki, niedźwiedzie grizli i baribale, bobry, a także ponad 216 gatunków ptaków: jastrzębie, rybołowy, pardwy i bieliki amerykańskie. |
GREAT SMOKY MOUNTAINS,
Great Smoky Mountains National Park |
USA |
1934 |
2092 |
Zajmuje górski region na pd. Appalachów, z najwyższymi szczytami Cligmans Dome (2025 m n.p.m.) i Mount Guyot (2018 m n.p.m.); bogata fauna - 130 gatunków drzew i 1300 roślin zielnych; dominują lasy liściaste strefy umiarkowanej (z bukiem, dębem, brzozą, topolą i kasztanem), wyżej przechodzące w gęste lasy jodłowe; faunę reprezentują: lisy wirginijskie, szopy pracze, skunksy, jelenie wirginijskie, niedźwiedzie baribale, oposy i rysie, a z ptaków: tanagry, kruki i muchołówki. |
IZTACCIHUATL-
-POPOCATÉPETL,
Parque Nacional Iztaccihuatl-
-Popocatépetl |
Meksyk |
1935 |
257 |
Obejmuje masywy wulkanów Popocatépetl (5452 m n.p.m.) i Iztaccihuatl (5286 m n.p.m.) leżące w środk. części Kordyliery Wulkanicznej; piętrowość klimatyczno-roślinna - lasy z dębem, sosną, jodłą i daglezją przechodzą wyżej w zbiorowiska łąk wysokogórskich; w szczytowych partiach (powyżej 4300 m n.p.m.) wieczne śniegi i lodowce; w faunie charakterystyczne są drobne gryzonie oraz liczne gatunki ptaków śpiewających: sikory, drozdy, zięby i strzyżyki. |
JASPER,
Jasper
National Park |
Kanada |
1907 |
10 878 |
Położony w pn. części Gór Skalistych; w krajobrazie dominują wysokie, urwiste szczyty z kulminacją Mount Columbia (3747 m n.p.m.); dużą część pokrywają wieczne śniegi i lodowce, z największym Columbia (300 km2); szatę roślinną stanowią lasy ze świerkiem, sosną, jodłą i domieszką brzóz, a w wyższych położeniach wrzosowiska i trawiaste murawy wysokogórskie; faunę reprezentują: kozły śnieżne, owce kanadyjskie, karibu, łosie, jelenie wapiti, świstaki, niedźwiedzie grizli i baribale, wśród ptaków występują: orły przednie, sowy śnieżne i pardwy. |
KATMAI,
Katmai National Park |
USA |
1980 |
15 047 |
Położony u nasady Pólwyspu Aleuckiego; zajmuje tereny w pn. części pasma Gór Aleuckich (z najwyższym Mount Katmai, 2047 m n.p.m.), stromo opadających ku wybrzeżu Oceanu Spokojnego; krajobraz tworzą pokryte wiecznym śniegiem i lodowcami stożki wulkaniczne, głębokie doliny, w których dnach znajdują się malownicze jeziora, m.in.: Naknek, Kukaklek, Brooks, Kulik i wodospady (Margot); szata roślinna: lasy ze świerkiem, brzozą i topolą, wyżej wysokogórskie hale; w faunie występują m.in.: karibu, łosie, wilki, niedźwiedzie grizli i kodiak oraz pardwy; w górskich potokach odbywają tarło pstrągi i łososie. |
MESA VERDE,
Mesa Verde National Park |
USA |
1906 |
208 |
Zajmuje silnie pocięty siecią głębokich wąwozów i kanionów (dorzecze rzeki Montezuma) płaskowyż leżący u podnóża Gór San Juan, który pokrywają niskie lasy i zarośla, gł. z udziałem sosny i jałowca; atrakcję parku stanowią ruiny kamiennych i glinianych budowli pierwotnych Indian (Anasazi), tworzące na skalnych tarasach całe miasta; najbardziej znane budowle to Pałac Skalny i Dom Kwadratowej Wieży; ważne stanowisko archeologiczne, w którym znaleziono również wyroby rękodzielnicze - biżuterię, wyroby tkackie i narzędzia. |
NORTH CASCADES,
North Cascades National Park |
USA |
1968 |
2043 |
Zajmuje wysokogórskie tereny w pn. części Gór Kaskadowych, rozdzielone wyłączoną z parku głęboką doliną rzeki Skagit; w szczytowych partiach wieczne śniegi i lodowce, z których do najbardziej znanych należą: Price, Challenger, Crystal, Boston i White Salmon; liczne formy polodowcowe - cyrki, U-kształtne doliny i ponad 120 jezior (m.in.: Silver, Green, Monogram, Price, Azure); malownicze wodospady; roślinność tworzą lasy iglaste z jodłą i cedrzyńcem, a wyżej wrzosowiska i kwieciste łąki wysokogórskie; w faunie występują: niedźwiedzie grizli, jelenie mulaki i pumy; liczne stanowiska archeologiczne (m.in. rysunki naskalne sprzed 7500 lat i prymitywna wytwórnia narzędzi z obsydianu). |
OLYMPIC,
Olympic
National Park |
USA |
1938 |
3712 |
Zajmuje pasmo Gór Olympic (w łańcuchu Gór Nadbrzeżnych), z pokrytym wiecznym śniegiem i lodowcami masywem Mount Olympus (2428 m n.p.m.) oraz obszar nadbrzeżnej niziny nad Oceanem Spokojnym; liczne jeziora, m.in.: Crescent, Ozette, Mills i Clear; piętrowość roślinna - wilgotne, obfitujące w epifityczne paprocie, mchy i porosty lasy ze świerkiem sitkajskim, żywotnikiem i daglezją zieloną zastępują wyżej lasy jodłowe; ponad nimi występują zbiorowiska muraw wysokogórskich i wrzosowiska; faunę reprezentują: owce kanadyjskie, świstaki, niedźwiedzie baribale i pumy, a na wybrzeżu foki i uchatki. |
ORIZABA,
Parque Nacional Pico de Orizaba |
Meksyk |
1937 |
198 |
Obejmuje najwyższe partie wulkanicznego masywu Orizaba (Citlaltepétl), wznoszącego się na wys. 5700 m n.p.m.; piętrowy układ roślinności - górski las z sosną, jodłą i daglezją zastępują wyżej formacje krzewiaste i łąki alpejskie; szczytowe partie (powyżej 4500 m n.p.m.) pokrywają wieczne śniegi i lodowce; faunę reprezentują gł. niewielkie gryzonie oraz liczne gatunki płazów, gadów i ptaków. |
PETRIFIED FOREST (SKAMIENIAŁY LAS),
Petrified Forest National Park |
USA |
1962 |
378 |
Zajmuje obszar płaskowyżu w pd. części wyżyny Kolorado, wznie-sionego do wys. 1900 m n.p.m. (Pilot Rock), rozciętego dolinami rzek okresowych i epizodycznych; zbudowany ze skał o różnokolorowym zabarwieniu, tworzących niewysokie pasma wzgórz - Malowaną Pustynię (Painted Desert) i Błękitną Mesę (Blue Mesa); atrakcją są szczątki pradawnych drzew (araukarii), które uległy skrzemion-kowaniu z zachowaniem całej struktury tkanek (zawierają one wspaniałe kryształy kwarcu, ametystów, agatu i jaspisu); miejscami tworzą wielkie skupiska, m.in.: Las Tęczowy (Rainbow Forest), Las Jaspisowy (Jasper Forest) czy Las Kryształowy (Crystal Forest). |
ROCKY MOUNTAIN,
Rocky Mountain National Park |
USA |
1915 |
1075 |
Zajmuje najwyższe partie (ponad 2500 m n.p.m.) pasma Front Range, w środk. części Gór Skalistych, z kulminacją Longs Peak (4345 m n.pm.); w krajobrazie dominują wysokie, urwiste szczyty pokryte wiecznym śniegiem i lodowcami (np. Andrews, Taylor, Mills); w dolinach liczne wodospady (Chasm, Alberta, Fern, Grace) i jeziora polodowcowe (Dream, Bear, Nymph, Mirror, Spirit); roślinność tworzą lasy z sosną ponderosa, jodłą Douglasa i jałowcem, wyżej przechodzące w lasy świerkowe i wysokogórskie hale; żyją tu: owce kanadyjskie, bobry kanadyjskie, jelenie wapiti, pumy, a z ptaków orły przednie i jastrzębie. |
SEQUOIA,
Sequoia National Park |
USA |
1890 |
1631 |
Założony dla ochrony lasów wielkich, majestatycznych drzew: sekwoi olbrzymich (Sequoiadendron giganteum) i sekwoi wiecznie zielonych (Sequoia sempervirens), porastających zach. stoki łańcucha Sierra Nevada i tworzących fantastyczny las ogromnych drzew, tzw. Las Gigantów (Giant Forest); do najbardziej znanych należy słynny "General Sherman" (wys. 90 m, 30 m w obwodzie), którego wiek ocenia się na ok. 2200 lat; w faunie występują m.in.: niedźwiedzie, jelenie i pumy. |
TIKAL,
Parque Nacional Tikal |
Gwatemala |
1957 |
754 |
Zajmuje tereny falistej, w znacznej części silnie zabagnionej równiny, ponad którą wznoszą się pojedyncze, niewysokie wzgórza; roślinność tworzy wilgotny las równikowy z udziałem mahoniu i licznych palm, pokrytych epifitami i lianami; faunę reprezentują: leniwce, mrówkojady wielkie, mrówkojadki, pancerniki, pumy, jaguary, oceloty, szopy i liczne gatunki małp; stanowisko archeologiczne obejmujące ruiny miasta Majów. |
WIELKI KANION,
Grand Canyon National Park |
USA |
1919 |
4934 |
Położony na wyżynie Kolorado, zajmuje zbudowany z płytowo ułożonych, różnokolorowych skał płaskowyż Kaibab, rozcięty ogromnym kanionem rzeki Kolorado; kanion rozciąga się na dł. 349 km, dochodzi do 29 km szer. i osiąga głęb. 1750 m; fantastyczne formy skalne w postaci tarasów, wąskich półek i wież; roślinność tworzą zbiorowiska półpustynne, lasy z sosną ponderosa, jałowcem i dębem oraz lasy świerkowo-jodłowe; bogata fauna - liczne gatunki płazów, gadów (np. grzechotniki) i ptaków; ze ssaków spotyka się: jelenie wapiti, ursony, świstaki, rysie, pumy i kojoty; ślady bytności Indian prekolumbijskich - skalne domostwa i figurki sprzed 3500 lat. |
WRANGELL-
-SAINT ELIAS,
Wrangell-
-Saint Elias National Park |
USA |
1978 |
33 820 |
Obejmuje wysokogórskie łańcuchy Wrangell i Saint Elias, a także pasmo Chuagach, od których oddziela go głęboka dolina rzeki Chitina; na pd. opada ku wybrzeżu Oceanu Spokojnego; w krajobrazie dominują wysokie, ostre szczyty - Saint Elias (5489 m n.p.m.), Mount Sanford, Mount Blackburn, Mount Bona oraz wielkie pola lodowe, m.in.: Malaspina, Bagley, Columbus, Miles; roślinność tworzą zbiorowiska tundrowe, w niższych położeniach lasy ze świerkiem i brzozą; w faunie występują m.in.: zające polarne, niedźwiedzie grizli, karibu i łosie, a z ptaków pardwy i sowy śnieżne. |
YELLOWSTONE,
Yellowstone National Park |
USA |
1872 |
8991 |
Zajmuje rozległy wulkaniczny płaskowyż, rozcięty głębokim wąwozem rzeki Yellowstone oraz stoki Gór Absaroka; formy działalności termalnej: gejzery (słynne Old Faithful i Castle), gorące źródła (Mammoth), wulkany błotne i fumarole; atrakcję stanowią nacieki trawertynowe - (Minerva Terrace i Opalescent Pool); malownicze wodospady (Yellowstone, Gibbon, Firehole, Mystic, Tower, Fairy), jeziora (Yellowstone, Shoshone, Lewis) i bagna; szatę roślinną tworzą lasy sosnowo-jodłowe, w dolinach rzek zarośla wierzbowe; faunę reprezentują: bizony, antylopy widłorogie, owce kanadyjskie, skunksy, jelenie wapiti i mulaki, a z drapieżników: kojoty, lisy i niedźwiedzie baribale i grizzli. |
YOSEMITE,
Yosemite National Park |
USA |
1890 |
3082 |
Obejmuje wyższe (ponad 600 m n.p.m.) partie w środk. części łańcucha Sierra Nevada z kulminacją Mount Lyell (3997 m n.p.m.), rozcięte gęstą siecią dolin o charakterze polodowcowym; do atrakcji należą: wodospady Yosemite (739 m) i Bridal Veil, ogromne monolity granitowe El Capitan, Half Dome i Cathedral Rocks oraz sekwoja Grizzly Giant, której wiek ocenia się na 2700 lat; liczne jeziora - Eleanor, Tenaya, Mirror, Merced; roślinność tworzą lasy z sosną, jodłą, cedrem i dębem oraz gaje gigantycznych sekwoi; w faunie występują m.in.: niedźwiedzie baribale, kojoty, pumy, jelenie mulaki, lisy, szczekuszki, świstaki i wiewiórki ziemne, a także 220 gatunków ptaków. |
ZION,
Zion
National Park |
USA |
1909 |
593 |
Zajmuje wyżynny obszar w zach. części wyżyny Kolorado, zbudowany z różnobarwnych skał piaskowcowych, tworzących płaskie stoliwa, kręte kaniony i malownicze formy skalne przypominające zamki, iglice i wieże; rozcięty głęboką doliną Rzeki Dziewiczej (Virgin River); roślinność tworzą karłowate lasy i zarośla z sosną, jodłą oraz jałowcem; na skałach rosną orliki złociste, dziędzierzawa, piołuny, hibiskusy i kaktusy; żyją tu: jelenie, skunksy, łasice, lisy, rysie, pumy i liczne ptaki. |
|
 |



|
 |